ΑΝΔΡΕΑΣ ΤΥΡΟΣ

69η Μόστρα Βενετίας: Φιλοσοφούμε, άρα χανόμαστε

Μπορούν να επιβιώσουν τα φεστιβάλ με τριλογίες και φιλοσοφία με εικόνες; Στο Λίντο της Βενετίας, όπου φιλοξενείται το πιο ιστορικό φεστιβάλ του σινεμά παγκοσμίως, το ερώτημα περιμένει μίαν απάντηση, κρίσιμη για το ίδιο όπως και γι’ άλλες διοργανώσεις. Ίσως είναι προτιμότερη η στροφή στην καρδιά της κρίσης, στα ζητήματα που απασχολούν την Ευρώπη και τους ανταγωνιστές της. Αν, δηλαδή, στην Ιταλία του Μάριο Μόντι και της λιτότητας, ο διευθυντής της Μόστρα κάνει την ανάγκη φιλοτιμία μετατρέποντας σε άποψη τον μειωμένο προϋπολογισμό, δεν είναι

διόλου σίγουρο πως την έλλειψη αστέρων την αναπληρώνουν οι ταινίες με θέμα την δίνη της Ευρωζώνης ή τις προσωπικές κι οικογενειακές καταστροφές, σ’ όλα τα μήκη και τα πλάτη της γηραιάς ηπείρου μας.

Νέος ο Αλμπέρτο Μπαρμπέρα, αλλά και παλιός. Έξι χρόνια πριν, όταν χρήματα υπήρχαν, τον απομάκρυνε η κυβέρνηση Μπερλουσκόνι, δείχνοντας εμπιστοσύνη στον Μάρκο Μίλερ, τον πετυχημένο διευθυντή του Λοκάρνο. Η Μόστρα ζωντάνεψε συνδυάζοντας Χόλιγουντ, ανεξάρτητους και τριτοκοσμικούς, σχεδιάζοντας την κατασκευή του μοντέρνου Παλάτσο απέναντι από το μεσοπολεμικό Καζίνο. Όπου ομπρέλες, καφετέριες, δένδρα και ποδήλατα, ένα απέραντο οικόπεδο σ’ αναμονή. Κλείνοντας πενταετία, η ιδιότυπη ΑΟΖ του μέλλοντος προσγειώνεται φέτος στην πραγματικότητα. Τραπεζάκια κι ελαφρές κατασκευές, διαφημιστικά, εκδοτήρια και γιγάντιες εικόνες υπογραμμίζουν την αναβολή (μήπως ματαίωση;) των φιλόδοξων σχεδίων. Στις παλιότερες αίθουσες, την Νταρσένα, την Πέρλα και την Γκράντε, λίγες βελτιώσεις και ακόμα λιγότερες προβολές. Εξήντα τίτλοι όλοι, μόνον δεκαοκτώ στο διαγωνισμό, κυνηγώντας το Χρυσό Λιοντάρι. Ο Μπαρμπέρα τώρα δικαιώνεται, επιστρέφοντας ως εκφραστής του προγράμματος περικοπών, για ένα φεστιβάλ με νηφαλιότητα στη θέση της λαμπρότητας.

Καμία αντίρρηση για τις βεντέτες και την γκλαμουριά, τις χορταίνεις στις Κάννες. Άλλ’ όταν μειώνονται δραστικά οι προβολές, κάθε μία τους συγκεντρώνει προσδοκίες αυξημένες. Να πού οφείλονται οι αποδοκιμασίες, τόσο για το «Master» του Πολ Τόμας Άντερσον όσο και για το «To the Wooder» Τέρενς Μάλικ, τις δύο πολυαναμενόμενες αμερικανικές συμμετοχές. Να ελπίζουν στην εύνοια του συμπατριώτη τους Μάικλ Μαν, του προέδρου της κριτικής επιτροπής, στο ειδικό βάρος των βραβευμένων δημιουργών ή στην αφηγηματική τους υπεροχή; Στην πρώτη, πάντως, περίπτωση το δίδυμο των πρωταγωνιστών Χοακίν Φίνιξ και Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν προσπαθεί να δώσει υπόσταση στο περίπλοκο σχήμα αφέντη-υπηρέτη (δάσκαλου-μαθητή ή κι εμψυχωτή-εργαλείου, ταυτόχρονα), με άνισο αποτέλεσμα, βασισμένο στην βιογραφία του Ρον Χιούμπαρντ, ιδρυτή της Σαϊεντολογίας. Μ’ ενδιαφέρον αναμένεται η «απάντηση» του Μάρκο Μπελόκιο στο ίδιο ζήτημα, ενώ στην περίπτωση του Μάλικ, ύστερα από τον Χρυσό Φοίνικα για το «Δένδρο της ζωής», το δεύτερο μέρος της τριλογίας μ’ επίκεντρο την υπαρξιακή περιπέτεια θυμίζει περισσότερο μάθημα φιλοσοφίας με εικόνες, τοπία και ανθρώπους, από την έλξη και τον φόβο μέχρι την απιστ