Football Manager

Το πρώτο manager game!Το ποδόσφαιρο, που μετράει πάνω από έναν αιώνα ζωής κι έχει καθιερωθεί εδώ και δεκαετίες ως "O Βασιλιάς των Σπορ", εμφανίστηκε στα video games για πρώτη φορά το 1973 με το arcade game Soccer της Taito. Χρειάστηκε να περάσουν επτά ολόκληρα χρόνια ώσπου η "στρογγυλή θεά" να μπει στα σπίτια μας κι αυτό έγινε με το Pelé's Soccer

του Atari 2600. Αργότερα ήταν θέμα χρόνου τα ποδοσφαιράκια να βρουν το δρόμο τους με το RealSports Soccer επίσης για Atari 2600 (1983), το Match Day το 1984 και στη συνέχεια με το πασίγνωστο Tehkan World Cup Tehkan World Cup που μας καθήλωσε στα Arcade και άνοιξε το δρόμο για τα υπόλοιπα.

Την ικανοποίηση του παίκτη την βιώσαμε, έστω και με καθυστέρηση. Από το 1973 όμως μέχρι το 1982 έπρεπε να περάσουν 9 ολόκληρα χρόνια έως ότου να βρεθεί ένας game developer που θα επιθυμούσε να καλύψει την "αρρώστια" του προπονητή που κρύβαμε μέσα μας. Αυτό το κατάφερε ο Kevin Toms με το Football Manager, που αποτελεί το πρώτο manager game. Υποστήριζε έναν και μόνο παίκτη κι όμως ήταν ιδιαίτερα πρωτότυπη και εθιστική για τα δεδομένα της εποχής.

Η πρώτη έκδοση του Football Manager κυκλοφόρησε το 1982 για ZX Spectrum. Σημείωσε ιδιαίτερη απήχηση κι αυτός ήταν ο λόγος που διαδόθηκε σε όλους τους υπολογιστές της τότε εποχής! Δεν είχε καμία σχέση με τα σημερινά manager games καθώς σας έδινε τα απολύτως απαραίτητα, χωρίς τη δυνατότητα να μπορείτε να ελέγξετε τον αγώνα σας. Ακόμα κι έτσι όμως του οφείλουμε ένα μεγάλο respect καθότι ήταν εκείνο που άναψε τι σπίθα του προπονητή μέσα μας, καθώς και να δώσει το έναυσμα για κορυφαίες δημιουργίες, όπως τα The Manager, Championship Manager, Ultimate Soccer Manager και φυσικά το πιο εξελιγμένο όλων, το σύγχρονο Football Manager της Sports Interactive, η οποία το 2004 εξαγόρασε το όνομα από την Addictive Games.

Προπονητές...με command prompt
Στο Football Manager ξεκινάτε επιλέγοντας ομάδα ανάμεσα στις 16 ομάδες από την τότε Premier League. Ακολούθως επιλέγετε ένα από τα επτά επίπεδα δυσκολίας, το οποίο λίγο έως πολύ καθορίζει πόσα...μπαλάκια θα τρώτε στους αγώνες! Ευτυχώς αυτό άλλαζε ανά πάσα ώρα και στιγμή (εκτός της ώρας των αγώνων φυσικά). Τρίτο και τελευταίο βήμα είναι η επιλογή χρώματος της ομάδας ανάμεσα στην ευρεία γκάμα των...δύο χρωμάτων! Λευκό ή μαύρο. Αυτό λοιπόν ήταν το customization της εποχής.

Το παιχνίδι παίζεται μέσω εισαγωγής εντολών. Στις αρχές της δεκαετίας του '80 δεν υπήρχε mouse (άρχισε να χρησιμοποιείται από τα μέσα της δεκαετίας κι έπειτα). Βέβαια στην προκειμένη περίπτωση ένα περιβάλλον με μενού στα οποία θα είχατε πρόσβαση μέσω joystick θα ήταν ίσως το ιδανικό. Προγραμματιστικά όμως για έναν και μόνο developer ήταν πολυτέλεια. Αυτό που πρακτικά μπορείτε να κάνετε είναι να επιλέξετε αν θα αγοράσετε ή αν θα πουλήσετε παίκτη κι αν θα αποκτήσετε δάνειο σε περίπτωση που ζοριστείτε οικονομικά. Στη συνέχεια πληκτρολογείτε "99" το οποίο αντικαθιστά το σημερινό "Continue" και οδηγείστε απευθείας στον επόμενο αγώνα! Τόσο απλά και όμορφα.

Καλώς τα (ίδια τα) παιδιά
Η βάση δεδομένων του Football Manager έχει τις εξής ιδιαιτερότητες. Καταρχήν όποια από τις 16 ομάδες κι αν επιλέξετε θα έχετε τους ίδιους 16 παίκτες! Αν αυτό δεν σας ικανοποιεί τότε μπορείτε να αλλάξετε τα ονόματα των παικτών σας χειροκίνητα. Κάθε ποδοσφαιριστής έχει μόλις δύο στατιστικά. Skill και Energy. Το Skill είναι στην κλίμακα 1-10 και το Energy στο 1-20. Αυτό απλοποιεί πολύ τα πράγματα όπως αντιλαμβάνεστε καθότι προτεραιότητά σας πρέπει να είναι το Skill, πάντοτε όμως με γνώμονα την καλή φυσική κατάσταση.

Τα παράδοξα όμως δεν σταματούν εδώ. Στην αρχική έκδοση δεν υπήρχαν ηλικίες, προφανώς γιατί ο Toms δεν περίμενε ότι θα καθόμασταν με τις ώρες και θα παίζαμε αρκετές σεζόν! Σαν να μην έφτανε αυτό, η ομάδα σας ξεκινάει πάντοτε από την Division 4, οπότε θα πρέπει να ανεβείτε τρεις κατηγορίες. Για αρχή δηλαδή θα γίνετε πελάτης των Blackpool, Stockport, Hartlepool και πάει λέγοντας.

Τακτικές και μεταγραφές
Αρχικά σας δίνονται 11 παίκτες και στην οθόνη των τακτικών συμβολίζονται μόνο οι αμυντικοί (D), οι μέσοι (M) και οι επιθετικοί (A). Στόχος σας για αρχή όπως αντιλαμβάνεστε είναι να αγοράσετε πρώτα παίκτες και μετά να πουλήσετε. Η πώληση είναι άμεση, δηλαδή σας δίνεται μια προσφορά κι εσείς πρέπει να την δεχτείτε. Αν δεν το κάνετε ο παίκτης "τραυματίζεται" προσωρινά (παίζει κανονικά στο επόμενο παιχνίδι)! Αυτό συνέβη εσκεμμένα από τον Toms ώστε να μην προσπαθήσει κάποιος χρήστης να ξαναβάλει τον παίκτη του στην transfer list ώστε να αποκομίσει καλύτερη προσφορά!

Το σύστημα αγοράς παικτών είναι αρκετά φτωχό, καθώς μετά το τέλος κάθε αγώνα σας εμφανίζεται ένας προτεινόμενος παίκτης για αγορά. Δεν υπάρχει όμως πρόσβαση στην ομάδα σας τη στιγμή εκείνη, συνεπώς θα πρέπει να θυμάστε ή να έχετε σημειώσει από πριν το Skill και το Energy των παικτών σας ώστε να ξέρετε αν αξίζει να αγοράσετε τον προτεινόμενο ποδοσφαιριστή. Στα παζάρια ευτυχώς η A.I. είναι πάντοτε λογική και δεν ζητάει παραπάνω χρήματα ανάλογα με το επίπεδο δυσκολίας. Συνήθως οι προσφορές ή οι απαιτήσεις αντίστοιχα άλλων ομάδων είναι πάνω κάτω στα ίδια στάνταρ.

Αρχίζει το ματς...
Ο αγώνας ξεκινά κι εσείς έχετε αράξει και ετοιμάζεστε. Πριν αρχίσει λοιπόν θα πρέπει να ορίσετε την ενδεκάδα σας. Για αρχή βλέπετε το Energo, Morale, Defence, Midfield και Attack των δύο ομάδων, με το χαρακτηριστικό Skill να παραμένει κρυφό και να καθορίζει τις...μυστικές μεταβλητές που μαγείρευε τότε ο Kevin Toms. Το Energy πέφτει τυχαία σε ορισμένους παίκτες και ανά διαστήματα θα πρέπει να τους αντικαθιστάτε με αναπληρωματικούς. Σε κάποιους επίτηδες πέφτει στον 1 πόντο προφανώς με στόχο να κάνετε αναγκαστική αλλαγή. Αφού επιλέξετε μια καλή ενδεκάδα είναι ώρα να πατήσετε χορτάρι.

Αυτό που θα αντικρίσετε στην πράξη όμως ίσως σας απογοητεύσει. Ξεχάστε όσα ξέρατε για το λεπτό του αγώνα, τις καλύτερες φάσεις κτλ. Οι αγώνες δεν έχουν περιγραφή και δεν επιτρέπουν αλλαγές. Είστε αναγκασμένοι δηλαδή να μείνετε με την ίδια ενδεκάδα σας και το μόνο που βλέπετε είναι στιγμιότυπα στα οποία είτε μπαίνει γκολ, είτε όχι.

Ο Kevin Toms σχεδίασε απλά τα όρια ενός πράσινου γηπέδου, με ευθείες γραμμές τα τέρματα και μερικά ανθρωπάκια που τα αποκαλεί ποδοσφαιριστές (όπως θα τα σχεδίαζε ένα παιδί νηπιαγωγείου σε χαρτί) και....that's it. Ο δε ήχος αποτελούνταν από beep για το σουτ στη μπάλα και από σκουπιδάκια για τις ιαχές του κοινού όταν έμπαινε γκολ. Δυστυχώς αυτό δεν υφίσταται στην original έκδοση του Spectrum αλλά και στις μεταγενέστερες εκδόσεις, δείγμα του ότι τα ports βγήκαν...απλά για να κυκλοφορήσουν. Κάτι ανάλογο συμβαίνει άλλωστε όταν υπάρχει έλλειψη ανταγωνισμού.

Cult χαρακτηριστικό: Η μορφή του designer Kevin Toms που έβαζε το πρόσωπό του κάτω δεξιά σε κάθε εξώφυλλο!

Endgame
Παρά τις όποιες δυσκολίες του, το Football Manager αποτελεί τη μόνη λύση για τους "managerόπληκτρους" της δεκαετίας του '80 και κυρίως όσους έχουν υπομονή. Υπομονή διότι με τόσο φτωχό μεταγραφικό σύστημα θα πρέπει να περιμένετε αρκετά έως ότου σας προταθεί καλός παικτης μετά από ματς και τον πάρετε στην ομάδα σας. Με εξαίρεση τα πρώτα δύο πολύ εύκολα επίπεδα, όλα τα υπόλοιπα θα είναι εκ των προτέρων δύσκολα καθώς δεν θα έχετε το ελεύθερο να βγείτε στην αγορά και να ψάξετε για παίκτες. Άρα αφού θυσιάσετε μία σεζόν, η δεύτερη ίσως φανεί πιο προσιτή για άνοδο.

Μετά τη λήξη του αγώνα, ο Βρετανός developer εμφανίζει κάθε φορά τα οικονομικά σας στοιχεία, δείχνοντας πόσα ξοδέψατε για μισθούς και ενοίκιο γηπέδου, αλλά και πόσα εισπράξατε από τα εισιτήρια. Εδώ εμπίπτει ένα ακόμη δυσάρεστο που είναι το πιο αδύναμο σημείο του παιχνιδιού. Ότι αργά ή γρήγορα τα χρήματα τελειώνουν. Αλλά ακόμα κι όταν τελειώνουν, αφού θα έχετε έστω 15.000 λίρες για μια μεταγραφή και θα βλέπετε ότι ο μόνος παίκτης που εμφανίζεται στη λίστα είναι ένας απ' τους τελειωμένους που είχατε πουλήσει 2-3 αγωνιστικές πριν, τότε πραγματικά θα εκνευριστείτε. Η μόνη λύση θα είναι να κατεβάσετε απ' την αρχή το επίπεδο δυσκολίας στο πιο εύκολο, να χτίσετε ομάδα και μετά να αρχίσετε σιγά σιγά να ανεβάζετε τον πήχη. Η δε λήψη δανείου σε τέτοιες περιπτώσεις, έστω και με το 1% τόκο του αρχικού ποσού, είναι απλά ότι πρέπει για να χρεωκοπήσετε μια και καλή.

Φυσικά η χρήση του Morale (ηθικού) δεν βοηθά καθόλου, αφού μετά τις πρώτες ήττες, το ηθικό της ομάδας ενδέχεται να πέσει στο 1 κι εκεί την έχετε βαμμένη. Είναι συχνό φαινόμενο να επιχειρείτε Load σε παλαιότερο σημείο του Save σας επειδή βάση της απόδοσής σας δεν ξεκολλάτε απ' τον πάτο του βαθμολογικού πίνακα. Μιας και το αναφέραμε, το FM περιέχει κανονικά πρωτάθλημα και κύπελλο, το τελευταίο με νοκ-άουτ αγώνες.

Τα επόμενα Football Manager
Μετά την εμφάνιση στον ZX Spectrum, αφού ο Toms κυκλοφόρησε ports του Football Manager για 16 υπολογιστές συμπεριλαμβανομένων των εκδόσεων για Commodore 64 ('83), Amstrad ('84) και Amiga ('85) που είχαν και τα πιο "αξιοπρεπή" (λέμε τώρα!) γραφικά, η δεύτερη έκδοση της σειράς ήρθε το 1988, χωρίς ωστόσο να εισάγει πολλές νέες βελτιώσεις. Το 1990 ακολούθησε το World Cup Edition, μια έκδοση στην οποία επιλέγατε μία από τις Εθνικές ομάδες του μουντιάλ με στόχο να σηκώσετε το βαρύτιμο τρόπαιο και η τριλογία έκλεισε επίσημα με το Football Manager 3 το 1992, παρότι ένα χρόνο πριν το The Manager και το Championship Manager είχαν ήδη πάρει την σκυτάλη.

Το όνομα "Football Manager" χρησιμοποιείται απ' το 2004 έως και σήμερα απ' την Sports Interactive. Η Λονδρέζικη εταιρεία ανάπτυξης του Championship Manager αναγκάστηκε τότε να διακόψει την συνεργασία της με την Eidos κρατώντας τον κώδικα του παιχνιδιού αλλά χάνοντας τα δικαιώματα του ονόματος. Κατάφερε όμως να το αγοράσει εύκολα από την Addictive Games και να συνεργαστεί με την Sega, η οποία και την εξαγόρασε δύο χρόνια μετά έχοντας πλέον τον πλήρη έλεγχο του παιχνιδιού. Όταν μάλιστα την εποχή αναζήτησης ονόματος ήμουν από αυτούς που το πρότειναν, πραγματικά χάρηκα απίστευτα όταν έμαθα ότι τελικά η Sports Interactive έκανε το χατίρι των βετεράνων που προλάβαμε το πρώτο εκείνο manager game.

Η πρώτη κι η τελευταία μας αγάπη
Είναι γεγονός ότι τα manager games ήταν αποκλειστικό προνόμιο ενός και μόνο ανθρώπου για μία δεκαετία. Το πρώτο Football Manager θα μείνει για πάντα στην καρδιά μας ως ένα manager game που απλά παίξαμε για μερικές αγωνιστικές και στη συνέχεια το αφήσαμε. Τεχνολογικά ήταν πάντοτε πολύ πίσω. Με απλές εντολές που θυμίζουν DOS και απεικόνιση αγώνα που ήταν πολύ πίσω ακόμα και για τα δεδομένα του '82, το βέβαιο ήταν ότι όλοι οι μανατζερόπληκτοι θα έπρεπε να κάνουν υπομονή, πόσο μάλλον αν αναλογιστούμε την δυσκολία του, ειδικά στο θέμα του ηθικού παικτών, των μεταγραφών και κυρίως των οικονομικών κάθε ομάδας. Το μόνο βέβαιο είναι ότι παρά τις δυσκολίες του αγαπήθηκε γιατί αποτέλεσε έμπνευση ώστε να γεννηθεί ένα νέο είδος το οποίο άνθισε στα χρόνια που ακολούθησαν και συνεχίζει μέχρι σήμερα. Ξεκινήσαμε με Football Manager και καταλήξαμε επίσης στο Football Manager.

Θετικά:
- Αγοραπωλησίες παικτών
- Δυνατότητα σύναψης δανείου
- Εθιστικό αν επιμείνετε κι ασχοληθείτε μαζί του

Αρνητικά:
- Απογοητευτικά γραφικά και ήχος
- Εικονικά ονόματα παικτών (τα πραγματικά ονόματα προστέθηκαν στο Football Manager 2)
- Προβληματικό σύστημα μεταγραφών
- Τα χρήματα τελειώνουν γρήγορα

Βαθμολογία
Γραφικά: 2
Ήχος: 3
Gameplay: 5.5
Αντοχή: 8
Γενικά: 6.5

Το πρώτο manager game και το καλύτερο στη γενιά των 8-bit!

Μάνος Γρυπάρης