Τραπεζίτες και servicers αγωνιούν για τους μήνες μέχρι τις εκλογές – Στο ναδίρ η δημοφιλία τους, χρήσιμη η αναζήτηση “κοινωνικού προσώπου”

Το ότι οι τράπεζες, οι τραπεζίτες και οι servicers δεν ήταν και δεν είναι  τα τελευταία χρόνια από τα πιο …δημοφιλή ονόματα-στοιχεία στην κοινωνία, είναι γνωστό τοις πάσι…

Αλλά αυτή η “χαρά” που έβγαλε μεγάλο μέρος της κοινωνίας για την απόφαση του Αρείου Πάγου* (822/2022) που ουσιαστικά μπλοκάρει τους πλειστηριασμούς περιουσίας των οφειλετών, δεν έχει προηγούμενο. Και φυσικά, θα πρέπει να προβληματίσει την τραπεζική κοινότητα, η οποία κατά πως φαίνεται, “πάσχει” και ως προς την προβολή του 

κοινωνικού της προσώπου, αλλά κυρίως, ως προς τον τρόπο που “πολιτεύεται” και με “ξύλινη” τραπεζική γλώσσα ενημερώνει το κοινό για τις δραστηριότητές της.

Οι αφορισμοί και οι επίμονες αναφορές σε συστημικούς κακοπληρωτές και μπαταχτσήδες  που δανείστηκαν και θέλουν να μην πληρώνουν, είναι “παλαιομοδίτικοι” και κανένα δεν συγκινούν. Απλούστατα, γιατί τα δάνεια φέρουν δύο υπογραφές και αυτός που τα παίρνει έχει τη μισή ευθύνη, ενώ την άλλη μισή την έχει αυτός που τα δίνει. Είχαν όλοι σε όσους δόθηκαν τα δάνεια το προφίλ του φερέγγυου δανειολήπτη; Αλλά και η οικονομική συγκυρία στην οποία δόθηκαν, είναι ίδια με αυτήν στην οποία ζητείται η υπερ-έντοκη αποπληρωμή τους;

Δυστυχώς, άλλο το 2008 και άλλο το 2018 και για τις δύο υπογράφουσες τα δάνεια πλευρές. Άλλο το τραπεζικό, επιχειρηματικό, εργασιακό, εισοδηματικό τοπίο.

Οι τράπεζες, με τη βοήθεια του κράτους και των φορολογουμένων, ανακεφαλαιοποιήθηκαν και όχι μία φορά. Και σωστά, έτσι έπρεπε να γίνει, γιατί οικονομία χωρίς τραπεζικό σύστημα δεν υπάρχει. Για τους δανειολήπτες όμως, ουδείς φρόντισε να …ανακεφαλαιοποιηθούν. Προφανώς, κάποιοι νομίζουν ότι οικονομία μπορεί να υπάρξει χωρίς δανειολήπτες. Ή με ελάχιστους, μη “στιγματισμένους” δανειολήπτες.

Κουτσά – στραβά, με πολλές ομολογουμένως προσπάθειες των διοικήσεων των τραπεζών που παρέλαβαν τα “κουφάρια” του παρελθόντος, τα “θύματα” δηλαδή των μνημονίων, των “κουρεμάτων” των ομολόγων και των αλλοπρόσαλλων πολιτικών της πολιτικής και των παλαιών τραπεζιτών, οι τράπεζες ορθοπόδησαν. Και είναι σε καλή φάση, με κέρδη και έτοιμες ορισμένες, μέχρι και να δώσουν μέρισμα στους μετόχους τους.

Τι όμως σημαίνει αυτό; Για τις ίδιες τις τράπεζες, τα στελέχη τους, τους μετόχους και το 30% φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων που έχουν πρόσβαση και συναλλάσσονται, αίσθημα βαθειάς ικανοποίησης. Μένει όμως το 70% των επιχειρήσεων και των φυσικών προσώπων που …δεν μπορούν να περάσουν ούτε έξω από το πεζοδρόμιο της τράπεζας. Πιθανόν, ζαλισμένοι από τα τηλεφωνήματα των υπαλλήλων των servicers που εναγωνίως προσπαθούν με καλό και κακό τρόπο να τους πείσουν ότι χρωστάνε και πρέπει άμεσα να πληρώσουν γιατί “ακολουθεί η νομική οδός της διεκδίκησης των οφειλουμένων”.

Αυτό λοιπόν το 70% είναι που χάρηκε από την απόφαση του Αρείου Πάγου. Θα πείτε, μαζί με τους μπαταχτσήδες και τους κακοπληρωτές; Γιατί όχι; θα είχαν κανένα όφελος αν εξέφραζαν τη λύπη τους και έπαιρναν το μέρος των τραπεζών και των servicers;

Δυστυχώς, αυτή είναι η εικόνα, η οποία πολύ δύσκολα θα αλλάξει. Απλούστατα, γιατί, παρά την εξυγίανση που επιτυγχάνεται στους ισολογισμούς των τραπεζών, παρά τα κέρδη που θα ανακοινώσουν για εφέτος και παρά τις προσδοκίες για το 2023, το χρέος ιδιωτών και επιχειρήσεων παραμένει άθικτο και ανατοκιζόμενο.  Στο 1ο εξάμηνο του 2022, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που διατηρούνται στις τράπεζες ανέρχονται στα 15 δισ. ευρώ και στις εταιρίες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις στα 87 δισ. ευρώ.

Εάν πάρουμε σαν δεδομένο ότι η ελληνική οικονομία πληγεί από ύφεση, δεδομένων του πληθωρισμού και της ενεργειακής κρίσης, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος, ο πρώτος κλάδος που θα πληγεί να είναι τα κόκκινα δάνεια. Τράπεζες και servicers, που βλέπουν το κακό να έρχεται είναι ιδιαίτερα ανήσυχοι μετά την απόφαση του Αρείου Πάγου και την άρνηση της κυβέρνησης, εν όψει εκλογών, να τους εξυπηρετήσει με μία τροπολογία. Και φυσικά, προειδοποιούν για σοβαρό κίνδυνο κατάρρευσης του μοντέλου στο οποίο στηρίχθηκε η εξυγίανση των τραπεζικών χαρτοφυλακίων, μέσω τιτλοποιήσεων του “Ηρακλή” με τις κρατικές εγγυήσεις των 20 περίπου δισ. σε κίνδυνο όπως και τα senior bonds των τραπεζών.

Μέχρι να σχηματιστεί η επόμενη κυβέρνηση, δεδομένων των εκλογών την Άνοιξη, τραπεζίτες και servicers θα πρέπει να βρουν λύσεις για να καλυφθούν οι “τρύπες” που πιθανότατα θα υπάρξουν από την απρόσμενη “αλλαγή των όρων του παιχνιδιού”, όπως λένε στις μεταξύ τους συζητήσεις. Τους περιμένει πολύ δουλειά. Τώρα, αν στα διαλείμματα της δουλειάς αφιερώσουν και λίγο χρόνο για να φιλοτεχνήσουν ένα πραγματικά πιο κοινωνικό πρόσωπο, καλό θα είναι και για τους ίδιους αλλά και για τους συνεπείς, μη μπαταχτσήδες δανειολήπτες.

*Με απλά λόγια, με την απόφαση του ΑΠ, ο νόμος του 2015 δίνει κατ’ εξαίρεση στις εταιρείες διαχείρισης τη νομιμοποίηση για να επισπεύδουν πλειστηριασμούς, αλλά μόνο όταν πρόκειται για δάνεια, για τα οποία τους έχει δοθεί η διαχείριση από τις τράπεζες. Τα δάνεια που τιτλοποιούνται και ανήκουν στα funds, τις εταιρείες ειδικού σκοπού με έδρα το εξωτερικό,  εντάσσονται σε διαφορετική κατηγορία, καθώς οι τιτλοποιήσεις γίνονται με τον νόμο του 2003.

Βασίλης Βαλαμβάνος, [email protected]