Δίκοπο μαχαίρι ο ρόλος του ΔΝΤ (άρθρο)

Του Γιώργου Χ. Παπαγεωργίου

Δύο είναι τα βασικά εμπόδια στο κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης.
Από τη μια, οι δανειστές ζητούν πρόσθετα μέτρα για να καλυφθούν τα κενά που εκτιμούν ότι θα προκύψουν στον προϋπολογισμό (το λεγόμενο δημοσιονομικό κενό) σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΔΝΤ, παρά το γεγονός ότι η Κομισιόν κάνει διαφορετικές εκτιμήσεις.
Από την άλλη, η ευρωζώνη δεν δέχεται τις προβλέψεις του ΔΝΤ για το ελληνικό χρέος

και τις συστάσεις του για τη δραστική ελάφρυνση των πληρωμών, με παράταση της περιόδου χάριτος και της λήξης των δανείων.
Η ευρωζώνη, δηλαδή, υπό την πίεση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε εστιάζει επιλεκτικά στις εκτιμήσεις του ΔΝΤ που εξυπηρετούν τις πολιτικές σκοπιμότητες του Γερμανού υπουργού Οικονομικών, υιοθετώντας την απαίτηση του Ταμείου για πρόσθετα μέτρα, αλλά απορρίπτοντας τη θέση του για μείωση του στόχου για τα πλεονάσματα και για δραστική μείωση του χρέους.
Στην πραγματικότητα, το ΔΝΤ έχει δίκιο όταν υποστηρίζει ότι η Ελλάδα δεν μπορεί ούτε πρέπει να πραγματοποιήσει πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 3,5% για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Έχει δίκιο, επίσης, όταν ζητεί δραστική μείωση του χρέους, προκειμένου να να κινηθεί η οικονομία και να μπορεί να αποπληρώσει τις οφειλές της.
Οι συγκεκριμένες θέσεις του είναι ευνοϊκές για την Ελλάδα, αλλά από τη στιγμή που δεν λαμβάνονται υπ΄ όψιν από την ευρωζώνη, το ΔΝΤ καταλήγει να είναι πρόβλημα για όλους: Για την ελληνική πλευρά επειδή επιμένει στη λήψη επώδυνων μέτρων με υψηλό πολιτικό κόστος και για την ευρωζώνη επειδή πιέζει για μείωση του ελληνικού χρέους.
Από ότι φαίνεται συζητείται μια μεσοβέζικη λύση, δηλαδή να περιοριστεί το ΔΝΤ σε ρόλο τεχνικού συμβούλου και να αναβληθεί η απόφασή του για χρηματοδοτική συμμετοχή στο ελληνικό πρόγραμμα έως ότου συζητηθούν τα μέτρα για το χρέος.
Ο κίνδυνος σε αυτήν την περίπτωση είναι να αποδειχθεί ότι η ευρωζώνη είναι «βασιλικότερη του βασιλέως» σε ό,τι αφορά τα σκληρά μέτρα τα οποία ζητεί το ΔΝΤ και η Ελλάδα να αναγκαστεί να τα λάβει, χωρίς ταυτόχρονα να πάρει το «αντίδωρο» του χρέους.
Στην ουσία, τα τελευταία χρόνια, η Ευρωζώνη έχει υιοθετήσει πλήρως την νεοφιελελεύθερη αντίληψη για την οικονομία, η οποία βασίζεται στο τρίπτυχο: μείωση των εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων, περιορισμός του κράτους πρόνοιας, απελευθέρωση των αγορών και ιδιωτικοποιήσεις.
Το ΔΝΤ σε μεγάλο βαθμό υπήρξε ο «κέρβερος» για να προωθούνται αντιλήψεις και πολιτικές οι οποίες έχουν ενσωματωθεί στο «γονιδίωμα» της Ευρωζώνης.
Το γεγονός, βέβαια, ότι το ΔΝΤ έχει πέσει συστηματικά έξω στις βασικές του προβλέψεις από το 2010 μέχρι σήμερα υποδεικνύει ότι οι εκτιμήσεις του περνούν από το φίλτρο των δικών του πολιτικών σκοπιμοτήτων, γεγονός άλλωστε που προέκυπτε και από τις συνομιλίες μεταξύ των στελεχών του Ταμείου Πολ Τόμσεν και Ντέλιας Βελκουλέσκου οι οποίες είχαν δημοσιευτεί στο wikileaks στο παρελθόν.
Με λίγα λόγια, τα νούμερα τελικά λίγη σημασία έχουν, καθώς χειραγωγούνται για να εξυπηρετούνται πολιτικές σκοπιμότητες.
Η απόκλιση των προβλέψεων του ΔΝΤ, πάντως, με εκείνες της Κομισιόν είναι αρκετές και σημαντικές, καθώς εάν ισχύουν οι τελευταίες, αδυνατίζουν τα επιχειρήματα υπέρ της λήψης μέτρων για διασφάλιση των πλεονασμάτων μετά το 2018.
Στις χειμερινές προβλέψεις για τις ευρωπαϊκές οικονομίες τις οποίες ανακοίνωσε η Κομισιόν, εκτιμά ότι το πρωτογενές πλεόνασμα στην Ελλάδα θα φτάσει το 2.2% του ΑΕΠ το 2016, ενώ η αντίστοιχη πρόβλεψη του ΔΝΤ στην έκθεσή του για την ελληνική οικονομία είναι 0,9%.
Το ΔΝΤ προβλέπει επίσης ότι το πλεόνασμα το 2017 θα φτάσει το 1% και το 2018 στο 1,5%, ενώ η Κομισιόν υπολογίζει ότι τα αντίστοιχα μεγέθη θα διαμορφωθούν αντίστοιχα σε 1,75% και 3,7%. Υπάρχει, δηλαδή, σημαντική απόκλιση και στην ουσία η Κομισιόν αμφισβητεί ότι θα υπάρξει το δημοσιονομικό κενό στο οποίο στηρίζει το ΔΝΤ τις απαιτήσεις του για πρόσθετα μέτρα.