Πετρέλαιο: «Άλμα» από τον μύθο στην πραγματικότητα

Γράφει ο ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΠΟΥΤΣΗΣ

Ελληνικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο είναι το φως στο σκοτάδι της κρίσης που μας «πνίγει» ή παραμύθια της Χαλιμάς; Τι συμβαίνει με τον ορυκτό πλούτο της χώρας μας; Υπάρχει πράγματι και αν υπάρχει, θα αποδειχτεί ότι είναι «ο από μηχανής θεός» που θα ανασύρει την Ελλάδα από τον βυθό της αβύσσου; Μήπως ο ορυκτός πλούτος

της Ελλάδας προορίζεται για την «αποπληρωμή» των δανείων και για την εξόφληση του δημόσιου χρέους και δεν αφορά τους Έλληνες πολίτες; Πρόκειται για ερωτήματα, των οποίων οι απαντήσεις δεν μπορεί να είναι μονολεκτικές.
Κατ’ αρχάς, θα πρέπει να βεβαιωθούμε ότι υπάρχουν υποθαλάσσια κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, εντός των ορίων της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Το επόμενο βήμα είναι να πιστοποιηθεί η επικερδής εκμετάλλευση των κοιτασμάτων, δηλαδή η ποσότητα, η ποιότητα, το βάθος εξόρυξης, η αποθήκευση, η ασφαλής μεταφορά, οι τιμές και η ζήτηση στην παγκόσμια αγορά ενεργειακών προϊόντων. Παράλληλα, όμως, θα πρέπει η κυβέρνηση να προχωρήσει στη θέσπιση και στην οριοθέτηση της ΑΟΖ.
Το πρώτο λοιπόν και βασικό ερώτημα είναι το εξής: Υπάρχουν αξιόλογα και αξιοποιήσιμα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην ελληνική επικράτεια; «Ναι», απαντά ένας επίσημος επιστημονικός φορέας με διεθνές κύρος, η Επιτροπή Ενέργειας της Ακαδημίας Αθηνών. Τον Απρίλιο του 2012, η Επιτροπή Ενέργειας της Ακαδημίας Αθηνών οργάνωσε ημερίδα με θέμα «Ελληνικοί υδρογονάνθρακες: από την έρευνα στην εκμετάλλευση» στην οποία συμμετείχαν ειδικοί επιστήμονες από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Βασικός σκοπός της ημερίδας ήταν η σε βάθος συζήτηση των ερευνών, μελετών, τεχνολογιών και προγραμματισμένων σχεδίων εντόπισης και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στον ελληνικό χώρο. Ο ακαδημαϊκός Λουκάς Χριστοφόρου, πρόεδρος της Επιτροπής Ενέργειας της Ακαδημίας Αθηνών, συνοψίζοντας τα συμπεράσματα και τις εισηγήσεις των συμμετασχόντων στην ημερίδα, επισημαίνει, μεταξύ άλλων, και τα εξής:
1. Υπάρχουν οι απαραίτητες γεωλογικές προϋποθέσεις για την ύπαρξη αξιόλογων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων (Υ/Α) σε διάφορες περιοχές του χερσαίου και θαλάσσιου χώρου της Ελλάδας, ιδιαίτερα στη Δυτική Ελλάδα (Ιόνιο Πέλαγος, Πατραϊκό Κόλπο, Κατάκολο), καθώς και νότια και νοτιοανατολικά της Κρήτης. Ειδικότερα, σε υπεράκτιες περιοχές δυτικά, νότια και νοτιοανατολικά της Κρήτης σε μία έκταση μεγαλύτερη των 80.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων υποστηρίχθηκε με επαρκή επιστημονικά στοιχεία η ύπαρξη μεγάλης ποσότητας υδρογονανθράκων.
2. Παραμένει επιτακτική η ανάγκη ανακήρυξης και οριοθέτησης της ελληνικής ΑΟΖ, αν και αναγνωρίζεται η πολυπλοκότητά της σε ορισμένες περιοχές.
3. Επιβάλλεται η εξασφάλιση «κομβικού» ρόλου για την Ελλάδα στη μεταφορά του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη, όπου οι Έλληνες εφοπλιστές θα έχουν συμμετοχή.

Η έκθεση
Επίσης, τρεις διακεκριμένοι επιστήμονες, ο Ηλίας Κονοφάγος, ο Αντώνης Φώσκολος και ο Νίκος Λυγερός, παρέδωσαν στον πρωθυπουργό, Αντ. Σαμαρά, έκθεση σχετικά με την ύπαρξη και την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της χώρας.
Σύμφωνα με την έκθεση των τριών καθηγητών, η αξιοποίηση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου που εντοπίζονται νότια της Κρήτης μπορούν να αποφέρουν στο Δημόσιο έσοδα ύψους 270 δισ. δολαρίων, ενώ, εάν συνυπολογιστεί και η πιθανότητα ανακάλυψης πετρελαίου, το όφελος θα μπορούσε να ανέλθει έως τα 1,3 δισ. δολάρια!
Επίσης, σε 427 δισ. ευρώ αποτιμά τα αποθέματα υδρογονανθράκων, πετρελαίου και φυσικού αερίου που βρίσκονται στο ελληνικό υπέδαφος η γερμανική κεντρική τράπεζα, Deutsche Bank. Το καθαρό όφελος για το ελληνικό Δημόσιο υπολογίζεται σε 214 δισ. ευρώ από τους Γερμανούς της Deutsche Bank ή αλλιώς 107% του ΑΕΠ.
Η παραπάνω εκτίμηση έγινε με γνώμονα τη διεθνή πρακτική που υπολογίζει ότι το 25% των εσόδων ενός κοιτάσματος αφορά στο κόστος εξόρυξης και διάθεσης, το 25% στο περιθώριο κέρδους των εταιρειών που το εκμεταλλεύονται και το υπόλοιπο 50% καταλήγει στο δημόσιο ταμείο.
Στην έκθεση θεωρείται το έτος 2013 ως κομβικό σημείο, αφού υπογραμμίζεται ότι τότε θα ολοκληρωθούν τα αποτελέσματα των σεισμικών ερευνών και θα αρχίσουν οι διαδικασίες των διαγωνισμών για τον εντοπισμό των υδρογονανθράκων.
Τα βασικά σημεία της έκθεσης της Deutsche Bank περιλαμβάνουν τα εξής: Αν επαληθευτούν οι εκτιμήσεις για τους υδρογονάνθρακες νότια της Κρήτης, η Ελλάδα θα αναδειχθεί σε 15η χώρα-παραγωγός φυσικού αερίου παγκοσμίως. Χρειάζονται κατά μέσο όρο οκτώ με δέκα χρόνια για να αρχίσει η εμπορική εκμετάλλευση του κοιτάσματος να παράγει χρηματορροές, δηλαδή από το 2020, όταν το χρέος υποτίθεται ότι θα ανέρχεται στο 120% του ΑΕΠ.

Οριοθέτηση της ΑΟΖ
Η κυβέρνηση για να μπορέσει να αρχίσει τις έρευνες για τον εντοπισμό υποθαλάσσιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου, πρέπει άμεσα να προχωρήσει στην ανακήρυξη και μετά στην οριοθέτηση της ΑΟΖ, έπειτα από διάλογο και συμφωνία με τα γειτονικά κράτη.
Κατ’ αρχάς, θα πρέπει να δούμε τι είναι η ΑΟΖ: Σύμφωνα με τη σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, ή όπως τη λέμε χάριν συντομίας ΑΟΖ, είναι το τμήμα της θάλασσας που αρχίζει από το τέλος των χωρικών υδάτων και μπορεί να επεκταθεί μέχρι και σε απόσταση 200 ναυτικών μιλίων για τις ανοικτές θάλασσες.
Στα χωρικά ύδατα, που για την Ελλάδα το εύρος τους είναι 6 ν.μ. από τις ακτές, είτε νησιωτικές είτε ηπειρωτικές, αλλά μπορεί να το επεκτείνει μέχρι και στα 12 ν.μ., το παράκτιο κράτος ασκεί πλήρη κυριαρχία και έχει εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα. Στην Αποκλειστική Οικονομική ζώνη, που ξεκινάει εκεί όπου τελειώνουν τα χωρικά ύδατα, το παράκτιο κράτος έχει κυριαρχικά δικαιώματα μόνο για την αλιεία και για σκοπούς εξερεύνησης, εκμετάλλευσης και διαχείρισης των φυσικών πόρων, που βρίσκονται στον βυθό. Δεν ασκεί, όμως, κυριαρχικά δικαιώματα σε θέματα ναυσιπλοΐας ή ασφάλειας. Για παράδειγμα, δεν δικαιούται να κάνει νηοψίες.
Η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, ως έννοια, είναι υπέρτερη της υφαλοκρηπίδας, διότι η ΑΟΖ περιλαμβάνει την υφαλοκρηπίδα. Με βάση, λοιπόν, το Δίκαιο της Θάλασσας (1982), η Ελλάδα θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα σε διάλογο με την Τουρκία, την Κύπρο, τη Συρία, την Αίγυπτο, τη Λιβύη και την Αλβανία, ώστε να οροθετηθεί η ΑΟΖ.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΒΡΑΜΟΠΟΥΛΟΣ: «Προϋπόθεση ένταξης της πΓΔΜ η επίλυση του ονόματος»
Στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων της Ε.Ε., ο Στέφαν Φούλε, ο αρμόδιος επίτροπος για τη διεύρυνση της Ε.Ε., δεν κατόρθωσε να δοθεί το «πράσινο φως» για να ξεκινήσουν οι διαδικασίες ένταξης της Αλβανίας και της πΓΔΜ στην Ε.Ε. Η ελληνική κυβέρνηση, που εκπροσωπήθηκε από τον υπουργό Εξωτερικών, Δ. Αβραμόπουλο, κατάφερε να συμπεριλάβει στα συμπεράσματα του Συμβουλίου, για πρώτη φορά, τη ρητή αναφορά της επίλυσης του ζητήματος της ονομασίας, ως προϋπόθεσης για την έναρξη των διαπραγματεύσεων ένταξης της FYROM με την E.E.
Στο κείμενο συμπερασμάτων του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων της Ε.Ε. (μετέχουν οι 27 υπουργοί Εξωτερικών των κρατών-μελών της Ε.Ε.) αναφέρεται ότι «υπό την οπτική μίας πιθανής απόφασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την πΓΔΜ, το Συμβούλιο θα εξετάσει, επί τη βάσει μίας έκθεσης που θα παρουσιαστεί από την Επιτροπή την άνοιξη του 2013, την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων στο πλαίσιο του Υψηλόβαθμου Ενταξιακού Διαλόγου, καθώς επίσης και τα βήματα που έχουν πραγματοποιηθεί για την προώθηση σχέσεων καλής γειτονίας και για την επίτευξη μίας αμοιβαία αποδεκτής λύσης στο ζήτημα της ονομασίας, έπειτα από διαπραγματεύσεις, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ».
Μετά το πέρας των εργασιών του Σ.Γ.Υ. της Ε.Ε., ο υπουργός Εξωτερικών, Δ. Αβραμόπουλος, δήλωσε ότι: «Η έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την πΓΔΜ δεν είναι θέμα τεχνοκρατικό, αλλά καθαρά πολιτικό. Η Ελλάδα έχει αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες για την οριστική επίλυση του ζητήματος της ονομασίας. Χάρη στις πρωτοβουλίες μας ενεργοποιήθηκε η διαδικασία των Ηνωμένων Εθνών για την οριστική επίλυση του ζητήματος της ονομασίας». Παράλληλα, ο Δ. Αβραμόπουλος διευκρίνισε ότι προϋπόθεση της ένταξης της πΓΔΜ στην Ε.Ε. είναι η επίλυση του ζητήματος της ονομασίας.

Βόμβες στο… παρασκήνιο
• Αρνούνται να κάνουν χρήση της άδειάς τους οι στρατιώτες που υπηρετούν σε Μονάδες του Έβρου και των ακριτικών νησιών, για οικονομικούς λόγους, επειδή καταργήθηκε η δωρεάν μετακίνησή τους, με το πρόγραμμα περιορισμού των δαπανών του υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Οι αναφορές των στρατιωτικών διοικητών των Μονάδων Εκστρατείας προς τον Α/ΓΕΕΘΑ είναι ότι οι στρατιώτες, που υπηρετούν τη θητεία τους στα σύνορα, δεν επιθυμούν να πάρουν άδεια και να γιορτάσουν σπίτια τους με τις οικογένειές τους τα Χριστούγεννα και τη Πρωτοχρονιά. Ο λόγος που προβάλλουν οι δικαιούμενοι αδείας στρατιώτες είναι οικονομικός, αφού έχουν καταργηθεί οι «καταστάσεις επιβίβασης», η έκπτωση στα αεροπορικά εισιτήρια και η δωρεάν μετακίνηση των στρατιωτών με τα δημόσια ΜΜΜ. Επίσης, λόγω της οικονομικής κρίσης, οι οικογένειες των στρατευσίμων αδυνατούν να καλύψουν τα έξοδα μετακίνησής τους, που με «συντηρητικούς» υπολογισμούς κυμαίνονται στα 180-300 ευρώ. Πρόκειται κυρίως για οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα, που τα παιδιά τους υπηρετούν τη στρατιωτική τους θητεία σε Μονάδες των συνόρων. Ο μισθός του στρατεύσιμου είναι 8,9 ευρώ τον μήνα! Το φαινόμενο αυτό, που είναι παρεπόμενο αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης, παρατηρείται για πρώτη φορά στο στράτευμα…

• Ο Α. Σαμαράς παραβρέθηκε στο μνημόσυνο για τον Τάσσο Παπαδόπουλο, που έγινε στη Λευκωσία. Ο πρωθυπουργός τίμησε τον Ελληνοκύπριο ηγέτη που τόλμησε το «ΟΧΙ» στο σχέδιο Ανάν. Αποτίνοντας φόρο τιμής, θα υπενθυμίσουμε το εξής περιστατικό: Αρχές Απριλίου του 2004. Στο προσκήνιο το σχέδιο Ανάν για το Κυπριακό. Η αμερικανική διπλωματία (πρόεδρος Μπους και υπουργός Εξωτερικών Κ. Πάουελ), η βρετανική κυβέρνηση και η Ε.Ε. ασκούν αφόρητες πιέσεις στις κυβερνήσεις της Ελλάδας (Κ. Καραμανλής) και της Κύπρου να δεχτούν το περίφημο σχέδιο Ανάν και να λυθεί το Κυπριακό. Μάλιστα, ο πρωθυπουργός της Βρετανίας, Τ. Μπλερ, χρησιμοποίησε και ωμά εκβιαστικά διλήμματα για να πιέσει τον «αδιάλλακτο» πρόεδρο της Κύπρου, Τάσσο Παπαδόπουλο. Σε μια συνάντησή του με Έλληνες δημοσιογράφους και στην ερώτησή τους αν τελικά θα υποχωρήσει στις απειλές και στους εκβιασμούς της αμερικανο-βρετανικής διπλωματίας, ο Τάσσος Παπαδόπουλος, παρουσία Έλληνα υφυπουργού, είπε: «Είμαι πρόεδρος, είμαι πλούσιος, έχω καρκίνο, δεν πρόκειται να υποχωρήσω στις πιέσεις. Στα α…ια μου»!