Internet: Ενα επικίνδυνο εργαλείο

Του Ρενάτο Λέκκα [email protected]

Για όλους μας υπάρχουν πράγματα που δεν θα θέλαμε να μοιραστούμε με άλλους ανθρώπους. Οχι απαραίτητα επειδή πρέπει να τα κρατήσουμε κρυφά, αλλά επειδή αποτελούν αποκλειστικά προσωπικά δεδομένα. Αλλωστε, έχει αποδειχθεί ότι πολλές φορές ο χρήστης του Διαδικτύου επιθυμεί να παραμείνει εντελώς «ανώνυμος». Εκτός από την καταπάτηση δικαιωμάτων, ελλοχεύουν και αρκετοί κίνδυνοι στο Διαδίκτυο που για πολλούς, ανεξαρτήτως ηλικίας, παραμένουν άγνωστοι.
Το Διαδίκτυο είναι πραγματικά ένα καταπληκτικό εργαλείο. Με λίγα κλικ μικροί και μεγάλοι μπορούν να

βρεθούν σε έναν απέραντο εικονικό χώρο. Μπορούν να παίξουν, να μάθουν, να αλληλογραφήσουν και να συνομιλήσουν, να βρουν κάθε λογής πληροφορίες. Αποτελεί, όμως, κοινό μυστικό πως ο αχανής αυτός ιδεατός κόσμος έχει και τις «σκοτεινές» πλευρές του. Ενας ενήλικας, παρότι νομίζουμε ότι είναι σε θέση να κρίνει και να αποφύγει τους κινδύνους που θα συναντήσει, έχει πολλές παγίδες να αποφύγει. Για ένα ανήλικο παιδί είναι πολύ πιο δύσκολη η πρόσβαση στο Ιντερνετ και αυτό λόγω των κινδύνων που ελλοχεύουν. Η ευθύνη της προστασίας του, λοιπόν, βρίσκεται, όπως και στην πραγματική ζωή, στα χέρια των γονέων του. Η προστασία αυτή δεν είναι απλή υπόθεση.
Οι γονείς στη χώρα μας είναι ως επί το πλείστον ψηφιακά αναλφάβητοι. Οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν ούτε απλή χρήση του υπολογιστή. Αυτό που συνιστάται στους γονείς είναι, πρώτον, να μη δαιμονοποιούν το Διαδίκτυο, καθώς αποτελεί τμήμα της κουλτούρας των εφήβων, και, δεύτερον, καμία απαγόρευση της χρήσης Διαδικτύου δεν μπορεί να φέρει αποτέλεσμα, μιας και ο έφηβος έχει πλέον εύκολη πρόσβαση σε αυτό. Μερικοί από τους κινδύνους με τους οποίους μπορούν να έρθουν αντιμέτωπα τα παιδιά είναι οι εξής:

Ο εθισμός
Στην Ελλάδα υπάρχει και λειτουργεί Μονάδα Εφηβικής Υγείας του νοσοκομείου «Παίδων Αγλαΐα Κυριακού», θεραπείας των συμπτωμάτων του εθισμού στο Internet. Αυτήν τη στιγμή παρακολουθούνται με συμπτώματα εθισμού στο Ιντερνετ πάνω από 30 παιδιά. Στο Νοσοκομείο Αγλαΐα Κυριακού λειτουργούν εξειδικευμένες ομάδες με παιδοψυχολόγους και παιδοψυχιάτρους που εφαρμόζουν γνωσιακές συμπεριφοριστικές θεραπείες και ψυχοθεραπεία. Ο εθισμός με το Ιντερνετ μοιάζει με «εθισμό σε ναρκωτική ουσία» δηλώνει χαρακτηριστικά στο «Π» ένας εκ των παιδοψυχολόγων του νοσοκομείου, ενώ σύντομα θα ενταχθεί στις ψυχικές παθήσεις συμπληρώνει. Τα σημαντικότερα συμπτώματα του εθισμού στο Ιντερνετ, που πρέπει να αποτελούν και «καμπανάκια» για τους γονείς και τους δασκάλους των παιδιών πως κάτι δεν είναι φυσιολογικό είναι τα εξής:
• Aίσθηση ευφορίας όση ώρα βρίσκονται στο Διαδίκτυο.
• Είναι ανίκανα να σταματήσουν τη δραστηριότητα.
• Αποζητούν όλο και περισσότερο χρόνο στο Ιντερνετ.
• Παραμελούν οικογένεια και φίλους.
• Νιώθουν κενοί, θλιμμένοι και οξύθυμοι, όταν δεν βρίσκονται στο Ιντερνετ.
• Λένε ψέματα στην οικογένεια και τους φίλους τους για τις δραστηριότητές τους. Αντιμετωπίζουν προβλήματα με τη δουλειά και το σχολείο.

Τα chat rooms
Ιδιαίτερο κίνδυνο διατρέχουν τα παιδιά στα chat rooms (εικονικά δωμάτια για συζήτηση). Οι περισσότεροι έφηβοι έχουν αρκετούς φίλους στο Διαδίκτυο, τους οποίους δεν γνωρίζουν οι γονείς και δεν γνωρίζουν τις ιδέες που τους περνάνε. Οι γονείς νομίζουν ότι γνωρίζουν τις παρέες των παιδιών τους, όμως, δεν ξέρουν τους εικονικούς τους φίλους, οι οποίοι ασκούν και τη μεγαλύτερη επιρροή.
Εχει παρατηρηθεί, και μάλιστα και σε μεγάλο ποσοστό ακόμα και στη χώρα μας, πως παιδόφιλοι, προσποιούμενοι ότι είναι έφηβοι, χρησιμοποιούν τα chat rooms για να προσελκύσουν παιδιά με σκοπό να τα κακοποιήσουν. Κανονίζουν συνάντηση με τον έφηβο με κίνητρο ότι του έχουν αγοράσει κάποιο δώρο, σε ερημικό μέρος και τα αποτελέσματα είναι τραγικά. Τα παιδιά φοβούνται στη συνέχεια να ομολογήσουν τι έγινε, γιατί δέχονται απειλές και εκβιασμούς με την πρόφαση ότι τα έχουν βιντεοσκοπήσει, με αποτέλεσμα να συνεχίζουν ανενόχλητοι.

Διακίνηση ναρκωτικών
Ο λόγος για το iDoser, τη νέα εθιστική «ουσία» που κάνει θραύση σε όλο τον κόσμο και δεν λαμβάνεται με χάπια, ενέσεις ή εισπνοές, αλλά κυκλοφορεί σε ψηφιακά αρχεία. Τη νέα αυτή ναρκωτική-εθιστική ουσία μπορούν να κατεβάζουν εύκολα από το Διαδίκτυο. Η «δόση» του ναρκωτικού είναι βασισμένη σε ηχητικά κύματα, τα οποία έχουν ενσωματωθεί με ειδική επεξεργασία σε κοινά μουσικά αρχεία .mp3 και πωλούνται ως αρχεία .drg. Οπως εξηγούν οι ειδικοί, πρόκειται για συγκεκριμένα κύματα συχνότητας 3 έως 30 Hertz (τα λεγόμενα υποηχητικά κύματα) που επηρεάζουν τη λειτουργία του εγκεφάλου προκαλώντας διάφορες αντιδράσεις. Για παράδειγμα, τα κύματα άλφα (τα οποία κυμαίνονται από 7 έως 13 Hertz) έχουν χαλαρωτική δράση, όμως, υπάρχουν και άλλα που προκαλούν υπερδιέγερση και ευφορία.
Ηδη, οι Αρχές κυρίως του εξωτερικού αλλά και η ελληνική Υπηρεσία Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος έχουν εντοπίσει αμέτρητες ιστοσελίδες όπου μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να βρουν τη «δόση» τους. Μάλιστα, στο Διαδίκτυο πωλούνται CDs με τραγούδια-«δόσεις», ενώ υπάρχει και ιστοσελίδα όπου παρέχονται οδηγίες χρήσης του νέου ναρκωτικού για τους αρχάριους. Οπως συμβαίνει σε αρκετές περιπτώσεις και με τα κοινά ναρκωτικά, οι πρώτες χαμηλές «δόσεις» παρέχονται δωρεάν, με στόχο την προσέλκυση νέων πελατών. Ακόμα όμως και οι πιο ισχυρές «δόσεις» προσφέρονται σε πολύ χαμηλές τιμές (περίπου 5 ευρώ το τραγούδι), παρά το γεγονός ότι μπορούν να ξαναχρησιμοποιηθούν αμέτρητες φορές. Επίσης, στέλνονται e-mail σε ανήλικους με τραγούδια-«δόσεις» που αν τα ακούσουν θα «φτιάξουν κεφάλι» στην κυριολεξία, αφού τα ηχητικά αυτά ναρκωτικά δρουν κατευθείαν στον εγκέφαλο.

Ποιοι μας κατασκοπεύουν
Γνωρίζουμε ότι η Google ψάχνει τα Gmail μας για να δημιουργήσει στοχευμένες διαφημίσεις. Παράλληλα, οι διαφημιστές μάς ακολουθούν από τη μία ιστοσελίδα στην άλλη για να δουν τις επιλογές μας. Ενώ ακόμα και η κυβέρνηση των ΗΠΑ υποκλέπτει πληροφορίες. Πώς, όμως, μπορούμε να προστατευτούμε από όλα αυτά; Υπάρχει τρόπος να προστατεύσετε τον υπολογιστή σας από ανεπιθύμητους διαδικτυακούς επισκέπτες, κάνοντας τις συσκευές σας λιγότερο προσβάσιμες χρησιμοποιώντας τεχνολογίες όπως VPNs που κρυπτογραφούν την κίνησή σας στο Διαδίκτυο και τις συνήθειές σας, ισχυρούς κωδικούς πρόσβασης, η συχνή διαγραφή των cookies και φυσικά να είστε φειδωλοί με τα προσωπικά στοιχεία που δημοσιεύετε.

Ηλεκτρονικές απάτες
Επιτήδειοι στέλνουν ηλεκτρονικά μηνύματα που δίνουν την εντύπωση ότι προέρχονται από μεγάλες και επώνυμες τράπεζες και ζητάνε από τους χρήστες την αποκάλυψη του αριθμού της πιστωτικής τους κάρτας και των κωδικών PIN, ώστε να αντιμετωπιστεί κάποιο υποτιθέμενο πρόβλημα με τον τραπεζικό τους λογαριασμό. Τους ενημερώνουν, μάλιστα, ότι σε περίπτωση μη ανταπόκρισής τους υπάρχει ο κίνδυνος αναστολής λειτουργίας του σχετικού λογαριασμού. Αν κάποιος χρήστης πέσει στην παγίδα και αποκαλύψει τον αριθμό του τραπεζικού του λογαριασμού μαζί με το PIN ή τον αριθμό της πιστωτικής του κάρτας, είναι ζήτημα χρόνου το άδειασμα του λογαριασμού του και, φυσικά, θα είναι σχεδόν αδύνατος ο εντοπισμός των δραστών. Το Ιντερνετ είναι κάτι που δεν μπορεί να ελεγχθεί, καθώς υπάρχουν πολλές εταιρείες-φαντάσματα που δελεάζουν ανυποψίαστους πελάτες με μεγάλες οικονομικές προσφορές. Ο χρήστης-πελάτης όχι μόνο κινδυνεύει να πληρώσει για ένα προϊόν που δεν θα παραλάβει ποτέ, αλλά αποκαλύπτει και τον αριθμό της πιστωτικής του κάρτας με ό,τι αυτό συνεπάγεται.