Τι φέρνει το 2024 στο δημοσιονομικό πεδίο

Για το 2024, το πρωτογενές πλεόνασμα αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά στο 2,1% του ΑΕΠ, όπως προβλέπονταν και στο ΠΣ 2023. Το έλλειμμα του ισοζυγίου της ΓΚ αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω στο 1,1% του ΑΕΠ, σε ελαφρώς δυσμενέστερο επίπεδο από ότι στο ΠΣ 2023 (0,8% του ΑΕΠ) λόγω της αναθεώρησης προς τα πάνω των προβλέψεων των δαπανών για τόκους.

Όπως αναφέρει το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο (ΕΔΣ) στην φθινοπωρινή έκθεση 2023, οι προβλέψεις αυτές δεν αποκλίνουν από τις προβλέψεις

της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και άλλων διεθνών οργανισμών.

Η περαιτέρω βελτίωση του δημοσιονομικού αποτελέσματος αποδίδεται κυρίως στην προβλεπόμενη ενίσχυση της αναπτυξιακής δυναμικής της οικονομίας (από 2,4% το 2023 σε 2,9% το 2024). Η αναμενόμενη αύξηση των φορολογικών εσόδων και των ασφαλιστικών εισφορών προέρχεται τόσο από την αύξηση του εισοδήματος, όσο και στην καλύτερη απόδοση των φοροεισπρακτικών μηχανισμών λόγω της αύξησης των ηλεκτρονικών συναλλαγών και της φορολογικής συμμόρφωσης. Προς την ίδια κατεύθυνση κινούνται και οι παρεμβάσεις που θεσμοθετούνται για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, όπως η υποχρεωτική ηλεκτρονική διαβίβαση των λογιστικών αρχείων στην ΑΑΔΕ, η ολοκλήρωση της διασύνδεσης των ταμειακών μηχανών με τα POS, ο περιορισμός της χρήσης μετρητών με καθιέρωση της αγοραπωλησίας ακινήτων αποκλειστικά με χρήση τραπεζικών μέσων και η μεταρρύθμιση της φορολογίας των ατομικών επιχειρήσεων, από την οποία αναμένεται να βεβαιωθούν πρόσθετα έσοδα της τάξης τουλάχιστον των 600 εκατ. ευρώ.

Στο πλεονασματικά πρωτογενές δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2024 έχουν συμπεριληφθεί μέτρα ύψους 2.545 εκατ. ευρώ (1,1% του ΑΕΠ), που στοχεύουν στην ενίσχυση του εισοδήματος και την αντιμετώπιση των κοινωνικών ανισοτήτων. Στην πρόβλεψη περιλαμβάνονται νέα μέτρα με ισχύ από το νέο έτος, με κυριότερα:

α) την αναμόρφωση του μισθολογίου στο δημόσιο τομέα (931 εκατ. ευρώ),

β) την αύξηση του αφορολόγητου κατά 1.000 ευρώ στους φορολογούμενους με εξαρτώμενα τέκνα (135 εκατ. ευρώ) και

γ) την αύξηση του επιδόματος μητρότητας στους 9 μήνες για τους ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες από το 2024 (104 εκατ. ευρώ).

Θετικά στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2024 συμβάλλει ο περιορισμός των παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση των συνεπειών της ενεργειακής κρίσης μόνο σε στοχευμένα μέτρα με δημοσιονομικό κόστος 0,1% του ΑΕΠ. Ειδικότερα, προβλέπεται να καταβληθεί επιδότηση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, μέσω έκπτωσης στους λογαριασμούς ρεύματος, για τους τρεις πρώτους μήνες του 2024, με δημοσιονομικό κόστος 120 εκατ. ευρώ για τα νοικοκυριά που πληρούν συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια και δεν είναι δικαιούχοι του επιδόματος θέρμανσης. Επιπλέον, αναμένεται να συνεχιστεί η επιδότηση στους λογαριασμούς ρεύματος νοικοκυριών που ανήκουν στα Κοινωνικά Τιμολόγια και εντός του 2024, ενώ θα ισχύσει κοινωνικό τιμολόγιο ρεύματος για τις πολύτεκνες οικογένειες, το οποίο θα εξασφαλίζει στους δικαιούχους σημαντικές μειώσεις στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας.

Σχετικά με τις δημοσιονομικές παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών των φυσικών καταστροφών προϋπολογίζονται, από το 2024 και εφεξής, πόροι ύψους 600 εκατ. ευρώ στο εθνικό ΠΔΕ (αυξάνοντας το ύψος διαθέσιμων πιστώσεων κατά 300 εκατ. ευρώ), ώστε να καλύπτονται σε μόνιμη βάση οι δαπάνες κρατικής αρωγής έναντι φυσικών καταστροφών, και επιβάλλεται στα τουριστικά καταλύματα και στη βραχυχρόνια μίσθωση τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση, το οποίο αντικαθιστά τον υφιστάμενο φόρο διαμονής (240 εκατ. ευρώ). Επιπλέον, η μείωση της κρατικής αρωγής λόγω της υποχρεωτικής ιδιωτικής ασφάλισης έναντι φυσικών καταστροφών για μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις συμβάλλουν στο θετικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2024.

Από το 2024, ο δημοσιονομικός προσανατολισμός αναμένεται συσταλτικός (1% του ΑΕΠ) και είναι συμβατός τόσο με την κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ ώστε να αποφευχθεί η τροφοδότηση πληθωριστικών πιέσεων, όσο και τις οδηγίες της ΕΕ. Ειδικότερα, η αναμενόμενη αυτή κατεύθυνση για το 2024 είναι εναρμονισμένη με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον συντονισμό των εθνικών δημοσιονομικών πολιτικών με την απόσυρση των έκτακτων μέτρων στήριξης και τη σταδιακή μείωση των ελλειμμάτων, διαφυλάσσοντας παράλληλα τη δυναμική ανάπτυξης της οικονομίας και την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση μέσω των δημόσιων επενδύσεων που χρηματοδοτούνται από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Πιο συγκεκριμένα, για τον δημοσιονομικό προσανατολισμό του 2024 προβλέπεται ότι οι εθνικά χρηματοδοτούμενες πρωτογενείς τρέχουσες δαπάνες εκτιμάται να έχουν συσταλτική συμβολή (1,1 ποσ. μον. του ΑΕΠ), όπως και οι εθνικά χρηματοδοτούμενες επενδύσεις (0,2 ποσ. μον. του ΑΕΠ), με αποτέλεσμα οι εθνικά χρηματοδοτούμενες καθαρές πρωτογενής δαπάνες να έχουν συνολικά συσταλτική συμβολή 1,4 ποσ. μον. του ΑΕΠ. Οι δαπάνες που χρηματοδοτούνται από επιχορηγήσεις του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και άλλα ταμεία της ΕΕ αναμένονται να παραμείνουν επεκτατικές στο ύψος του 2023 (-0,4 ποσ. μον. του ΑΕΠ).

Το έτος 2024 χαρακτηρίζεται από την απενεργοποίηση της γενικής ρήτρας διαφυγής του ΣΣΑ (Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης) σύμφωνα με τις από 8.3.2023 κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη δημοσιονομική πολιτική των κρατών μελών της ΕΕ. Οι δημοσιονομικές συστάσεις του Συμβουλίου, με βάση την αξιολόγηση της Επιτροπής (Country Specific Recommendations, CSRs), καθιερώνουν μια ποσοτική αναφορά για τη δημοσιονομική πολιτική το 2024 για χώρες με υψηλά επίπεδα χρέους, όπως η Ελλάδα. Συγκεκριμένα, συνιστάται στην Ελλάδα η ονομαστική αύξηση των εθνικά χρηματοδοτούμενων καθαρών πρωτογενών δαπανών (Net Nationally Financed Primary Expenditures) να μην ξεπερνά το 2,6% το επόμενο έτος. Για την ΓΚ, ο ΚΠ 2024 προβλέπει ονομαστική αύξηση των εθνικά χρηματοδοτούμενων καθαρών πρωτογενών δαπανών για το 2024 0,4% και είναι σε πλήρη συμμόρφωση με τη σύσταση του Συμβουλίου. Επίσης, διασφαλίζεται η τήρηση της τιμής αναφοράς του 3% του ΑΕΠ για το έλλειμμα, το οποίο αναμένεται να διαμορφωθεί για το 2024 σε 1,1% του ΑΕΠ, καθώς και η εύλογη και συνεχής μείωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ (8 ποσ. μον. του ΑΕΠ σε σχέση με το 2023). Επιπλέον, σύμφωνα με τις πρόσφατες ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Νοέμβριος 2023) το Σχέδιο Προϋπολογισμού (Draft Budgetary Plan) της Ελλάδας και άλλων επτά χωρών (Κύπρου, Εσθονίας, Ισπανίας, Ιρλανδίας, Σλοβενίας και Λιθουανίας) είναι συνεπές με τις συστάσεις του Συμβουλίου.

Οι δημοσιονομικοί κίνδυνοι, παρότι έχουν περιοριστεί λόγω της σταθερής επίδοσης της οικονομίας και το 2023, καθώς και της πτωτικής πορείας των τιμών ενέργειας, παραμένουν σημαντικοί. Οι δημοσιονομικοί στόχοι της χώρας για το 2024 υπόκεινται σε αβεβαιότητα και συναρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την υλοποίηση του μακροοικονομικού σεναρίου και την προσήλωση στο δημοσιονομικό σενάριο που έχει εξαγγελθεί. Αυτό έχει ιδιαίτερη βαρύτητα αν ληφθούν υπόψη, οι συνεχιζόμενες αυξήσεις στις τιμές, κυρίως των τροφίμων, που εξακολουθούν να πιέζουν τις δημόσιες δαπάνες εκτός του αναμενόμενου επιπέδου, ιδιαίτερα στους μισθούς του δημοσίου και τις κοινωνικές παροχές. Πρόσθετοι μακροχρόνιοι δημοσιονομικοί κίνδυνοι απορρέουν από το δημοσιονομικό κόστος της επιβάρυνσης των κλιματικών συνθηκών, την επιβάρυνση του δημογραφικού προβλήματος στη χώρα, καθώς και εκκρεμείς νομικές υποθέσεις κυρίως, τις δικαστικές υποθέσεις κατά της Εταιρείας Ακίνητων Δημοσίου.

Θετική είναι η επίδραση της ψηφιοποίησης του φορολογικού συστήματος στην πλευρά των εσόδων. Εάν μάλιστα η βελτίωση στη φορολογική συμμόρφωση συνεχιστεί οι εισπράξεις εσόδων μπορεί να υπερβούν τους στόχους που έχουν τεθεί με ευεργετικά αποτελέσματα για τα δημοσιονομικά μεγέθη. Παράλληλα, πολύ θετική αναμένεται η στήριξη της αναπτυξιακής δυναμικής της οικονομίας από τα κονδύλια των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, αλλά και η ενθάρρυνση υποστηρικτικών εθνικών δημοσιονομικών πολιτικών εκ μέρους της ΕΕ. Προς την κατεύθυνση αυτή θεωρείται και η νομοθετική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη βελτίωση του πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης στην ΕΕ, η οποία αναγνωρίζει τις ανάγκες διασφάλισης δημοσιονομικής βιωσιμότητας με ταυτόχρονη ενθάρρυνση της οικονομικής μεγέθυνσης.

Ο στόχος για πρωτογενή πλεονάσματα είναι σημαντικό να διατηρηθεί μετά και την επιτυχή διαμόρφωσή του το 2023, παρά τους όποιους δημοσιονομικούς κινδύνους, δεδομένου το 2024 χαρακτηρίζεται από την έναρξη εφαρμογής του νέου πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης.

#Ελληνικό_Δημοσιονομικό_Συμβούλιο #ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΣ_ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ #ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ_ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ