Οι Έλληνες πολιτικοί από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα

Η σημερινή μου αιχμή αποτελεί συνέχεια της προηγούμενης με τίτλο «Οι Έλληνες και οι νόμοι»μέσα από την αλληλογραφία δύο Ρωμαίων αξιωματούχων, Μενένιου Άπιου και Ατίλιου Νάβιου, επί Ρωμαϊκής κυριαρχίας στην Ελλάδα. Πηγή της πληροφόρησής μου παραμένει το βιβλίο του Κωνσταντίνου Τσάτσου «Αφορισμοί και διαλογισμοί», σειρά δεύτερη, σσ.243-272,στο οποίο δημοσιεύθηκαν αποσπάσματα των επιστολών αυτών.Συγκεκριμένα θα αναφερθώ στις εκτιμήσεις των Ρωμαίων για τους πολιτικούς της Ελλάδας

σε σύγκριση μάλιστα με τους αντίστοιχους δικούς τους. Και θα ήταν, πράγματι, οι απόψεις που εκφράζονται στα παρακάτω αποσπάσματα πολύ χρήσιμες και διαφωτιστικές για τους σύγχρονους έλληνες πολιτικούς και ηγέτες που θα έπρεπε να «γηράσκουν αεί διδασκόμενοι».

Απόσπασμα έβδομο

Ο Έλληνας πολιτικός ανακυκλώνεται μόνος του μέσα στις δικές του σκέψεις, γιατί πιστεύει πως αυτές αρκούν για το έργο του ή, το χειρότερο, γιατί η χρησιμοποίηση και των άλλων στην εκτέλεσή του, θα περιώριζε την κυριότητά του απάνω στο έργο……Έτσι σε πρώτη μοίρα έρχεται η τιμή του εγώ και σε δεύτερη η αξία του έργου. Αυτή είναι η αδυναμία του πολιτικού ήθους που θα παρατηρήσεις στους Έλληνες δημόσιους άνδρες, που κατά τα άλλα και πιο υψηλόφρονες και πιο αδέκαστοι και σχεδόν όλοι πιο φτωχοί από τους σύγχρονους δικούς μας. Οι παληοί όμως ρωμαίοι, αυτοί κατείχαν την αρετή της μετριοφροσύνης, που απουσιάζει και απουσίαζε πάντα από την ελληνική πολιτική ζωή και γι’ αυτό τότε κατωρθώσανε , αν και σε πολλά καθυστερημένοι, να πάρουν την αυτοκρατορία από τα χέρια των Ελλήνων.

Απόσπασμα όγδοο

Ποτέ μα ποτέ δε θέλησα να σου πω ότι λείπει η πολιτική σκέψη στην Ελλάδα. Απεναντίας πιστεύω πως αφθονεί, περισσότερο μάλιστα από ό,τι φαντάζεται όποιος βλέπει τα πράγματα απ’ έξω. Μόνο που δεν μας είναι αισθητή η παρουσία της, γιατί οι άνδρες που την κατέχουν φθείρονται ο ένας από τον άλλο σε μιαν αδιάκοπη, πεισματική και, το πιο συχνά, μάταιη σύγκρουση. Αν λείπει κάτι των ελλήνων πολιτικών δεν είναι ούτε η δύναμη της σκέψης, ούτε η αγωνιστική διάθεση. Στον χαρακτήρα, στο ήθος φωλιάζει η αρρώστια…. Δεν έχουν την υπομονή, μέσα στον κύκλο των ισότιμων, να περιμένουν με την τάξη του κλήρου ή της ηλικίας τη σειρά τους…..

Τα δεινά, όσα υποφέρανε ώς τα σήμερα οι Έλληνες, μα θαρρώ και όσα θα υποφέρουν στο μέλλον, μιαν έχουν κύρια και πρώτη πηγή, τη νόμιμη θυγατέρα του τρομερού εγωισμού. Η διαφορά, καλέ μου φίλε, έγκειται στο μέτρο και στην ένταση της φιλοπρωτίας. Βέβαια και εμείς σήμερα δεν υστερούμε. Αλλά την εποχή που θεμελιωνόταν το μεγαλείο της Ρώμης δεν είχαν υπερβεί οι δικοί μας το πρεπούμενο μέτρο. Υποτάσσονταν στον κοινό νόμο και στους γενικούς σκοπούς της πολιτείας. Ενώ οι Έλληνες το ξεπέρασαν , πριν προφθάσουν να στεριώσουν τη δύναμή τους στην οικουμένη……

Μήπως όμως υπερβάλλω, καλέ μου φίλε; Μήπως βλέπω το θαυμαστό γένος των Ελλήνων με τα μάτια της γεροντικής κακίας; Μα είναι χρόνια τώρα που με το λυχνάρι και με του ήλιου το φως διαβάζω Αριστοφάνη, Δημοσθένη, Ευριπίδη, Θεόφραστο, Επίκουρο, Ζήνωνα, Χρύσιππο και όλο και βεβαιώνομαι περισσότερο πως δεν είμαι μόνος στον τρόπο που τους κρίνω. Όχι, φίλε μου, δεν βλέπω πως είμαι άδικος, όταν λέγω πως πρόθεσή τους συνήθως δεν είναι να ξεπεράσουν σε αξιότητα ή και σε καλή φήμη τον αντίπαλό τους , αλλά να τον κατεβάσουν στα μάτια του κόσμου κάτω από τη δική τους θέση, όποια και αν είναι. Την αρχαίαν «ύβριν» την κατεβάσανε στο χαμηλότερο επίπεδο. Κάποτε με τούτην την ισοπέδωση προς τα κάτω νομίζουν πως επαναφέρουν το πολίτευμά τους στην ορθή του βάση. Μάταια ξεχώρισε ο μεγάλος Σταγειρίτης (Αριστοτέλης) τη «δημοκρατία»(την παρεκβατική δημοκρατία,δηλαδή,την οχλοκρατία) από την «πολιτεία» (την ορθή δημοκρατία). Η θέλησή τους για την ισότητα, άμα την αναλύσεις, θα δεις ότι δεν απορρέει από την αγάπη της δικαιοσύνης , αλλά από τον φθόνο της υπέρτερης αξίας. Μια που εγώ, λέει ο Έλληνας, δεν είμαι άξιος να ανεβώ ψηλότερα από σένα, τότε τουλάχιστον και εσύ να μην ανεβείς από μένα ψηλότερα . Συμβιβάζομαι με την ισότητα.

Διαβάζοντας τα αποσπάσματα αυτά, θαρρώ πως όσα αναφέρονται, αντικατοπτρίζουν και τη σημερινή αλγεινή κατάσταση της Ελλάδας , και αναλογίζομαι πόσο χρήσιμα και διδακτικά θα μπορούσαν να είναι για το μέλλον της χώρας μας και των πολιτών της !

Στέλλα Πριόβολου