Εκπαίδευση: Ιστορίες εξοικείωσης στην αντιγραφή, του Γιώργου Μαυρογιώργου

p1 {font-family:Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;font-size:12px;margin-left:8px;margin-right:8px;margin-top:4px;margin-bottom:4px;text-align:justify;}

Γιώργος Μαυρογιώργος

Στη «Βικιπαίδεια» διαβάζω πως «Επιτρέπεται χωρίς άδεια του δημιουργού η αναπαραγωγή σύντομων αποσπασμάτων, με σκοπό την υποστήριξη της γνώμης αυτού που αναπαράγει το απόσπασμα ή την κριτική της γνώμης του αρχικού δημιουργού και μόνο στο βαθμό που η αναπαραγωγή δικαιολογείται από το σκοπό αυτόν(...) Ο νόμος ορίζει ότι η παράθεση του αποσπάσματος πρέπει να συνοδεύεται από την ένδειξη της πηγής». Αυτά δεν

καθολική ισχύ στην εκπαίδευση.

Σε προηγούμενα κείμενά μας αναδείξαμε πτυχές του φαινόμενου της λογοκλοπής στη συγγραφή βιβλίων. Δεν είναι, βέβαια, κάτι νέο. Γραφή και λογοκλοπή, ιστορικά, πάνε χέρι-χέρι. Ακούγονται πολλές ιστορίες, όπως π.χ. η περίπτωση του Σαίξπηρ που «έκλεβε» απ τον Πλούταρχο. Κύπριος διεκδίκησε την πατρότητα ιδέας του με την οποία ο Umberto Εcο έγραψε «Το όνομα του ρόδου». Ο Eco έχει μιλήσει για «έντιμη» και «έξυπνη» αντιγραφή. Διαβάζω ότι ο γνωστός διανοούμενος, Χάρολντ Μπλουμ, μιλάει για «εμπνευσμένη λογοκλοπή» που τη βρίσκει στην «καρδιά» της λογοτεχνίας. Ο ίδιος δεν αποκλείει να έχει αντιγράψει. Για τις αθλιότητες των πανεπιστημιακών, βέβαια, επιφυλάσσει πολύ σκληρά λόγια. Διαβάζω για τη φανταστική ιστορία ενός «κλεπτομανή μεταφραστή»-όχι κλέφτη- που μετά την αποφυλάκισή του για σειρά κλοπών, αναλαμβάνει, με τη μεσολάβηση φίλων σε εκδότη, τη μετάφραση ενός μυθιστορήματος. Ο εκδότης δεν του έδωσε «δεκάρα τσακιστή» για τη μετάφραση που έκανε γιατί είχε αλλοιώσει το πρωτότυπο, καθώς είχε αφαιρέσει («κλέψει») από τη διήγησή του περιγραφές για πράγματα αξίας (πολυελαίους, χαλιά, διαμάντια, κ.α.) ή και ευτελή ψιλοπράγματα (π.χ. οδοντόβουρτσες) και τα είχε αποθηκεύσει στο «βασίλειο της φαντασίας» του!

Οι περιπτώσεις αντιγραφών δεν είναι σπάνιες . Εκδηλώνονται σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Μόνο σε ένα ελληνικό πανεπιστημιακό τμήμα, κατά τα τρία τελευταία χρόνια, έχουν αναφερθεί τρία κρούσματα! Έχω δεχτεί αρκετά μηνύματα από φοιτητές. Μεταπτυχιακός φοιτητής μου γράφει:«Έχω ανακαλύψει και εγώ πολλά σχετικά με λογοκλοπή(…)άρθρα τα οποία μας προωθούνται από τον καθηγητή στα ελληνικά, τα βρίσκω κατά την βιβλιογραφική μου αναζήτηση (σε) κάποιο άρθρο ξένο που τελικά αποδεικνύεται να είναι αυτό από το οποίο το ελληνικό έχει πάρει ολόκληρα κομμάτια(…).Μιλώ για άρθρα που κάτω από τον τίτλο τους έχουν το όνομα μελών ΔΕΠ ή ΣΕΠ ή των συνεργατών τους. Επίσης θα ήθελα να σας ενημερώσω ότι εμάς τους μεταπτυχιακούς φοιτητές τους, μας κάνουν ολόκληρο κήρυγμα για την λογοκλοπή και μάλιστα μας προειδοποιούν σχετικά με τις εργασίες μας ότι κάθε φορά εξετάζονται από ειδικό πρόγραμμα για λογοκλοπή!!!»

Η αντιγραφή στα πανεπιστήμια έχει δύο ομάδες αναφοράς: φοιτητές και διδάσκοντες. Για τους φοιτητές υπάρχουν ειδικοί κανονι