Tελείωσε η Μάχη της Κοκκινιάς

Από τις 4 έως τις 8 Μάρτη 1944 η προσφυγούπολη της Κοκκινιάς, πολέμησε με γενναιότητα τους Ναζί που με τη συνεργασία χωροφυλάκων και ταγματασφαλιτών προσπαθούσαν να εισέλθουν στην πόλη για να διαλύσουν το δραστήριο αντιστασιακό κίνημα της περιοχής και να εκφοβίσουν τους κατοίκους.

Στην πρώτη γραμμή της αντίστασης το 6ο Ανεξάρτητο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ, τα μέλη του ΕΑΜ, οι αγωνιστές

Το χρονικό της μάχης

Το Σάββατο 4 Μάρτη 1944, σημειώνονται πολύωρες συγκρούσεις μεταξύ αντιστασιακών δυνάμεων με χωροφύλακες και ταγματασφαλίτες που επιχειρούν να εισβάλουν από δυο διαφορετικά σημεία στην πόλη, αλλά αποκρούονται. Το ίδιο βράδυ συγκαλείται σύσκεψη ΕΑΜιτών κι ΕΛΑΣιτών στην Κοκκινιά που αποφασίζουν γενική επιφυλακή κι ενημέρωση του λαού της πόλης.

Κυριακή 5 Μάρτη 1944, οργανώνεται ογκώδες συλλαλητήριο των κατοίκων κατά της τρομοκρατίας των κατακτητών στην πλατεία του Αγίου Νικολάου. Οι συγκεντρωμένοι απαιτούν συσσίτιο για τα παιδιά. Η συγκέντρωση τερματίζεται με γερμανική επιδρομή, η οποία ύστερα από αιματηρές μάχες, καταλήγει στην οπισθοχώρηση των Γερμανών και των ντόπιων συνεργατών τους.

Δευτέρα 6 Μάρτη 1944, οργανώνεται στον Πειραιά καθολική πανεργατική απεργία εναντίον της τρομοκρατίας στην Κοκκινιά. Παράλληλα εκδηλώνεται νέα ναζιστική επίθεση στην πόλη αλλά και αυτή δεν είχε αποτέλεσμα παρά την μεγάλη αιματοχυσία και οι φασιστικές δυνάμεις υποχωρούν και πάλι.

Οι επιθέσεις των Γερμανών εντείνονται την Τρίτη 7 Μάρτη η πολιορκία σφίγγει γύρω απ’ την πόλη. Τα ξημερώματα γερμανοτσολιάδες εντοπίζονται στην οδό Θηβών. Λίγο αργότερα εκδηλώνεται αντεπίθεση των αντιστασιακών δυνάμεων. Γίνονται μάχες σώμα με σώμα για την κατάληψη του κάθε δρόμου. Στις 11.00 η αντίστασή του ΕΛΑΣ έχει υποχωρήσει από την έλλειψη πυρομαχικών. Δίνεται εντολή για γενική αντεπίθεση με όσα πυρομαχικά έχουν απομείνει και μάχη με οποιοδήποτε τρόπο: με πέτρες, με ξύλα με τα χέρια. Η Κοκκινιά είναι περικυκλωμένη 1.800 Ναζί και είναι αδύνατο ο ανεφοδιασμό της από τις γύρω περιοχές. Οι Γερμανοί διανυκτερεύουν στην πόλη και κάνουν επιδρομές ψάχνοντας για αντάρτες του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, τρομοκρατώντας και συλλαμβάνοντας τους κατοίκους.

Την επομένη, Τετάρτη 8 Μάρτη 1944, οι Ναζί κι ντόπιοι συνεργάτες τους, ξημερώνονται ταμπουρωμένοι στο δημοτικό σχολείο, που βρίσκεται επί των οδών Γρεβενών και Ραιδεστού, περιμετρικά τους φρουρούν οπλοπολυβόλα. Με τρομοκρατικές ανακοινώσεις προσπαθούν να στρέψουν τον κόσμο κατά του ΕΛΑΣ, του ΕΑΜ και της ΕΠΟΝ. Υπόσχονται ότι θα πειράξουν κανέναν εάν δεν τους επιτεθεί ο ΕΛΑΣ.

Οι ταγματασφαλίτες εκτελούν τους συλληφθέντες της 5ης Μάρτη 1944 στην πλατεία των Αγίων Αναργύρων. Το απόγευμα οι Ναζί αποχωρούν από την Κοκκινιά με τους ντόπιους συνεργάτες τους έχοντας συλλάβει 300 αιχμάλωτους τους οποίους μεταφέρουν στο Χαϊδάρι.

Όπως αναφέρεται στην έκθεση του 6ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, μετά την υποχώρηση των Γερμανών, ήσαν απερίγραπτοι οι ηρωισμοί των μαχητών. Εκείνο, όμως, που δημιούργησε δέος και ξεπέρασε κάθε προσδοκία ήταν η συμμετοχή του λαού (ανδρών, γυναικών, εφήβων ακόμα και των παιδιών). Τρέχανε να συνδράμουν τους τραυματίες, να βρουν φυσίγγια, οπλίζονταν και ζητούσαν να οργανωθούν άμεσα στον ΕΛΑΣ. Στήριξαν την αντίσταση με απαράμιλλο θάρρος, αίσθημα ευθύνης, αυτοθυσία και ψυχική γενναιότητα.

Για αντίποινα το Μπλόκο

Η επόμενη φορά που οι Γερμανοί ξαναπάτησαν στην πόλη ήταν, πέντε μήνες αργότερα, στις 17 Αυγούστου, στο ιστορικό Μπλόκο της Κοκκινιάς που ήταν η εκδίκηση και τα αντίποινα των Γερμανών για την ήττα που υπέστησαν στη Μάχη της Κοκκινιάς.

Γύρω στις 3 τα ξημερώματα της Πέμπτης 17 Αυγούστου 1944, δεκάδες μηχανοκίνητα και πεζοπόρα τμήματα του Γερμανικού στρατού μαζί με Γερμανούς και Έλληνες ταγματασφαλίτες εισέβαλαν στην Νίκαια και την περικύκλωσαν.

Οι ταγματασφαλίτες απαίτησαν από τους άνδρες ηλικίας 14-60 ετών να εμφανιστούν στην κεντρική πλατεία (πλατεία Οσίας Ξένης) προκειμένου να ελεγχθούν.

Οι Γερμανοί εισέβαλαν στα σπίτια και όσους έβρισκαν τους εκτελούσαν επί τόπου. Έπειτα από μερικές ώρες περίπου 20.000 Νικαιώτες βρίσκονταν στην πλατεία και εκεί οι δωσίλογοι, φορώντας κουκούλες για να μην αναγνωρίζονται υποδείκνυαν στους Ναζί τους Έλληνες πατριώτες.

Αυτοί οδηγούνταν στην Μάντρα της Νίκαιας και με την κατηγορία ότι ήταν κομμουνιστές και εκτελούνταν ομαδικά. Ταυτόχρονα με τις ομαδικές εκτελέσεις, οι Γερμανοί λεηλάτησαν και έκαψαν δεκάδες σπίτια.

Στο τέλος της ημέρας χιλιάδες πτώματα μεταφέρθηκαν και θάφτηκαν στο Γ’ Νεκροταφείο Νικαίας, ενώ περίπου 8.000 Κοκκινιώτες οδηγήθηκαν ως όμηροι στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου.