Ελληνοτουρκική κρίση σε πλήρη εξέλιξη

Τη διολίσθηση των ελληνοτουρκικών σχέσεων στο χειρότερο σημείο τους από την κρίση των Ιμίων “πιστοποίησαν” οι χθεσινές δηλώσεις του αρχηγού του τουρκικού Γενικού Επιτελείου Ναυτικού. Μιλώντας σε δημοσιογράφους, με αφορμή την πολυεθνική άσκηση Βlue Whale (που διεξάγεται μεταξύ 6 και 14 Νοεμβρίου με τη συμμετοχή και νατοϊκών στοιχείων από τις ΗΠΑ, τη Γερμανία, την Αγγλία, την Ισπανία και τον Καναδά,

καθώς και μιας φρεγάτας από το Πακιστάν) ο Bülent Bostanoğlu ερωτήθηκε για το πώς θα αντιδράσουν οι τουρκικές ναυτικές μονάδες σε περίπτωση που συναντηθούν με πολεμικά πλοία της Ελλάδας και του Ισραήλ.

Η... δημοσιογραφική αυτή ερώτηση ήταν η τέλεια αφορμή για την τουρκική πλευρά, προκειμένου να κάνει γνωστό, δια στόματος του αρχηγού του πολεμικού της ναυτικού, ότι έχουν παραδοθεί “κανόνες εμπλοκής” στις τουρκικές ναυτικές δυνάμεις από το γραφείο του Αχμέτ Νταβούτογλου, οι οποίοι ορίζουν το πώς θα αντιδράσουν σε μια τέτοια περίπτωση.

Ο Bostanoğlu είπε ακόμη ότι “προς το παρόν” οι διαταγές ορίζουν να παρακολουθείται από απόσταση το πλωτό γεωτρύπανο που έχει ενοικιάσει η “ελληνοκυπριακή διοίκηση” και ότι αυτός είναι ο λόγος που “δεν έχει προκύψει κάποιο περιστατικό παρενόχλησης ή διαταραχής”.

Το γεγονός ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η πολυεθνική άσκηση Blue Whale, εξασφάλισε στην Άγκυρα ότι αποδέκτες του μηνύματος δεν θα είναι μόνο η Ελλάδα, η Κύπρος, και η Αίγυπτος (λίγες ώρες μετά την Διακήρυξη του Καΐρου), αλλά και το Ισραήλ (που επίσης ενισχύει μεθοδικά την συνεργασία με την Αθήνα και τη Λευκωσία) καθώς και η ΝΑΤΟϊκή συμμαχία και, πρωτίστως, η Ουάσινγκτον, με την οποία οι σχέσεις της το τελευταίο διάστημα είναι προβληματικές.

Στη διπλωματική σκακιέρα, η μάχη παραμένει σκληρή, και το διακύβευμα είναι το ισοζύγιο ισχύος των επόμενων δεκαετιών στην Ανατολική Μεσόγειο, με σημείο αναφοράς τις ενεργειακές εξελίξεις και τις αυτονόητες πολιτικές προεκτάσεις τους.

Η τουρκική πλευρά, που έχει αποδείξει τον μακροπρόθεσμο χαρακτήρα του σχεδιασμού της εξωτερικής της πολιτικής, ασφαλώς δεν θα μπορούσε να δεχθεί ότι θα βρεθεί προ τετελεσμένων γεγονότων από τους χειρισμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας, που μεθοδικά κατάφερε να φέρει εντός της ΑΟΖ της μερικούς από τους μεγαλύτερους “παίκτες” του παγκόσμιου ενεργειακού κλάδου. Οτιδήποτε λιγότερο από τις μεθοδεύσεις της Άγκυρας των τελευταίων εβδομάδων, θα συνιστούσε υπαναχώρηση από την στρατηγική που έχει χαράξει η Τουρκία στο Κυπριακό, από την εισβολή και τη διχοτόμηση της νήσου μέχρι σήμερα.

Οι πληροφορίες που θέλουν την Άγκυρα να ζητά καθοδικό “πάγωμα” των ερευνών στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, εκλαμβάνονται ως διπλωματικός ελιγμός που στόχο έχει να αφαιρέσει την πρωτοβουλία των κινήσεων από την ελληνοκυπριακή -και ελληνική- πλευρά στο πεδίο των ερευνών. Και, αν για κάποιο λόγο οι πληροφορίες αυτές προκαλούν ανησυχία, είναι διότι αυτή η “συνταγή” αποκλιμάκωσης της έντασης θα αρχίσει να μοιάζει όλο και πιο ελκυστική όσο η ένταση θα... κλιμακώνεται.

Προς το παρόν Αθήνα και Λευκωσία κινούνται κυρίως στην κατεύθυνση της εξασφάλισης υποστηρικτικών προφορικών δηλώσεων, όπως εκείνες του εκπροσώπου του Λευκού Οίκου που, με αφορμή τηλεφωνική συνομιλία του Αμερικανού αντιπροέδρου Τζο Μπάιντεν με τον Πρόεδρο της Κύπρου Νίκο Αναστασιάδη, έκανε λόγο για "εθιμικό διεθνές δίκαιο" αναφερόμενος στο δικαίωμα της Κύπρου να εκμεταλλευτεί τους φυσικούς πόρους εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής της Ζώνης.

Με τον τρόπο αυτό, οι ΗΠΑ "παρακάμπτουν" το γεγονός ότι η Τουρκία δεν έχει υπογράψει τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας και τον επαναλαμβανόμενο ισχυρισμό της Άγκυρας ότι, ως εκ τούτου, δεν δεσμεύεται από τις προβλέψεις της Σύμβασης - που αφορούν, μεταξύ άλλων, και την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών.

Μέχρι στιγμής, η ελληνική πλευρά διαβεβαιώνει, με διαρροές ή επίσημες δηλώσεις, για την ετοιμότητά της να ενισχύσει την στρατιωτική της παρουσία νοτίως της Κύπρου, αν χρειαστεί. Δηλώσεις που αποτυπώνουν την εκ των πραγμάτων αναβίωση του δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου. Και ενισχυτικά ως προς αυτό, λειτουργούν και οι πρόσφατες τουρκικές προκλήσεις, με τις “κρουαζιέρες” πλοίων του τουρκικού πολεμικού ναυτικού στο Αιγαίο, που δείχνουν ότι η Άγκυρα είναι έτοιμη να πολλαπλασιάσει τις πιθανές εστίες έντασης και να διευρύνει το πεδίο προβολής της στρατιωτικής της ισχύος.

Μέσα σε όλα αυτά, ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος επιβεβαίωσε ότι προετοιμάζεται τριμερής συνάντηση Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, με πληροφορίες να τοποθετούν χρονικά την συνάντηση εντός του Ιανουαρίου. Μένει να φανεί, αρχικά, αν οι εξελίξεις θα επισπεύσουν την εν λόγω συνάντηση. Μένει επίσης να φανεί, αν η ωρίμανση των σχέσεων μεταξύ των τριών πλευρών έχει φτάσει στο σημείο να αποκτήσει και εντονότερα στοιχεία στρατιωτικής συνεργασίας, πέραν του επιπέδου των κοινών στρατιωτικών ασκήσεων. Ειδικά αφότου ο Τούρκος ΑΓΕΝ δεν διέψευσε ότι οι “κανόνες εμπλοκής” αφορούν και ισραηλινά πολεμικά πλοία.

Σε κάθε περίπτωση, το επόμενο διάστημα χαρακτηρίζεται κρίσιμο, με τις κινήσεις όλων των εμπλεκομένων να ακροβατούν μεταξύ του διπλωματικού και του στρατιωτικού πεδίου...