«Έφυγε» ο Νίκος Κούνδουρος (video)

Ο Νίκος Κούνδουρος, ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες σκηνοθέτες, πέθανε στις 4 το απόγευμα, στο σπίτι του στην Αθήνα, έχοντας στο πλευρό του την οικογένειά του, σε ηλικία 91 ετών. Το τελευταίο διάστημα νοσηλευόταν στο νοσοκομείο με αναπνευστικά προβλήματα. Ασυμβίβαστος, πολιτικοποιημένος και με εκρηκτική προσωπικότητα, άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του στον ελληνικό κινηματογράφο και οι ταινίες του κοσμούν το πάνθεον της ευρωπαϊκής ταινιοθήκης

Ο Νίκος Κούνδουρος γεννήθηκε

στην Αθήνα, αλλά οι γονείς του, Κρητικοί από ατελείωτες γενιές, δεν ανέχονταν να πολιτογραφηθεί Αθηναίος. Τον μετέφεραν στην Κρήτη, τυλιγμένο σε μία πάνα, ώστε να γραφτεί στα δημοτολόγια του Αγίου Νικολάου, στις 15 Δεκεμβρίου του 1926. Ο πατέρας του ήταν ο δικηγόρος και πολιτικός Ιωσήφ Κούνδουρος.

Σπούδασε ζωγραφική και γλυπτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας από την οποία και αποφοίτησε το 1948.

Κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είχε ενταχθεί στις τάξεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, και μετά τον πόλεμο εξορίστηκε στη Μακρόνησο, λόγω των αριστερών φρονημάτων του.

Στα 28 του χρόνια αποφάσισε να ασχοληθεί με τον κινηματογράφο και ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως σκηνοθέτης με τη Μαγική Πόλη (1954).

Δύο χρόνια αργότερα ήρθε η αναγνώριση με τον Δράκο, ταινία που αναδεικνύει την «κρυμμένη» ελληνική πραγματικότητα, μετά τον πόλεμο και τον εμφύλιο, το έργο που τον καθιέρωσε καιπου κατατάσσεται στην δεκάδα με τις καλύτερες του ελληνικού κινηματογράφου.

Ακολούθησαν «Οι παράνομοι» (1958), «Το ποτάμι» (1959), οι πολυβραβευμένες «Μικρές Αφροδίτες» (1963), το Vortex (σε μια πρώτη μορφή, με τον τίτλο «Το πρόσωπο της Μέδουσας», προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Βερολίνου το 1967).

Στη Μεταπολίτευση κυριάρχησαν «Τα τραγούδια της φωτιάς» (1974), γύρισε το «1922» (ταινία του 1978), «Μπορντέλο»(1984), «Μπάιρον- Μπαλάντα για ένα δαίμονα» (1991) κά.

Ο Νίκος Κούνδουρος ήταν ένας από τους θεμελιωτές του σύγχρονου κινηματογράφου μας κι ένας περήφανος άνθρωπος. Τον αποχαιρετούμε με σεβασμό. pic.twitter.com/F0HimeYImZ

— Prime Minister GR (@PrimeministerGR) February 22, 2017

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος αναφέρει: «Ο Νίκος Κούνδουρος υπηρέτησε, με την τέχνη του και όχι μόνο, τον Πολιτισμό μας με τον δικό του πρωτοποριακό και ασυμβίβαστο τρόπο. Γι’ αυτό και το κενό που αφήνει ο θάνατός του είναι, κυριολεκτικώς, δυσαναπλήρωτο».

«Ο σπουδαίος αυτός άνθρωπος, ο αγωνιστής, σύντροφος και φίλος Νίκος Κούνδουρος, έκλεισε σήμερα τα μάτια του. Το ρηξικέλευθο βλέμμα του θα μείνει ανοιχτό για πάντα μέσα από τα σπουδαία έργα του», τονίζει ο Πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης.

«Σήμερα αποχαιρετούμε τον Νίκο Κούνδουρο αλλά οι εικόνες μιας ολόκληρης εποχής θα μείνουν για πάντα διαφυλαγμένες στις ταινίες του. Θα ήθελα να εκφράσω τα πιο θερμά μου συλλυπητήρια στην οικογένεια του, τη σύζυγό του Σωτηρία Ματζίρη και τα παιδιά του Σήφη και Διαλεχτή καθώς και στους οικείους του», αναφέρει μεταξύ άλλων, η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λυδία Κονιόρδου.

Ο πρόεδρος της ΝΔ, Κυριάκος Μητσοτάκης μεταξύ άλλων αναφέρει:«Ως σκηνοθέτης, άφησε ανεξίτηλο το αποτύπωμά του στον ελληνικό κινηματογράφο.Ως άνθρωπος, με τη σεμνότητα και το ήθος του έδειξε το δρόμο στους νεότερους δημιουργούς. Το κενό που αφήνει η απώλειά του είναι δυσαναπλήρωτο. Στους οικείους του, εκφράζω τα ειλικρινή συλλυπητήριά μου».

«Αποχαιρετούμε με θλίψη το Νίκο Κούνδουρο, έναν από τους κορυφαίους Έλληνες σκηνοθέτες, που εξέφρασε με βαθιά ανθρωπιά, διεισδυτικά και χωρίς εξιδανικεύσεις τις αγωνίες και τον καθημερινό αγώνα των λαϊκών ανθρώπων» αναφέρει σε ανακοίνωσή του το ΚΚΕ.

«Ο Νίκος Κούνδουρος έβλεπε στην κινηματογραφική δημιουργία ένα κοινωνικό ρόλο, δεν έκανε τέχνη για την τέχνη. Όπως ο ίδιος έλεγε: «Δεν κάνω κινηματογράφο για την αφεντιά μου. Οι άλλοι με νοιάζουν. Των άλλων τα ντέρτια, οι καημοί, οι δυστυχίες, οι έρωτες, οι θάνατοι».
Τα έργα του ξεχωρίζουν για την ποιητικότητα και την εξαιρετική εικαστική απόδοση της ατμόσφαιρας, στοιχεία οφειλόμενα στις πολύπλευρες γνώσεις του και την ιδιαίτερη καλλιτεχνική ιδιοσυγκρασία του.
Έχοντας ο ίδιος βιώσει τις διώξεις των αγωνιστών της ΕΑΜικής Αντίστασης και την εξορία στη Μακρόνησο, συμπαραστάθηκε έμπρακτα σε πολλούς αποκλεισμένους από το δικαίωμα της εργασίας συγκρατούμενους – συναγωνιστές του, προσλαμβάνοντάς τους στο κινηματογραφικό συνεργείο του.
Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας εκφράζει τα βαθιά του συλλυπητήρια στην οικογένεια και τους οικείους του» καταλήγει η ανακοίνωση του κόμματος.

Στο συλλυπητήριο μήνυμα των Ανεξάρτητων Ελλήνων επισημαίνεται: «Από τη «Μαγική πόλη» και τον «Δράκο» ως το επικό «1922» και την διεισδυτική προσωπογραφία «Μπάιρον – Μπαλάντα για ένα δαίμονα» κατέγραψε τα μικρά και τα μεγάλα πάθη των ανθρώπων της μεταπολεμικής Ελλάδας και έδωσε με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο πνοή στα όνειρά τους. Ο Νίκος Κούνδουρος ήταν ο παλμογράφος της μεταπολεμικής Ελλάδας. Ήταν ένας σπουδαίος Καλλιτέχνης που ξεχώριζε επίσης για τον πηγαίο και γνήσιο πατριωτισμό του και διακρινόταν για τη στιβαρή άποψή του, βασισμένη εν πολλοίς και στα προσωπικά του βιώματα».

Το ΠΑΣΟΚ στο συλληπητήριο μήνυμα αναφέρει: «Ο Νίκος Κούνδουρος, πάντα περήφανος για την Κρητική του καταγωγή, με σπουδές σε γλυπτική και ζωγραφική, διακρίθηκε από πολύ νωρίς ως σκηνοθέτης σπουδαίων ταινιών, που δημιούργησαν σχολή… Με το ίδιο πάθος που είχε για την τέχνη του, έδωσε αγώνες για την πατρίδα και τις πολιτικές ιδέες του. Ένας ενθουσιώδης άνθρωπος, μια σπάνια προσωπικότητα, ένας διανοούμενος και καλλιτέχνης που έδωσε ταυτότητα στον πολιτισμό μας».

Το ΠΟΤΑΜΙ στο συλληπητήριο μήνυμα, μεταξύ άλλων αναφέρει:
«Ο πολίτης Νίκος Κούνδουρος δεν ήταν παρά η άλλη όψη του καλλιτέχνη. Πέρασε από την Μακρόνησο, αλλά δεν έπαψε να πιστεύει στην εθνική συνεννόηση. Αντιτάχτηκε στη δικτατορία. Υπερασπίστηκε με θέρμη τις απόψεις του, ακόμα και όταν ήξερε ότι δεν θα έχουν καθολική απήχηση, μόνο και μόνο γιατί η ιδιοτέλεια του ήταν ξένη».

Η Ένωση Κεντρώων στο μήνυμα της τονίζει:»Η ελεύθερη φωνή του σίγησε για πάντα, θα μείνει όμως το έργο του αιώνιο στο χρόνο. Τα θερμά συλλυπητήρια μας στους οικείους του».

Η Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών αποχαιρετά με ανακοίνωση της «τον τελευταίο μεγάλο των πρωτεργατών του ελληνικού Κινηματογράφου και του ελληνικού Πολιτισμού» όπως τον χαρακτηρίζει. «Άνοιξε δρόμους στο εξωτερικό για τον ελληνικό κινηματογράφο, στήριξε με πάθος τους νέους ανθρώπους και υπήρξε ο δημιουργός του σωματείου μας, Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών. Ο Νίκος Κούνδουρος υπήρξε εγγύηση για την ταυτότητα της Ελλάδας».

Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ανακοίνωσε: «Ένα μεγάλο κεφάλαιο στον ελληνικό κινηματογράφο κλείνει. Θα μας λείψει η αρχοντιά του, η τόλμη του, η πληθωρική του προσωπικότητα. Κλέβουμε τα δικά του λόγια που αφιέρωσε στον φίλο του Μάνο Χατζιδάκι για να τον αποχαιρετήσουμε. Αχόρταγος ο ίδιος, ακτινοβολούσε εκείνη τη λαιμαργία για τη ζωή που ήτανε κολλητική και για τους άλλους, τους πιο συμμαζεμένους. Στη Σωτηρία και τα παιδιά του, εκφράζουμε τα ειλικρινή συλλυπητήριά μας».

Δείτε το ντοκιμαντέρ που μας παραχώρησε το Αρχείο της ΕΡΤ: «Έρωτας των πρώτων πλάνων»

ΠΗΓΗ:ΕΡΤ1/Ρεπορτάζ: Ειρήνη Βασάλου,ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ, ΑΜΠΕ