Luxleaks: Ο παράδεισος της φοροαποφυγής

Το Λουξεμβούργο, ο φορολογικός παράδεισος εκατοντάδων πολυεθνικών επιχειρήσεων

Μπάμπης Μιχάλης

Η διαρροή απορρήτων εγγράφων συνολικού μεγέθους 28.000 σελίδων και η σχετική έρευνα που πραγματοποίησαν 80 δημοσιογράφοι της Διεθνούς Σύμπραξης Ερευνητών Δημοσιογράφων αποκάλυψαν ότι η Coca-Cola, η Deutsche Bank, η ΙΚΕΑ και ακόμη 340 πολυεθνικές εταιρίες έχουν συνάψει πληθώρα μυστικών συμφωνιών με το Λουξεμβούργο που τους επέτρεψαν να αποφεύγουν

Στα έγγραφα που διέρρευσαν περιλαμβάνονται 548 ιδιωτικές «φορολογικές συμφωνίες», οι οποίες συνήφθησαν με τις αρχές του Λουξεμβούργου μεταξύ 2002 και 2009, με σκοπό να παρέχουν στις εν λόγω επιχειρήσεις ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετό καιρό έρευνες για κάποιες από αυτές τις ειδικές φορολογικές συμφωνίες που το Λουξεμβούργο προσέφερε απλόχερα σε επιχειρήσεις, όπως η ιταλική Fiat και η Amazon. Ωστόσο η έρευνα αυτή είναι σταγόνα στον ωκεανό σε σχέση με το μέγεθος της μηχανής φοροαποφυγής που είχαν στήσει οι μεγάλες εταιρίες ορκωτών λογιστών με τις αρχές του Λουξεμβούργου προς όφελος των κορυφαίων επιχειρήσεων του κόσμου.

Τα έγγραφα που ερευνήθηκαν περιλαμβάνουν μόνο τις συμφωνίες που διαπραγματεύθηκε για χάρη των πολυεθνικών με τις λουξεμβούργιες αρχές η PricewaterhouseCoopers (PwC), μια εκ των τεσσάρων μεγαλύτερων εταιριών ορκωτών λογιστών του κόσμου. Αυτό σημαίνει ότι το σύνολο των μυστικών συμφωνιών είναι πιθανότατα πολύ μεγαλύτερο από τις 548, στις οποίες εμπλέκεται η PwC. Προκειμένου τα κέρδη των πολυεθνικών να μεταφερθούν στο Λουξεμβούργο και να μπορεί να αξιοποιηθεί το ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς εκεί, αξιοποιήθηκαν μια σειρά από τεχνάσματα με επίκεντρο τις ενδοομιλικές συναλλαγές των επιχειρήσεων.

Ο αμερικανικός κολοσσός ταχυμεταφορών FedEx Corp. ίδρυσε για παράδειγμα δύο θυγατρικές στο Λουξεμβούργο με σκοπό τη μεταφορά των κερδών της των θυγατρικών της στο Μεξικό, τη Γαλλία και τη Βραζιλία -όπου η φορολογία ήταν υψηλή- προς τη θυγατρική της στο Χονγκ Κονγκ.Τα περισσότερα από αυτά τα κέρδη μεταφέρθηκαν στο Λουξεμβούργο με τη μορφή αφορολογήτων μερισμάτων. Οι αρχές του Μεγάλου Δουκάτου παρείχαν στη Fedex συμφωνία, η οποία φορολογούσε μόνο το 0,25% του εκτός μερισμάτων εισοδήματος της Fedex ενώ άφηνε το υπόλοιπο 99,75% αφορολόγητο. Οι 343 εταιρίες που κατέφυγαν στη «Χώρα των Θαυμάτων» αναζητώντας ευνοϊκές φορολογικές συμφωνίες προέρχονται από όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας. Είναι μεγάλες τράπεζες, εταιρίες ιδιωτικών συμμετοχών, hedge funds, εταιρίες ακινήτων, μεταποίησης, λιανικού εμπορίου, τροφίμων, μίντια, φαρμακευτικές κ.α..

Οι αποκαλύψεις ξεκίνησαν σε μια περίεργη χρονική συγκυρία, μερικά μόλις εικοσιτετράωρα μετά την επίσημη ανάληψη καθηκόντων προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, που επί είκοσι περίπου έτη διετέλεσε πρωθυπουργός και υπουργός Οικονομικών του Μεγάλου Δουκάτου. Στη διάρκεια της πολυετούς διακυβέρνησης του Γιούνκερ, το Λουξεμβούργο μετατράπηκε από παραγωγός χάλυβα σε ένα από σημαντικότερα χρηματοπιστωτικά κέντρα του κόσμου, ανταγωνιστικό του Λονδίνου, της Νέας Υόρκης και του Χονγγκ Κονγκ. Οι τράπεζες που έχουν παρουσία εκεί, διαχειρίζονται περιουσιακά στοιχεία ύψους 3,7 τρισ. δολαρίων, τα περισσότερα απ΄οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ. Περισσότερες των 170 από τις 500 μεγαλύτερες επιχειρήσεις του κόσμου έχουν υποκαταστήματα στο Λουξεμβούργο, ενώ όπως αποκαλύπτουν τα επίσημα στοιχεία του 2012, συνολικά κέρδη 95 δισ. ευρώ των θυγατρικών των αμερικανικών επιχειρήσεων στο εξωτερικό μεταφέρθηκαν εκεί. Για αυτά τα κέρδη τους οι αμερικανικές πολυεθνικές επιχειρήσεις φορολογήθηκαν από το Μεγάλο Δουκάτο με συντελεστή μόλις 1,1%.

Luxleaks: Κραυγαλέες περιπτώσεις

Μερικές από τις πιο κραυγαλέες περιπτώσεις της «νόμιμης» κομπίνας φοροαποφυγής των μεγάλων επιχειρήσεων στο Λουξεμβούργο είναι:

1.Shire

Χρησιμοποιώντας το κόλπο του εσωτερικού δανεισμού μια πολύ μικρή θυγατρική του πολυεθνικού φαρμακευτικού κολοσσού Shire στο Λουξεμβούργο, εξελίχθηκε σε μια από τις πιο κερδοφόρες του ομίλου. Τα κέρδη της στα τελευταία πέντε χρόνια άγγιξαν τα 1,87 δις δολάρια και προήλθαν κυρίως από την χορήγηση δανείων στις «αδελφές» εταιρίες και τους υψηλούς τόκους που εισέπρατε από αυτές. Η εν λόγω θυγατρική χρέωνε τις αδελφές της εταιρίες για τις πιστώσεις που τους χορηγούσε με το ληστρικό επιτόκιο του ...9%. Στόχος του τόσο υψηλου επιτοκίου ήταν η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη μεταφορά των κερδών των άλλων εταιριών της Shire με τη μορφή αποπληρωμής των δανείου και τόκων προς την εν λόγω θυγατρική η οποία εφορολογείτο από τις αρχές του Λουξεμβούργου μόλις με 1%. Η εταιρία αυτή της Shire -που μοιράζεται τα γραφεία της στο Λουξεμβούργο με δεκάδες ακόμη- φέρεται να έχει χορηγήσει στις υπόλοιπες αδελφές του ομίλου πιστώσεις που ξεπερνούν τα 10 δις δολάρια. Η Shire που έχει ετήσια έσοδα 5 δις ευρώ, έχει ακόμη 6 θυγατρικές στο Λουξεμβούργο, εκτός από αυτήν την εταιρία. Χάρη στις παραπάνω πρακτικές, ο συνολικός φορος που πληρώνει κατά μέσο όρο κάθε χρόνο ο φαρμακευτικός κολοσσός, αντιστοιχεί μόλις στο 16,4% των κερδών του. Ούτε κάν τα μισά από αυτά που πληρώνει η αντίστοιχα η πλειοψηφία των επιχειρήσεων στις ΗΠΑ. .

2. IKEA

Παρ’ ότι επί δύο δεκαετίες η θυγατρική της ΙΚΕΑ στην Αυστραλία εμφάνιζε φτωχά οικονομικά αποτελέσματα και ζημιές, από το 2003 είχε συνολικά κέρδη ενός δις δολαρίων. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών εξήχθη με τη χρήση ενδοομιλικών συναλλαγών αφορολόγητο σε θυγατρικές του Λουξεμβούργου και της Ολλανδίας. Τα έγγραφα του Luxleaks αποκάλυψαν μυστικες φορολογικές συμφωνίες και μεταβιβάσεις εκατοντάδων εκατ. δολαρίων προς τη θυγατρική της ΙΚΕΑ στο Λουξεμβούργο, μεταξύ άλλων και για αποπληρωμή τόκων, αμοιβών franchise και συμφωνιών ρίσκου. Ετσι στην Αυστραλία, η σουηδική εταιρία φορολογήθηκε συνολικά από το 2003 έως το 2012 για εναπομείναντα κέρδη μόλις 103 εκατ. δολαρίων. Ο συνολικός φόρος που πλήρωσε τελικά η ΙΚΕΑ στο αυστραλέζικο δημόσιο ήταν μόλις 31 εκατ. δολάρια για συνολικές εισπράξεις 4,76 δις δολαρίων.

3. Pepsi

Η Pepsi Bottling Group Inc., μια θυγατρική εταιρία του γνωστού κολοσσού αναψυκτικών PepsiCo που εδρεύει στη Νέα Υόρκη χρησιμοποίησε τις θυγατρικές του ομίλου στο Λουξεμβούργο για να οργανώσει μια σειρά από δάνεια μεταξύ των «αδελφών» εταιριών και να μειώσει τον φορολογικό συντελεστή και φόρο για την ύψους 1,4 δις δολαρίων αγορά του πλειοψηφικού πακέτου μετοχών της μεγαλύτερης εταιρίας παραγωγής χυμών της Ρωσίας JSC Lebedyansky. Τουλάχιστον 750 εκατομμύρια δολάρια από τα χρήματα που αφορούσαν στη ρωσική συμφωνία ταξίδεψαν μέσω της θυγατρικής του Λουξεμβούργου Tanglewood, πριν παρκαριστούν σε μια άλλη θυγατρική της Pepsi στις Βερμούδες. Το Λουξεμβούργο λειτούργησε ως αγωγός για τη μείωση της φορολογίας των κερδών που μεταφέρθηκαν από τη Ρωσία προς τις Βερμούδες.

4. Coach

Ο αμερικανικός οίκος μόδας Coach ίδρυσε δύο οντότητες στο Λουξεμβούργο για να μεταφέρει κέρδη 250 εκατ. δολαρίων από το Χονγκ Κονγκ το 2011, ποσό που σύμφωνα με τις φορολογικές συμφωνίες αναμενόταν να προσεγγίσει το 1 δις ευρώ το 2013. Η μια από τις δύο θυγατρικές του Λουξεμβούργου λειτούργησε ως εσωτερική τράπεζα και επέτρεψε στο μεγαλύτερο μέρος των λειτουργικών κερδών της Coach στην Ασία να μεταφερθεί, μέσω μιας σειράς άλλων θυγατρικών και με τη μορφή αποπληρωμής τόκων, στο Δουκάτο. Η εταιρία στο Λουξεμβούργο πλήρωσε το 2012 φόρο 250.000 ευρω για κερδη ύψους 36,7 εκατ. ευρώ, δηλαδή λιγότερο από 1%.

5. De Spoelberch

Η πιο πλούσια οικογένεια του Βελγίου, η δυναστεία των de Spoelberch, συνήψε μια ιδωτική φορολογική συμφωνία με τις αρχές του Λουξεμβούργου το 2008. Η δυναστεία των de Spoelberch, τμήμα της πάλαι πότε ισχυρής τάξης των ευγενών του Βελγίου και πολύ κοντά στη βασιλική οικογένεια, διατηρεί ένα μεγάλο μερίδιο μετοχών στην μεγαλύτερη ζυθοποιία του κοσμου ABInbev, που παράγει τις γνωστές μπίρες, όπως οι Budweiser, Stella Artois, Corona και Beck’s. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι de Spoelberch’s μετέφεραν 2 δισ. ευρώ μέσω της Ιρλανδίας και εν συνεχεία του Λουξεμβούργου μειώνοντας τη φορολόγηση τους σε κάθε ένα από αυτά τα βήματα. Η μόνη ένδειξη ύπαρξης των εταιριών της οικογένειας στο Λουξεμβούργο είναι μια γραμματοθυρίδα σε μια διεύθυνση που στεγάζει 190 ακόμη εταιρίες.

6. Συνταξιοδοτικό Ταμείο Δημοσίων Υπαλλήλων Καναδά

Μέχρι και το καναδικό δημόσιο έκανε χρήση των φορολογικών συμφωνιών του Λουξεμβούργου. Το 2008, το Public Sector Pension Investment Board, που διαχειρίζεται τις συντάξεις όλων των ομοσπονδιακών υπαλλήλων του Καναδά, αγόρασε ακίνητα στο Βερολίνο. Στη συνέχεια ίδρυσε θυγατρικές εταιρίες στο Λουξεμβούργο, που βοήθησαν να παρακάμψει τους φόρους μεταβίβασης ακινήτων στη Γερμανία. Η σύνθετη εσωτερική δομή του σχήματος επέτρεψε στο συνταξιοδοτικό ταμείο την καταβολή ελάχιστου φόρου στο Λουξεμβούργο για τα εισόδηματα που απέκτησε από την ιδιοκτησία του στη Γερμανία. Το Ταμείο έχει γραφείο στο Λουξεμβούργο σε μια τοποθεσία, από αυτές που συνήθως ενοικιάζονται με το μήνα. Μόλις δύο υπάλληλοι φροντίζουν ευρωπαικές επενδύεις μεγαλύτερες των 600 εκατ. δολαρίων εκεί.

7. ICAP

Η ICAP εταιρία χρηματιστηριακών συναλλαγών της Βρετανίας του κορυφαίου χορηγού του κόμματος των Συντηρητικών, Μάικλ Σπένσερ, δάνεισε από το Λουξεμβούργο 870 εκατ. δολάρια σε αμερικανικές θυγατρικές της εταιρίες για επτά χρόνια. Οι τόκοι που εισέπραξε από τις αμερικανικές της εταιρίες, ανήλθαν στα 247 εκατ. λίρες, που φορολογήθηκαν με κλάσμα του φορολογικού συντελεστή των ΗΠΑ και της Βρετανίας.

Luxleaks:Τρία τρικ φοροδιαφυγής

Η πλειοψηφία των τεχνασμάτων που οι πολυεθνικές επιχειρήσεις χρησιμοποιούν προκειμένου να αποφύγουν της φορολόγηση τους στις χώρες που πραγματοποιούν τα κέρδη τους εκμεταλλεύεται τις ενδοομιλικές συναλλαγές. Τρια από τα πιο συνηθισμένα τους κόλπα είναι:

Εσωτερικός Δανεισμός

Οι επιχειρήσεις στήνουν μηχανισμούς εσωτερικού δανεισμού με την ίδρυση θυγατρικών επιχειρήσεων στο Λουξεμβούργο που λειτουργούν σαν τράπεζες. Αυτές χορηγούν στις υπόλοιπες θυγατρικές εταιρίες του ομίλου που βρίσκονται διεσπαρμένες σε διάφορα μέρη του κόσμου με πολύ υψηλό επιτόκιο. Οι τελευταίες αποπληρώνουν τα δάνεια αυτά μαζί με τους τόκους και μεταφέρουν με αυτό τον τρόπο τα κέρδη τους από τη χώρα που τα πραγματοποιούν προς της θυγατρική του Λουξεμβούργου. Η τελευταία μέσω των μυστικών φορολογικών συμφωνιών που συνάπτει η PwC και οι άλλες εταιρίες ορκωτών λογιστών με τις αρχές του Μεγάλου Δουκάτου φορολογείται γι αυτα τα ποσά με χαμηλότατο συντελεστή, της τάξης του 1% περίπου.

Πνευματικά Δικαιώματα

Μια θυγατρική εταιρία της πολυεθνικής εταιρίας στο Λουκεμβούργο αναλαμβάνει τα πνευματικά δικαιώματα της επιχείρησης για τη χρήση της εμπορικής επωνυμίας. Στη συνέχεια χρεώνει και εισπράττει γι αυτά από τις υπόλοιπες εταιρίες της επιχείρησης οι οποιες βρίσκονται σε άλλες χώρες του κόσμου. Το κόλπο είναι ανάλογο του να χρεώνει κάποιος τα μέλη της οικογένειας του για τη χρήση του κοινου τους επωνύμου! Οδηγεί και αυτο στην μεταφορά κερδών που παράγονται σε άλλες χώρες στον φορολογικό πααράδεισο του Μεγάλου Δουκάτου. Κάθε χρόνο μεταβιβάζονται στο Λουξεμβούργο τεράστια ποσά για την αποπληρωμή πνευματικών δικαιωμάτων. Η σχετική νομοθεσία εκεί προσφέρει φοροαπαλλαγές της τάξης του 80% για τα κέρδη από αυτά.

Μεταφορά Ζημιών

Μεώσεις στην αξία των επενδύσεων μπορούν να συμψηφιστούν με φόρους για μελλοντικά κέρδη, ύστερα από μεταφορά τους μεταξύ των θυγατρικών ενός επιχειρηματικού ομίλου χωρίς μάλιστα να είναι αναγκαία η πώληση της επένδυσης.

Πηγή: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

View the discussion thread.