Οι συνέπειες των «λαϊκών δικαστηρίων»

Του ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ

Οι τελευταίες καταδικαστικές αποφάσεις σε βάρος πολιτικών παραγόντων και οι νέες διώξεις εναντίον πολλών ακόμη αναμφίβολα ικανοποιούν μεγάλο μέρος του «λαϊκού αισθήματος», μετατοπίζοντας τη Δικαιοσύνη στην πλευρά των «λαϊκών δικαστηρίων». Ιστορικά, όσα «λαϊκά δικαστήρια» στήθηκαν σε περιόδους κοινωνικών εκρήξεων (τέλη 18ου αιώνα στη Γαλλία, μέσα 19ου αιώνα σε Γαλλία, Γερμανία, Αγγλία και το πρώτο μισό του 20ού αιώνα σε Ρωσία,

Ισπανία, Ουγγαρία κ.α.), προκάλεσαν εκμαυλισμό, συνέπεια του οποίου ήταν η απώλεια των δημοκρατικών δομών και η εγκαθίδρυση του φασισμού – ολοκληρωτισμού, κόκκινου ή μαύρου.
Οι μεγάλοι θεωρητικοί της Νομικής Επιστήμης και της Φιλοσοφίας του Δικαίου, από τον Βίτγκενσταϊν και τον Μπόμπιο ίσαμε τον Ντουόρκιν και τον Φουκώ, παρά την ελευθεριακή τους σκέψη, απέρριπταν τα λαϊκά δικαστήρια, θεωρώντας ότι οι αγελαίες συμπεριφορές δρουν αποπροσανατολιστικά και επιτρέπουν στα συστήματα εξουσίας να επιβάλλουν αισχρές πολιτικές, την ώρα που ο κόσμος έχει στραμμένο το βλέμμα του στα «κρεματόρια» που αποφάσισε να στήσει.
Το ζητούμενο δεν είναι «να πάνε φυλακή όσοι έφαγαν», αλλά να πάνε φυλακή αφού επιστρέψουν όσα έφαγαν. Σε αυτές τις περιπτώσεις, σκοπός της ποινής δεν μπορεί να είναι μόνο η τιμωρία, αλλά και το οικονομικό όφελος για το ρημαγμένο κράτος. Σε τι εξυπηρετεί η εξοντωτική ποινή από τη στιγμή που ο καταδικασθείς δεν επιστρέφει ούτε κατ’ ελάχιστον όσα δισεκατομμύρια άρπαξε από μίζες και προμήθειες του Δημοσίου;
Κι αν τιμωρία είναι να καταδικάσεις έναν καταχραστή του δημοσίου χρήματος να συνωθείται με 3.500 συγκρατουμένους του στον Κορυδαλλό, ποιο είναι το εκπεμπόμενο μήνυμα του Κράτους Δικαίου; Ότι τον έστειλε στο μπουντρούμι για το υπόλοιπο του βίου του, αφήνοντας τους επιγόνους του να διαβιούν πολυτελώς με τα κλεμμένα;
Καθίσταται σαφές ότι από την αλυσίδα λείπουν πολλοί και πολύ σημαντικοί κρίκοι. Η δικαιική κρίση έχει αλλοιωθεί από το φορτωμένο με θυμό συναίσθημα εκείνου που εφαρμόζει τον νόμο ή, πολύ κακώς, τον ερμηνεύει κατά το δοκούν. Η ουσία της απονομής Δικαιοσύνης θα μπορούσε να λειτουργήσει ευεργετικά για τη συντεταγμένη πολιτεία, μόνο εάν οι απονέμοντες αυτήν λειτουργούσαν στο εξής πλαίσιο του Κλαούζεβιτς: «Σε κάθε στρατηγική κριτική, η ουσία είναι να ταυτιστείς με τον τρόπο σκέψης των πρωταγωνιστών. Πολλές φορές αυτό είναι πολύ δύσκολο. Η συντριπτική πλειοψηφία των στρατηγικών κριτικών θα εξαφανιζόταν εντελώς ή θα περιοριζόταν σε πολύ λεπτές διαφορές αντίληψης, αν οι συγγραφείς τους ήθελαν και μπορούσαν να ζήσουν νοερά όλες τις καταστάσεις, στις οποίες βρέθηκαν οι πρωταγωνιστές».