Το μαύρο κουτί των πλειστηριασμών (άρθρο)

Του Γιώργου Χ. Παπαγεωργίου

Έφτασε ο κόμπος στο χτένι με τους πλειστηριασμούς ακινήτων, καθώς οι δανειστές συνδέουν το θέμα με το κλείσιμο της τρίτης αξιολόγησης και απαιτούν να ξεκινήσουν εδώ και τώρα.

Η κυβέρνηση υιοθετεί πλέον την αντίληψη περί στρατηγικών κακοπληρωτών που διακινούν οι τράπεζες εδώ και χρόνια, διαμηνύοντας ότι αυτή η κατηγορία θα πρέπει να πληρώσει κι δεν πρόκειται να προστατευτεί. Πρόκειται για δανειολήπτες που ενώ έχουν τη δυνατότητα να

πληρώσουν τα δάνειά τους δεν το κάνουν, επωφελούμενοι από την έλλειψη πίεσης μέσω πλειστηριασμών, αλλά και από τη γενικότερη ανοχή που υπήρξε μέχρι σήμερα στο ζήτημα αυτό από τις τράπεζες και την Πολιτεία.

Η κυβέρνηση, πάντως, διαβεβαιώνει ότι -τουλάχιστον σε πρώτη φάση- οι πλειστηριασμοί θα γίνουν μόνο για ακίνητα αξίας πάνω από 300.000 ευρώ, ενώ υποτίθεται ότι σε αυτό έχουν συμφωνήσει και οι τραπεζίτες.

Το ζήτημα τίθεται εκβιαστικά από την πλευρά των δανειστών, αφού εάν οι τράπεζες δεν εισπράξουν χρήματα από πλειστηριασμούς αλλά κυρίως από ρυθμίσεις δανείων που θα γίνουν υπό το φόβο των τελευταίων, θα χρειαστούν νέα ανακεφαλαιοποίηση με κρατικό χρήμα.

Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, οι τράπεζες θα επανακρατικοποιηθούν και οι ξένοι επενδυτές που απέκτησαν τον έλεγχό τους με την προηγούμενη ανακεφαλαιοποίηση θα χάσουν τα χρήματά τους και τον έλεγχο, με αποτέλεσμα, όπως λέγεται, να υπονομευτεί η προσπάθεια προσέλκυσης επενδύσεων, και ανάκαμψης της οικονομίας.

Όλα αυτά βέβαια σηκώνουν μεγάλη συζήτηση, η οποία δεν έχει γίνει, αφού οι παραδοχές πάνω στις οποίες βασίζεται το πλαίσιο που διαμορφώνεται για τα κόκκινα δάνεια έχουν υιοθετηθεί χωρίς να εξεταστούν δημόσια, διεξοδικά και με βάση αναλυτικά στοιχεία και πληροφορίες.

Είναι ενδεικτικό ότι παρόλο που διακινούνται διάφορες εκτιμήσεις για τα κόκκινα δάνεια, το ακριβές ύψος τους και η κατανομή τους ανά κατηγορίες δεν έχουν ανακοινωθεί επισήμως από την εποπτεύουσα Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία περιορίζεται σε γενικές στατιστικές, όπως ο ετήσιος ρυθμός αύξησής τους και τα ποσοστά τους επί του συνόλου των δανείων.

Βεβαίως, στα μέσα ενημέρωσης έχουν δημοσιευτεί από διαρροές διάφορες πληροφορίες και εκτιμήσεις και λίγο πολύ η έκταση του φαινομένου είναι γνωστή, αλλά η πλημμελής ενημέρωση από τις αρμόδιες αρχές είναι αξιοσημείωτη.

Το μέγεθος και η διάρθρωση του προβλήματος δεν είναι γνωστό, παρά μόνο στις εποπτεύουσες αρχές και στις ίδιες τις τράπεζες, οι οποίες άλλωστε είναι απολύτως ελεύθερες να αξιολογήσουν την αντιμετώπιση κάθε δανειολήπτη κατά την κρίση τους.

Το μόνο δεσμευτικό πλαίσιο που υπάρχει είναι εκείνο του νόμου Κατσέλη, το οποίο παραπέμπει τις υποθέσεις στην κρίση των Δικαστηρίων, αλλά τα όρια που έχουν θεσπιστεί θέτουν εκτός προστασίας μεγάλο μέρος δανειοληπτών, κυρίως εκείνους που ανήκουν στην μεσαία τάξη η οποία άλλωστε έχει και το μεγάλο όγκο κόκκινων στεγαστικών δανείων.

Κατά τα άλλα ισχύουν οι διατάξεις του Κώδικα Δεοντολογίας, οι οποίες όμως δεν είναι υποχρεωτικές για τις τράπεζες, όπως δεν είναι και οι ρυθμίσεις στο πλαίσιο του εξωδικαστικού.

Υπάρχει ένα νομοθετικό πλαίσιο και κατευθυντήριες γραμμές, αλλά η τελική ευθύνη για το εάν ένα δάνειο θα κουρευτεί, θα ρυθμιστεί ή εάν θα οδηγηθούν οι εγγυήσεις σε πλειστηριασμό είναι στην τελική κρίση των τραπεζικών στελεχών.

Η όλη κατάσταση παραπέμπει σε ένα «μαύρο κουτί» του οποίου τους μηχανισμούς δεν μπορούμε να δούμε και επομένως δεν μπορούμε να αξιολογήσουμε ούτε την αποτελεσματικότητά του, ούτε την αξιοπιστία του, ούτε, βέβαια, τις εκτιμήσεις για την έκταση του φαινομένου των στρατηγικών κακοπληρωτών.

Άραγε τα έχει λάβει αυτά υπ΄όψιν της η κυβέρνηση καθώς ετοιμάζεται να «διαβεί τον Ρουβίκωνα» και να δώσει το πράσινο φως για τη διενέργεια πλειστηριασμών και μάλιστα ηλεκτρονικών.