Μία «σπαταλημένη» προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Πριν καν ξεκινήσει η ελληνική προεδρία, δηλαδή πριν την Πρωτοχρονιά, η κυβέρνηση επιχειρούσε να την αξιοποιήσει ως επικοινωνιακό και πολιτικό πλεονέκτημα. Ο πρωθυπουργός θέλει να ενισχύσει το ευρωπαϊκό προφίλ του, ενώ ήδη στελέχη του Μεγάρου Μαξίμου δεν κρύβουν την κυβερνητική επιδίωξη να «χρησιμοποιηθεί» η προεδρία ως επιχείρημα, προκειμένου να επιτευχθεί ένα μορατόριουμ με την τρόικα

Βεβαίως, οι προεδρίες έχει αποδειχθεί ότι δεν αλλάζουν το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό ούτε ανατρέπουν τη ροή των πραγμάτων. Στην προεδρία επένδυε, το 2003, και η κυβέρνηση Σημίτη. Ήταν μία προεδρία καλή, η Κύπρος έμπαινε στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η τότε κυβέρνηση είχε να επιδείξει έργο ως προεδρεύουσα χώρα. Κι όμως, το ΠΑΣΟΚ παρέμεινε πίσω στις δημοσκοπήσεις, η τότε κυβέρνηση συνέχισε την κατάρρευσή της και έναν χρόνο αργότερα η ήττα από την επελαύνουσα τότε ΝΔ της «σεμνότητας και ταπεινότητας» ήταν σκληρή.

Πιστεύει κανείς πραγματικά ότι η παρούσα προεδρία θα αλλάξει τους πολιτικούς συσχετισμούς; Πάντως, ακόμη και κυβερνητικά στελέχη, στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις τους, δεν εκφράζουν τέτοιες απόψεις. Αντιθέτως.

Εξάλλου, η παρούσα προεδρία, που ξεκίνησε χθες επισήμως εν χορδαίς και οργάνοις, αποδεικνύει και κάτι άλλο: ότι μάλλον οι κυβερνώντες ζουν σε μία άλλη χώρα. Μιλούν για «success story», «επιστροφή στην ανάκαμψη», «επιστροφή στις αγορές», «ελπίδα» και άλλα ηχηρά παρόμοια, σαν να μην ζουν στην Ελλάδα και να μην βλέπουν το σκληρό πρόσωπο της κρίσης να χτυπά καθημερινά την κοινωνία.

Χαμηλοί στόχοι

Σε κάθε περίπτωση, ουδείς πιστεύει ότι η ελληνική προεδρία θα αλλάξει κάτι στην Ευρώπη. Όχι μόνο διότι μετά τη Συνθήκη της Λισαβόνας ο θεσμός της εκ περιτροπής προεδρίας έχει «αποψιλωθεί» από ουσιαστικές αρμοδιότητες. Αλλά κυρίως διότι ήδη από τώρα, η ελληνική κυβέρνηση αντιμετωπίζει την προεδρία ως μέρος της ελληνικής ατζέντας και όχι ως ευρωπαϊκή ευκαιρία. Οι στόχοι βρίσκονται ήδη χαμηλά: αν ο πρωθυπουργός θέλει την προεδρία μόνο και μόνο για να καταφέρει να πείσει τους «τροϊκανούς» (και κυρίως τους προϊσταμένους τους…) να μην ζητήσουν… την Άρτα με τα Γιάννενα για ένα 6μηνο, τότε κρίμα για την προεδρία. Σε ό,τι αφορά στην τραπεζική ένωση, μάλλον δε θα είναι το προεδρεύον Μαξίμου εκείνο που θα καθορίσει τις εξελίξεις, αλλά οι βουλές του Βερολίνου.

Όχι γιατί είναι στη μοίρα της Ένωσης να κάνει κουμάντο η Γερμανία, αλλά και διότι οι άλλες χώρες έχουν παραχωρήσει στο Βερολίνο το προνόμιο αυτό. Η ελληνική προεδρία ενδεχομένως να είχε νόημα, αν η κυβέρνηση ήθελε να φτιάξει ένα παζλ μιας «άλλης Ευρώπης», στην οποία η λιτότητα δε θα είναι μονόδρομος και οι χώρες του Νότου θα έχουν μία, ενιαία (πώς αλλιώς;) φωνή. Θα είχε νόημα αν ο Αντώνης Σαμαράς είχε συνεννοηθεί με τον Ιταλό ομόλογό του, Ενρίκο Λέτα, που αναλαμβάνει την προεδρία το δεύτερο εξάμηνο, να συγκροτηθεί ένα μέτωπο του Νότου-φρένο στην κυριαρχία του Βερολίνου.
Τέτοιες συνεννοήσεις, όμως, δεν έχουν γίνει. Τουλάχιστον σύμφωνα με όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες. Ο προεδρεύων της Ε.Ε. Έλληνας πρωθυπουργός δεν διανοείται καν κάτι τέτοιο, οι χώρες του Νότου δεν επικοινωνούν καν μεταξύ τους και ουδείς έχει έστω σκεφθεί πως θα ήταν καλό να αναληφθεί μία ευρωπαϊκή πρωτοβουλία.

Κοντολογίς: όταν κάποιος έχει αποφασίσει να υλοποιεί και να μην αμφισβητεί το δόγμα της Μέρκελ, τότε είναι απλώς συμπλήρωμα του Βερολίνου. Ακόμη κι κι όταν αυτός ο κάποιος προεδρεύει της Ε.Ε.

Έτσι θα περάσουν οι επόμενοι μήνες, ενώ η ελληνική προεδρία θα είναι και συρρικνωμένη λόγω των Ευρωεκλογών. Τίποτα σημαντικό δε θα γίνει και η Ελλάδα θα μείνει με τα τυπικά «μπράβο» των εταίρων της.

Κάπως έτσι, θα έρθει ο Ιούνιος. «Η ευρωπαϊκή προεδρία ήταν μια μεγάλη πρόκληση και μια ιστορική ευκαιρία για τη χώρα μας. Αποδείξαμε ότι ήμασταν ικανοί να φέρουμε σε πέρας με επιτυχία τις δύσκολες εργασίες που μας εμπιστεύτηκαν οι εταίροι μας. Αποδείξαμε ότι είμαστε μια υπεύθυνη, αξιόπιστη και σεβαστή χώρα». Αυτό θα μπορεί να δηλώσει τότε ο Αντώνης Σαμαράς. Η δήλωση δεν είναι «φανταστική», είναι η δήλωση απολογισμού της πρωθυπουργού της Λιθουανίας, Ντάλια Γκιμπαουσκάιτε, που προήδρευε της Ε.Ε. ως τις 31 Δεκεμβρίου. Αλήθεια, πόσοι θυμόμασταν ότι έως πριν 9 ημέρες η Λιθουανία ήταν «στο τιμόνι» της Ευρώπης;