Η αναγκαία ουτοπία του Εμμανουέλ Μακρόν και τα ρίσκα της (άρθρο)

Του Γιώργου Χ. Παπαγεωργίου

Το οραματικό σχέδιο επανίδρυσης της ευρωζώνης που ανήγγειλε ο Εμανουέλ Μακρόν μιλώντας στην Πνύκα σίγουρα είναι πολύ φιλόδοξο και η πορεία του θα περάσει από «40 κύματα», με το μεγαλύτερο εμπόδιο να είναι η Γερμανία.
Είναι όμως η πρώτη φορά που λέγονται τόσες πολλές αλήθειες μαζεμένες για την πορεία της ευρωπαϊκής ενοποίησης και μάλιστα από τον ηγέτη μιας ισχυρής χώρας όπως η Γαλλία.
Τα επιμέρους στοιχεία της κριτικής που διατύπωσε ο Εμανουέλ Μακρόν έχουν ακουστεί πολλές φορές, από

αναλυτές, πολιτικούς και κάθε είδους «δεξαμενές σκέψης».
Έχει όμως ιστορική σημασία ότι παρουσιάστηκε πλέον ένα πολιτικό σχέδιο το οποίο δεσμεύτηκε να προωθήσει ο Γάλλος πρόεδρος.
Ο σχεδιασμός είναι τόσο οραματικός που μπορεί να χαρακτηριστεί και ουτοπικός, αφού εάν δούμε το θέμα ρεαλιστικά προκύπτουν άπειρα εμπόδια και δυσκολίες για την εφαρμογή του.
Η Ιστορία, όμως έχει δείξει ότι η ουτοπία είναι το καύσιμο της κοινωνικής αλλαγής.
Στην πραγματικότητα, όμως, η ανάλυση που έκανε ο Εμανουέλ Μακρόν και οι κατευθύνσεις που πρότεινε για την επανίδρυση της ευρωζώνης είναι μια διέξοδος για την ευρωπαϊκή ενοποίηση, η οποία επιδεικνύει όλο και περισσότερο αντιδραστικά χαρακτηριστικά.
Το σημαντικότερο από όλα όσα είπε ο Γάλλος πρόεδρος είναι ότι έβαλε στον πυρήνα των όποιων αλλαγών τις δημοκρατικές διαδικασίες και έφερε στο επίκεντρο τη λογική ότι η Ενωμένη Ευρώπη θα πρέπει να εξυπηρετεί τους πολίτες και όχι το αντίστροφο.
Πίσω από αυτά βέβαια υπάρχει και η ψυχρή οικονομική πραγματικότητα.
Ο Μακρόν βλέπει ότι η Γαλλία χάνει συνεχώς έδαφος σε σχέση με τη Γερμανία και είναι αναγκασμένος να πάρει σκληρά μέτρα για να αυξήσει την ανταγωνιστικότητα. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, ο μόνος τρόπος να δώσει «ανάσες» στη γαλλική οικονομία είναι να αλλάξει τις ισορροπίες εντός της ευρωζώνης και να χρηματοδοτήσει επενδύσεις μέσω του κοινού προϋπολογισμού.
Γιαυτό επιμένει στο θέμα του Ευρωπαίου υπουργού Οικονομικών με δημοκρατική λογοδοσία, ο οποίος θα ρυθμίζει τα θέματα της οικονομίας πιο ισορροπημένα, σε σχέση με το σημερινό καθεστώς του eurogroup όπου γίνεται ό,τι θέλει ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.
Υπάρχουν ασφαλώς πολλοί κίνδυνοι και αβεβαιότητες. Δεν αποκλείεται τα μεγαλόπνοα σχέδια που ακούστηκαν μπροστά από την Ακρόπολη να καταλήξουν σε μια συμφωνία μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας για τη δημιουργία ενός συνεκτικού, αλλά μικρότερου ευρωπαϊκού πυρήνα, ο οποίος θα αφήσει εκτός πολλές χώρες.
Το γεγονός όμως είναι ότι ο Εμανουέλ Μακρόν άνοιξε μια μακρά διαπραγμάτευση στην Ευρώπη και οι θέσεις που διατύπωσε συμπίπτουν σε πολλά σημεία με τις επιδιώξεις και τα συμφέροντα της Ελλάδας.
Όλα τα υπόλοιπα είναι ανοικτά.