Το κράτος "στέγνωσε" την αγορά

Του Νίκου Ζαργάνη, ένθετο moneypro, εφημερίδα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ

Για την κυβέρνηση η καταβολή των μισθών και των συντάξεων των δημοσίων υπαλλήλων είναι «ιερή». Δεν φαίνεται όμως να ισχύει το ίδιο για τους μισθούς του ιδιωτικού τομέα.

Το «πάγωμα» των δημοσίων δαπανών έχει στερήσει περισσότερα από τρία δισεκατομμύρια ευρώ από την αγορά μέχρι στιγμής, ενώ ο λογαριασμός γίνεται μεγαλύτερος μήνα με τον μήνα. Η περικοπή του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων έχει «ψαλιδίσει» τα περιθώρια να κινηθεί έστω

και λίγο χρήμα στην αγορά, ενώ ο «πάγος» στην επιστροφή του ΦΠΑ -μέχρι και η καταβολή του επιδόματος θέρμανσης έχει... παγώσει- έχει στραγγίξει τις επιχειρήσεις από ρευστότητα.

Σε ποιους μεταφέρονται όλα αυτά τα προβλήματα; Στους εργαζομένους, οι οποίοι έρχονται και πάλι αντιμέτωποι με κύμα καθυστερήσεων στην καταβολή των μισθών τους. Χιλιάδες επιχειρήσεις, βλέποντας το ταμείο να αδειάζει, στρέφονται εκεί όπου υπάρχει «φθηνότερη» ρευστότητα. Οι τράπεζες δεν δανείζουν ή, αν δανείζουν, χρεώνουν από 8% έως 9%. Στην Εφορία και στα ασφαλιστικά ταμεία «τρέχουν» οι ρυθμίσεις, τις οποίες οι εταιρείες προσπαθούν να εξυπηρετούν για να μη χάνουν τα πλούσια «δώρα» (διαγραφή πρόσθετων φόρων και προσαυξήσεων). Τι μένει; Οι προμηθευτές, που έχουν φτάσει και αυτοί να εξοφλούνται με επτάμηνες και οκτάμηνες επιταγές, και οι εργαζόμενοι, που σπανίως θα αντιδράσουν, φοβούμενοι την απόλυση (σ.σ.: η μη καταβολή δεδουλευμένων τιμωρείται ακόμη και με ποινές φυλάκισης).

Δύο φορές μέχρι τώρα συνταξιούχοι και δημόσιοι υπάλληλοι έφτασαν κοντά στο να αντιληφθούν τι σημαίνει μη καταβολή δεδουλευμένων. Την πρώτη φορά, τα τελευταία εκατομμύρια που απαιτούνταν έφτασαν με αρκετές ώρες καθυστέρηση, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα αρκετοί συνταξιούχοι να πληρωθούν την επομένη. Τα περί τεχνικού προβλήματος ήταν απλώς μια δικαιολογία. Η πραγματικότητα ήταν ότι το Λογιστήριο περίμενε τις εισπράξεις φόρου της ημέρας για να συγκεντρωθεί ολόκληρο το ποσό. Και αυτή η μικρή καθυστέρηση ήταν αρκετή για να στείλει τους συνταξιούχους από τα ξημερώματα στην ουρά της τράπεζας.

Το δεύτερο περιστατικό ήταν πριν από λίγες ημέρες και είχε να κάνει με τους μισθούς των εργαζομένων του ΟΠΕΚΕΠΕ. Η επίσημη εκδοχή για την καθυστέρηση της μίας ημέρας, αυτή τη φορά, ήταν ότι υπήρξε γραφειοκρατική ολιγωρία.

Είναι σαφές πάντως ότι μέχρι τώρα το Δημόσιο τα έχει καταφέρει θαυμάσια όσον αφορά στην πληρωμή των μισθών και των συντάξεων, καθώς, παρά την ασφυκτική έλλειψη ρευστότητας, κάθε τρίμηνο βρίσκει τα περίπου 3,8 δισεκατομμύρια ευρώ που απαιτούνται για να πληρώνονται όλοι οι εργαζόμενοι στον στενό και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα και να καταβάλλονται οι ασφαλιστικές εισφορές. Πώς αναλύεται αυτό το ποσό;

474 εκατ. ευρώ είναι οι καθαρές αμοιβές (χωρίς ασφαλιστικές εισφορές) των εργαζομένων στα ασφαλιστικά ταμεία.359 εκατ. ευρώ είναι η καθαρή μισθοδοσία των δήμων.2,139 δισεκατομμύρια ευρώ είναι οι μισθοί των κεντρικών υπηρεσιών του Δημοσίου.

Ξεχωριστό είναι το κονδύλι για τις συντάξεις. Κάθε τρίμηνο, το Δημόσιο μεταβιβάζει προς τα ασφαλιστικά ταμεία περί τα 2,8 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτό το ποσό (πάνω από 900 εκατ. ευρώ τον μήνα) είναι η συμμετοχή του κράτους στη χρηματοδότηση του ασφαλιστικού συστήματος (οι άλλες δύο πηγές είναι οι εισφορές του εργαζομένου και του εργοδότη).

Επιπλέον, τουλάχιστον 500 εκατ. ευρώ τον μήνα πληρώνονται για τις συντάξεις του Δημοσίου. Αρα, από τα περίπου 2,3 δισεκατομμύρια ευρώ που δαπανώνται κάθε μήνα για συντάξεις, το κράτος πληρώνει (είτε απευθείας στους δικούς του συνταξιούχους είτε σε μορφή επιχορήγησης των ασφαλιστικών ταμείων) τουλάχιστον τα μισά.

«Βουνό» τα ληξιπρόθεσμα του Δημοσίου

Μόνο το πρώτο τετράμηνο του 2015, οι δημόσιες δαπάνες ήταν μειωμένες κατά δύο δισεκατομμύρια ευρώ σε σχέση με το ποσό που είχε προϋπολογιστεί, ενώ τον Μάιο η τακτική «δεν πληρώνω» από την πλευρά του κράτους συνεχίζεται. Ηδη άρχισαν να φουσκώνουν τα ληξιπρόθεσμα χρέη του Δημοσίου προς τους ιδιώτες και στο τέλος Μαρτίου έφθασαν πάλι τα 3,741 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτό το ποσό όμως δεν αποτυπώνει όλη την αλήθεια. Μια οφειλή καταγράφεται ως ληξιπρόθεσμη με τη συμπλήρωση 90 ημερών από την ημέρα της κανονικής καταβολής της. Αυτό σημαίνει ότι στα 3,7 δισεκατομμύρια ευρώ δεν περιλαμβάνονται τα «φέσια» που φόρεσε το Δημόσιο στην αγορά κατά τους μήνες Ιανουάριο, Φεβρουάριο και Μάρτιο. Εκτιμάται ότι ήδη τα ληξιπρόθεσμα του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα είναι πάνω από πέντε δισεκατομμύρια ευρώ. Το μεγαλύτερο πρόβλημα φέρονται να αντιμετωπίζουν αυτή τη στιγμή:

Οι προμηθευτές των νοσοκομείων, με «φέσια» 900 εκατ. ευρώ.Οι προμηθευτές του ΕΟΠΥΥ (φαρμακοβιομηχανίες, διαγνωστικά κέντρα, αντιπρόσωποι κ.λπ.), με ληξιπρόθεσμο χρέος 1,387 δισ. ευρώ.Συνεργαζόμενοι με τους δήμους, στους οποίους οφείλονται πάνω από 380 εκατ. ευρώ.

Και δεν είναι μόνον αυτά. Οι επιστροφές ΦΠΑ που δεν έχουν γίνει έχουν φτάσει στα 830 εκατ. ευρώ, με μέσο χρόνο αναμονής τις... 239 ημέρες. Από αυτά, τα 637 εκατ. ευρώ είναι σε «αναμονή» πάνω από 90 ημέρες. Περισσότερα από 150 εκατ. ευρώ οφείλονται από τη μη καταβολή του επιδόματος θέρμανσης (σ.σ.: οι αιτήσεις τελειώνουν στο τέλος του μήνα), ενώ μόνο το Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων (καταβάλλει τα εφάπαξ) χρωστάει 380 εκατ. ευρώ. Αν συνυπολογιστούν αυτοί που έχουν καταθέσει αίτηση συνταξιοδότησης, αλλά δεν έχουν εισπράξει τίποτα, στον λογαριασμό προστίθενται τουλάχιστον δύο δισεκατομμύρια ευρώ.

Η στάση «δεν πληρώνω» που ακολουθεί το Δημόσιο αποτυπώνεται πεντακάθαρα στους οικονομικούς δείκτες. «Κάθε μέρα που περνάει μέχρι να επιτευχθεί η συμφωνία της χώρας μας με τους πιστωτές χάνονται 22,3 εκατ. ευρώ από το ΑΕΠ της χώρας. Κάθε 24 ώρες κλείνουν 59 επιχειρήσεις και μειώνεται η πλήρης απασχόληση κατά 613 θέσεις εργασίας», υπογράμμιζε προ ημερών η ΕΣΕΕ σε σχετική ανακοίνωσή της, ενώ ζητούσε άμεσα να υπάρξει συμφωνία, ώστε -τουλάχιστον- να φύγει από τη μέση ο παράγων «αβεβαιότητα».