Συνέντευξη με τον σκηνοθέτη Κώστα Φιλίππογλου (video)

Η παράσταση «Μαύρο Χιόνι-το ημερολόγιο ενός μακαρίτη», η οποία βασίζεται στο αυτοβιογραφικό Θεατρικό μυθιστόρημα του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ, κάνει πρεμιέρα στις 6 Δεκεμβρίου, στο Θέατρο Πόρτα, σε σκηνοθεσία Κώστα Φιλίππογλου.

Συνέντευξη στην Ασπασία Κακολύρη

Με χιούμορ και διαβρωτικό σαρκασμό, το Θεατρικό

μυθιστόρημα, το οποίο ο συγγραφέας του άφησε -λόγω του θανάτου του- ημιτελές, αποτυπώνει με χιούμορ και διαβρωτικό σαρκασμό τη θέση του καλλιτέχνη σ’ ένα ολοκληρωτικό καθεστώς, εστιάζοντας συγκεκριμένα στην περιπέτεια ενός συγγραφέα μπλεγμένου στα γρανάζια του Θεάτρου Τέχνης της Μόσχας επί Στάλιν.

Λίγο πριν από την πρεμιέρα, σ’ ένα διάλειμμα από τις αδιάκοπες πρόβες, συναντήσαμε τον σκηνοθέτη Κώστα Φιλίππογλου, ο οποίος, με την ιδιαίτερη αισθητική του, χρησιμοποιεί τις δυνατότητες του σωματικού θεάτρου, για να δημιουργήσει μια ποιητική παράσταση με πηγαίο χιούμορ, έντονες κινηματογραφικές εναλλαγές εικόνων και καταιγιστικό ρυθμό…

κ. Φιλίππογλου, φέτος, σκηνοθετείτε την παράσταση “Μαύρο Χιόνι-το ημερολόγιο ενός μακαρίτη”, που ανεβαίνει στο Θέατρο Πόρτα. Ακόμη ένα λογοτεχνικό κείμενο που μεταφέρεται στη σκηνή. Γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο έργο; Πώς γεννήθηκε αυτή η ιδέα;

Αυτή η ιδέα γεννήθηκε πριν από 17 χρόνια στο Παρίσι. Το βιβλίο του Μπουλγκάκοφ Θεατρικό μυθιστόρημα μου το έδωσε η Δήμητρα Κονδυλάκη για να έχω κάτι να διαβάζω. Ήταν ένα βιβλίο που η ίδια αγαπούσε πολύ. Το διάβασα μέσα σε δύο ημέρες και άρχισα να το φαντάζομαι να γίνεται παράσταση. Της το είπα κιόλας, ότι κάποτε θα ήθελα να το ανεβάσω! Πέρασαν χρόνια και κάποια στιγμή άρχισα να το δουλεύω. Έκανα μάλιστα και μία εβδομάδα έρευνας πάνω στο κείμενο, με μια ομάδα ηθοποιών, για να δω τις δυνατότητές του. Τώρα ήρθε η στιγμή να ανεβεί αυτή η παράσταση σε συνεργασία με τη Δήμητρα Κονδυλάκη στη διασκευή του κειμένου και μάλιστα στο Θέατρο Πόρτα, ένα θέατρο που μου αρέσει πολύ και θέλω να συνεργάζομαι, γιατί αγαπώ και σέβομαι τους ανθρώπους που δουλεύουν εκεί. Ήταν τιμή για μένα που ο Θωμάς Μοσχόπουλος δέχτηκε την πρότασή μου και με βοήθησε στην πραγμάτωσή της.

Πόσο δύσκολο ήταν το σκηνοθετικό εγχείρημα της μεταφοράς ενός λογοτεχνικού κειμένου -και μάλιστα αρκετά ιδιαίτερου- στη θεατρική σκηνή;

Η μεταφορά είναι πάντα ένα δύσκολο εγχείρημα, αλλά και πολύ γοητευτικό ταυτόχρονα. Πρέπει να φωτίσεις το ύφος του συγγραφέα, το υπέροχο χιούμορ του, να δημιουργήσεις τις εικόνες του αλλά και να εκφράσεις τις δικές σου καλλιτεχνικές ανησυχίες, που άλλωστε σε οδήγησαν να διαλέξεις το έργο του. Κάποιες σκηνές του έργου βγήκαν πάρα πολύ εύκολα, σχεδόν μαγικά, ενώ κάποιες άλλες, ευτυχώς λίγες, με παιδεύουν ακόμα και σήμερα! Αλλά αυτό δεν πειράζει, μην ξεχνάμε ότι η λέξη «παιδεύομαι» έχει διπλή σημασία.

Το Θεατρικό μυθιστόρημα του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ αποτυπώνει με χιούμορ και διαβρωτικό σαρκασμό τη θέση του καλλιτέχνη, και συγκεκριμένα ενός συγγραφέα, σ’ ένα ολοκληρωτικό καθεστώς, επί Στάλιν. Σήμερα, ποια είναι τα «εμπόδια» που αντιμετωπίζει ένας καλλιτέχνης;

Σήμερα τα εμπόδια που αντιμετωπίζει ένας καλλιτέχνης είναι οικονομικά. Σε ένα ολοκληρωτικό καθεστώς δεν έχεις το δικαίωμα του λέγειν και του πράττειν. Δεν μπορεί να συγκριθεί ακριβώς με το σήμερα της χώρας μας. Ο καλλιτεχνικός χώρος στην Ελλάδα τώρα πλήττεται από ένα δυσβάσταχτο φορολογικό καθεστώς, από τη φοβερή λιτότητα και την οικονομική δυσπραγία, που δεν τον αφήνει να δημιουργήσει. Επειδή δεν υπάρχουν επιχορηγήσεις ή φοροαπαλλαγές, ο δημιουργός μερικές φορές αναγκάζεται να συμβιβαστεί και να κάνει τις χάρες που του ζητάει αυτός που τον ταΐζει. Έχουμε, λοιπόν, μια ιδιότυπη λογοκρισία, στην οποία υποκύπτουμε λόγω ανάγκης. Βιώνουμε έναν ιδιαίτερο ολοκληρωτισμό.

Ο καλλιτέχνης που προσπαθεί να εξασφαλίσει τα προς το ζην μπορεί να παραμείνει πιστός στο συγγραφικό του όραμα και ειλικρινής απέναντι στον εαυτό του;

Αυτός που θα παραμείνει πιστός στο όραμά του, αν δεν έχει διεξόδους προς το εξωτερικό, είναι καταδικασμένος να πεινάσει. Ευτυχώς υπάρχουν εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν αυτόν τον κανόνα. Υπάρχουν, επίσης, πολλές μικρές ειλικρινείς προσπάθειες καλλιτεχνικών ομάδων, που μέσα από τη συνεργασία καταφέρνουν να επιβιώνουν και να εκφράζονται.

Εκτός από σκηνοθέτης, είστε ηθοποιός και δάσκαλος θεάτρου. Εχετε διδάξει σε πολλές πόλεις της Ευρώπης και στη Νέα Υόρκη. Τι θα συμβουλεύατε έναν νέο καλλιτέχνη που θέλει να ασχοληθεί με το θέατρο;

Να έχει πάθος, αγάπη και αφοσίωση στη δουλειά του. Και να ερευνά. Ξέρω πως ακούγεται σαν φρικτό στερεότυπο, αλλά είναι αλήθεια.

Από το 1999 δουλεύετε κυρίως στο εξωτερικό με τη θεατρική ομάδα Complicité κι έχετε εντρυφήσει στο σωματικό-δημιουργικό θέατρο. Μιλήστε μας γι’ αυτές τις εμπειρίες.

Θα χρειαζόμασταν μια μεγάλη συνέντευξη μόνο γι’ αυτό. Έχω παίξει σε μερικά από τα σπουδαιότερα θέατρα του κόσμου. Έχουμε περιοδεύσει με την ομάδα σε πάρα πολλές χώρες κι έχω γνωρίσει αξιοσημείωτους ανθρώπους αυτού του πλανήτη, τον Άρθουρ Μίλερ, τον Πίτερ Μπρουκ, την Πίνα Μπάους, τον Richard Avedon και τόσους άλλους! Και όλα αυτά χάρη στην εμπιστοσύνη που μου έδειξε ο Simon McBurney και με πήρε στην Complicite. Μέσα σε αυτή την ομάδα ένιωσα να εκπληρώνονται όλα μου τα θεατρικά όνειρα. Αισθάνθηκα καλλιτεχνικά πλήρης. Ίσως στο μέλλον να γράψω ένα βιβλίο με τις εμπειρίες αυτές. Θα μπορούσα να κλέψω και τους τίτλους του Μπουλγκάκοφ. Θα μπορούσα να ονομάσω το βιβλίο μου «Θεατρικό μυθιστόρημα» ή, αν το έγραφα λίγο πριν από τον θάνατό μου, να το έλεγα, «Το ημερολόγιο ενός μακαρίτη». Το θέμα είναι αν θα βρισκόταν κανείς να το διαβάσει…

INFO

«Μαύρο Χιόνι-το ημερολόγιο ενός μακαρίτη»

Σκηνοθεσία: Κώστας Φιλίππογλου
Διασκευή: Δήμητρα Κονδυλάκη, Κώστας Φιλίππογλου

Σκηνικά: Όλγα Μπρούμα

Κοστούμια: Μαργαρίτα Δοσούλα

Συνεργάτης σκηνογράφος: Μιχαήλα Πλιαπλιά

Σχεδιασμός φωτισμών: Σάκης Μπιρμπίλης
Μουσική: Lost Bodies
Βοηθός σκηνοθέτη: Γιώτα Σερεμέτη

Β’ Βοηθός σκηνοθέτη: Σίλια Κόη
Φωτογραφίες-Promo video: Όλγα Μπρούμα (art direction) – Βαγγέλης Πουλής (κάμερα)

Με τους Εύα Αγγελοπούλου, Γιάννη Γιαννούλη, Τάσο Δημητρόπουλο, Δημήτρη Δρόσο, Εύα Οικονόμου Βαμβακά, Γιάννη Στεφόπουλο και Κώστα Φιλίππογλου.

Μέρες και ώρες παραστάσεων

Δευτέρα και Τρίτη: 21:15
Τετάρτη (λαϊκή απογευματινή): 20:00
Κυριακή: 18:30

Τιμές εισιτηρίων:
Κανονικό 15€
Φοιτητικό, ΑΜΕΑ, άνω των 65, ομαδικό (άνω των 10 ατόμων) 10€
Λαϊκή απογευματινή 10€
Ανέργων 8€