Η κόρη μου έμαθε το ποίημα – Εγώ πότε θα νιώσω υπερήφανη ως Ελληνίδα;

«Ελευθερία ή θάνατος στους Έλληνες, φωνάζει. Και στις αδούλωτες ψυχές χαρά και ελπίδα στάζει. Βροντούν τα όπλα, τα σπαθιά γυαλίζουν στον αέρα. Εικοσιπέντε του Μαρτιού ευλογημένη μέρα».

Αυτό ήταν το ποίημα που έπρεπε να πει η κόρη μου στην εθνική γιορτή του νηπιαγωγείου, με την παραίνεση στο γονιό να βοηθήσει το παιδί να το μάθει.
Μια κουβέντα είναι αυτό. Εκ πρώτης όψεως μου φάνηκε δύσκολο για ένα παιδί 6 χρονών. Είχε άγνωστες έννοιες και δεν ήμουν σίγουρη αν και εγώ μπορούσα να λύσω όλες τις απορίες της.

«Η Ελευθερία τελειώνει εκεί που αρχίζουν τα όρια του άλλου», θα της έλεγα

αν με ρωτούσε. Σε μία χώρα, όμως, που έχει γίνει πρότυπο ασυδοσίας τι παράδειγμα να της δώσω;
Για χρόνια παρατηρούσα ότι στις εθνικές γιορτές τα μπαλκόνια γέμιζαν από ελληνικές σημαίες. Ποτέ μου δεν το κατάλαβα. Ήταν σαν κάθε μπαλκόνι να είχε την αποκλειστικότητα της εθνικής κυριαρχίας.
Εγώ είμαι ο Έλληνας, κοιτάξτε με. Σύνδρομο της επιδειξιομανίας που μας διακατέχει τα τελευταία «ευτυχισμένα» χρόνια του ευδαιμονισμού πριν από την κρίση.

Άσε πια οι παρελάσεις. Προσέχαμε περισσότερο το μήκος της φούστας και το ύψος της γόβας, παρά να δώσουμε ένα αρμονικό αποτέλεσμα στο περπάτημα. Θυμάμαι όταν ήμουν και εγώ στο δημοτικό πόση εξάσκηση έκανα από μόνη μου για να έχω στητό κορμί και να κάνω το σωστό βήμα και πόση ήταν η αγωνία μου για να βγει ωραίο αποτέλεσμα.
Όταν κατάλαβα ότι ήμουν σχεδόν η μόνη που προσπαθούσα, είτε γιατί ο δάσκαλος αδιαφορούσε να επιβάλλει την τάξη είτε γιατί οι συμμαθητές μου περιφρονούσαν κάθε είδους πειθαρχία και αυτοσυγκράτηση, απογοητεύτηκα.

Αν όλα αυτά μέχρι τώρα τα κάναμε μόνο για το «έχειν» και όχι το «είναι» απορώ γιατί συνεχίζουμε στο ίδιο μοτίβο. Και, μάλιστα, σε εποχή που αυτές οι γιορτές έχουν τελείως χάσει το νόημά τους, αφήνοντας ένα τεράστιο κενό στο οποίο έχουν φωλιάσει ακραίες ιδεολογίες και επικίνδυνες ιδέες αναβίωσης του φασισμού.
Όταν η κόρη μου, μαθαίνοντας το ποίημα, με ρώτησε τι γιορτάζουμε της είπα «την απελευθέρωσή μας από τους Τούρκους».
Με κοίταξε με απορία και μου είπε: «Υπάρχουν κακοί και καλοί Τούρκοι; Αυτοί που βλέπουμε στην τηλεόραση τι είναι;»

Μην ψάχνετε. Δεν υπάρχουν απλές εξηγήσεις σε σύνθετες ερωτήσεις. Και, κυρίως, όταν δεν μπορείς και εσύ να απαντήσεις στον ίδιο σου τον εαυτό. Οι εθνικές γιορτές και το νόημα τους έχουν πέσει και αυτές θύμα της γενικότερης αμφισβήτησης που υφίσταται η κοινωνία μας σε όλα τα επίπεδα, λόγω της παγκόσμιας φούσκας.

Κάποτε η πιο ασφαλής επένδυση ήταν τα ακίνητα και οι τράπεζες. Κάποτε η πιο σίγουρη δουλειά ήταν μία θέση στο δημόσιο. Κάποτε ο γάμος ενέπνεε στη γυναίκα ασφάλεια. Κάποτε πατριώτης ήταν αυτός που πρόσφερε στην πατρίδα του και στον τόπο του, χωρίς να χρειαστεί να το αποδείξει με το να δέρνει μετανάστες ή να υψώνει το λάβαρο σε κάθε διαδήλωση σαν να είναι ο μοναδικός που έχει το δικαίωμα να αποκαλείται Έλληνας.
Τίποτα από τα προηγούμενα δεν είναι, πλέον, αξίωμα. Ακόμα και αν ο ήλιος ανατείλει από τη δύση και δύσει στην ανατολή μπορεί και να μη μας φανεί παράξενο.

Η εκπαιδευτική κοινότητα έχει μεγάλες ευθύνες για το γεγονός ότι ποτέ δεν ενδιαφέρθηκε να μεταδώσει την πραγματική ιστορία στα μικρά παιδιά. Τα ποιήματα εθνικής παλιγγενεσίας στο νηπιαγωγείο και στις αρχές του δημοτικού δεν αρκούν, πλέον, για να πουν οι δάσκαλοι ότι επιτέλεσαν το εθνικό τους έργο.

Η κόρη μου, προς μεγάλη μου έκπληξη, έμαθε το ποίημα σε 10 λεπτά. Το έμαθε παπαγαλία. Χωρίς να το αντιλαμβάνεται χωρίς να το νιώθει. Γιατί κουράστηκε να έχει ερωτήσεις που δεν επιδέχονται απαντήσεις. Και επέλεξε την πιο εύκολη λύση. Να το μάθει απ’ έξω. Άλλωστε, όλοι την χειροκροτήσαμε. Και γονείς και δάσκαλοι. Και αυτό στην Εκπαίδευση, από το δημοτικό έως τις πανελλήνιες, είναι θέσφατο.
Χειροκροτούμε το εντυπωσιακό περιτύλιγμα ενώ το κουτί είναι άδειο.

Και εδώ έρχεται η ευθύνη των γονέων. Ακόμα και αν αποδεχθούμε ότι οι δάσκαλοι είναι οι πιο κακοπληρωμένοι δημόσιοι υπάλληλοι, (αν και αυτό ίσχυε και προ κρίσης), ούτε οι συνθήκες στο σχολείο δεν είναι ικανές να αφυπνίσουν και να προβληματίσουν τα παιδιά για την ιστορία του τόπου τους.

Ακόμα και αν το σχολείο, χρόνια ολόκληρα, επιμένει στο ένα και μοναδικό σύγγραμμα, παρά τις αλλαγές που έχει κάνει σε άλλα σημεία, (για παράδειγμα στο πώς να προφέρουμε την αλφάβητο), κάνοντας τους γονείς να ξεχάσουμε και αυτά που μάθαμε και το Άλφα να το προφέρουμε Α , θα πρέπει και εμείς να τους δημιουργούμε κίνητρα και να τους προσανατολίζουμε να διαβάζουν και άλλα βιβλία για να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους.

Επειδή το παραλήρημα εθνικής παλιγγενεσίας δεν ταιριάζει σε μία χώρα που καταρρέει, από δική της ευθύνη, αν δεν βρεί τις ρίζες του προβλήματος. Και η ρίζα του κακού είναι το χρήμα. Διάβρωσε και τα τελευταία αγνά χαρακτηριστικά αυτού του λαού που ήταν η ευγένεια, το φιλότιμο και η ανοχή στη διαφορετική άποψη.

Θέλω, λοιπόν, κάποια στιγμή στο μέλλον να λέω τη φράση «Είμαι υπερήφανη που είμαι ελληνίδα», χωρίς να δίνω εξηγήσεις ότι το λέω χωρίς να είμαι μέλος εθνικιστικών οργανώσεων που εκδίδουν αυτοβούλως πιστοποιητικά εθνικών φρονημάτων!
Θέλω να λέω ότι είμαι υπερήφανη επειδή τα παιδιά μας θα ξεχωρίζουν πότε απελευθερωθήκαμε από τους Τούρκους και πότε από τους Γερμανούς.
Θέλω να μην κοιτάζουν οι δάσκαλοι την τσέπη τους για να μάθουν στους μαθητές τα αυτονόητα.
Θέλω να είμαι υπερήφανη επειδή και ένας ξένος μπορεί να επιλέξει να είναι Έλληνας και να φορέσει τα εθνικά χρώματα για να διαπρέψει στον αθλητισμό ή σε όποιον άλλον τομέα, όπως γίνεται στο εξωτερικό.

Είναι πολλοί αυτοί που θεωρούν ότι οι εθνικές γιορτές και οι παρελάσεις απαλύνουν τις πληγές που προκαλεί ο δαίμονας της κρίσης και βοηθούν στην, έστω και μικρή, αναπτέρωση του πεσμένου μας ηθικού.
Στην πραγματικότητα δεν συμβαίνει ούτε και αυτό. Ποιό είναι το νόημα των παρελάσεων αν μπορούν να τις παρακολουθήσουν μόνο κάποιοι με διαπιστεύσεις;
Επειδή κάποιες ομάδες θα καπηλευθούν προς όφελός τους το πραγματικό νόημα της ημέρας και θα προκαλέσουν φασαρίες; Ή θα το δουν ως βήμα για να εκδηλώσουν το μένος τους για την κατάσταση που βιώνουμε;

Θα έπρεπε, λοιπόν, να κατεβάσουμε λίγο τους τόνους και να έρθουμε σε περισυλλογή. Ίσως οι παρελάσεις, θα ήταν καλό, να περιοριστούν στον προαύλιο χώρο του σχολείου, με σκοπό δάσκαλοι, γονείς και μαθητές να ανακαλύψουν την πραγματική ουσία της έννοιας «Ελευθερία».

Συμβολικά η νέα μορφή υποδούλωσης μπορεί να έχει την μορφή της Μέρκελ, αλλά όποιος βλέπει πιο μακριά γνωρίζει ότι είναι η πλήρης και απόλυτη εξάρτηση των χωρών από το χρήμα.

Ο αγώνας, λοιπόν, είναι μεγάλος και η απελευθέρωση από την ηγεμονία του χρήματος απέχει πολύ ακόμα…