Οι γεννήσεις στα χρόνια της κρίσης…

από τη Σέβη Σαλαγιάννη ([email protected])

Ζωγραφίζοντας ηλικιωμένους ανθρώπους θα μπορούσε κανείς να παρουσιάσει την εικόνα του πληθυσμού της Ελλάδος, καθώς τα επίσημα στοιχεία μαρτυρούν ότι η χώρα αντιμετωπίζει δημογραφικό πρόβλημα. Ειδικότερα, οι γεννήσεις έχουν μειωθεί σημαντικά -ειδικά από τότε που χτύπησε η κρίση την πόρτα της Ελλάδος-, καθώς οι πολίτες κάνουν δεύτερες σκέψεις επί του θέματος. Σαν να μην ήταν αρκετό αυτό, τα μνημόνια φαίνεται ότι «τρώνε» τα παιδιά στην Ελλάδα, καθώς

παρουσιάζουν άνοδο τα ποσοστά θνησιγένειας, αφού στις περισσότερες των περιπτώσεων οι οικογένειες δεν πραγματοποιούν τις απαραίτητες εξετάσεις λόγω του υψηλού χρηματικού κόστους.

Οι επισκέψεις νέων ζευγαριών στα μαιευτήρια σπανίζουν και οι πολύτεκνοι αποτελούν είδος προς εξαφάνιση στην ελληνική πραγματικότητα, όπου ο πληθυσμός μεγαλώνει ηλικιακά, καθώς δεν υπάρχουν γεννήσεις. Το ζήτημα της υπογεννητικότητας απασχολεί την τελευταία εικοσαετία, ωστόσο με την κρίση πήρε μεγαλύτερες και σοβαρότερες διαστάσεις. Συνοπτικά, όπως έχουν διαμορφωθεί τα νέα δεδομένα, αυτό που καταγράφεται είναι μείωση του δείκτη γεννητικότητας (ακόμη και σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη), γήρανση του πληθυσμού, καθώς και υπερίσχυση των θανάτων αντί των γεννήσεων.

Μειώθηκαν οι γεννήσεις βρεφών την τελευταία πενταετία

Σύμφωνα λοιπόν με τα επίσημα στοιχεία καταγραφής γεννήσεων ζώντων νεογνών που τηρούνται στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος Προληπτικού Ελέγχου Νεογνών και παρουσιάστηκαν τον Σεπτέμβριο στη Βουλή, καταγράφεται μείωση της τάξεως του 10% στις γεννήσεις βρεφών τα τελευταία πέντε χρόνια. Ειδικότερα, παρατηρείται μείωση του αριθμού των νεογνών και συγκεκριμένα το 2007 (111.926), 2008 (118.302), 2009 (117.933), 2010 (114.766), 2011 (107.200), 2012 (100.980). Αυτό που θα πρέπει να προβληματίσει είναι το γεγονός ότι η υπογεννητικότητα δεν είναι ένα καινούργιο κεφάλαιο στο βιβλίο με τα προβλήματα της Ελλάδος, καθώς ο πληθυσμός της χώρας δεν γεννά τα τελευταία είκοσι χρόνια. Η οικονομική κρίση επιδείνωσε όμως την ήδη προβληματική κατάσταση, συμβάλλοντας στη μείωση των αριθμών των γεννήσεων.

Δεν πραγματοποιούν τις απαραίτητες εξετάσεις λόγω κόστους

Σαν να μην έφτανε το ήδη σημαντικό πρόβλημα της υπογεννητικότητας, στοιχεία της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας αναφέρουν ότι αρκετές γυναίκες δεν πραγματοποιούν λόγω κόστους τους απαραίτητους ελέγχους προόδου της εγκυμοσύνης τους, προκαλώντας φόβους αυξημένου κινδύνου απώλειας του εμβρύου. Ειδικότερα, στοιχεία της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας κάνουν λόγο περί αύξησης των περιπτώσεων θνησιγένειας κατά 21,5% μεταξύ του 2008 και του 2011, κάτι που έχει αναγνωρίσει στη βουλή ο υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης.

Ο αρμόδιος υπουργός είχε ζητήσει από το βήμα της βουλής να υπάρχει η δυνατότητα κάλυψης από τα ασφαλιστικά ταμεία των προγεννητικών ελέγχων για τις ανασφάλιστες και τις οικονομικά ασθενέστερες γυναίκες, κάτι που –σύμφωνα με τον αρμόδιο υπουργό- είναι υπό εξέταση με την επιστημονική κοινότητα . «Η αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου Υγείας, έχοντας τη σχετική αρμοδιότητα σε θέματα προγεννητικού ελέγχου, σε συνεργασία με τις συναρμόδιες διευθύνσεις του υπουργείου Υγείας και ύστερα από σχετική επιστημονική γνώμη του ΚΕ.Σ.Υ, θα προβεί στις απαραίτητες ενέργειες για τη διεύρυνση των προβλεπόμενων εξετάσεων του προγεννητικού ελέγχου, ώστε να υπάρχει δυνατότητα ασφαλιστικής κάλυψης αυτών από τον ΕΟΠΥΥ και άλλα ταμεία, καθώς και ένταξης της εν λόγω παροχής για τους ανασφάλιστους και οικονομικά αδυνάτους», είχε σχολιάσει ο υπουργός Υγείας.

Πάντως, για το θέμα της βρεφικής θνησιμότητας τα ευρήματα της έρευνας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας αναφέρουν:

• Από το 2009 και μετά κατεγράφη πτώση των γεννήσεων 10,13% από το 2009 στο 2011.

• Από το 2008 και μετά καταγράφηκε αύξηση των γεννήσεων νεκρών εμβρύων 21,15% από το 2008 στο 2011.

• Η παραπάνω εξέλιξη συνδέεται με τη δραματική πτώση του ΑΕΠ από το 2009 στο 2011 κατά 14,82%

• Ειδικά η αύξηση στις γεννήσεις νεκρών βρεφών συνδέεται με την αύξηση της ανεργίας και κυρίως των γυναικών από 11,7% το 2008 σε 24,5% το 2011.

Η υπογεννητικότητα στην Ελλάδα σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη

«Γηράσκει» η Ελλάδα σύμφωνα με τα πρόσφατα δημογραφικά στοιχεία, που έδωσε στη δημοσιότητα η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (Eurostat). Ενδεικτικό παράδειγμα είναι το γεγονός ότι το 2012 o πληθυσμός της χώρας μειώθηκε κατά 5,5%, τη στιγμή μάλιστα που ο πληθυσμός στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αυξήθηκε κατά μέσο όρο 2,2%. Ειδικότερα, στην Ελλάδα ο πληθυσμός μειώθηκε κατά 60,5 χιλιάδες το 2012 και την 1η Ιανουαρίου 2013 έφτασε τους 11,161 εκατομμύρια κατοίκους. Παράλληλα, το 2012 στη χώρα καταγράφηκαν 100.400 γεννήσεις και 116.700 θάνατοι, ενώ βάσει των στοιχείων την ίδια χρονιά εγκατέλειψαν την Ελλάδα πάνω από 44.000 κάτοικοί της. Η Ελλάδα και η Ιταλία καταγράφουν τον τρίτο χαμηλότερο δείκτη γεννητικότητας (9%) στην ΕΕ, μετά τη Γερμανία (8,4%) και την Πορτογαλία (8,5%). Σε ευρωπαϊκό πλαίσιο, ο πληθυσμός αυξήθηκε σε 17 κράτη- μέλη της ΕΕ και μειώθηκε σε 11 κράτη- μέλη. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις καταγράφηκαν στο Λουξεμβούργο (+23%), στη Μάλτα (+9,1%), στη Σουηδία (+7,7%), στη Μ. Βρετανία (+6,2%), στο Βέλγιο (+6%) και στην Αυστρία (+5,2%).

Οι μεγαλύτερες μειώσεις πληθυσμού καταγράφηκαν στη Λιθουανία (-10,6%), στη Λετονία (-10,3%), στην Εσθονία (-6,8%), στη Βουλγαρία (-5,8%), στην Ελλάδα (-5,5%) και στην Πορτογαλία (-5,2%). Στην «ΕΕ των 28», ο πληθυσμός αυξήθηκε κατά 1,1 εκατομμύρια και την 1/1/2013 ανήλθε στα 505,73 εκατομμύρια. Την ίδια χρονιά, στην ΕΕ καταγράφηκαν 5,231 εκατομμύρια γεννήσεις και 5,014 εκατομμύρια θάνατοι, ενώ εισήλθαν 882.000 μετανάστες. Οι υψηλότεροι δείκτες γεννητικότητας σημειώθηκαν στην Ιρλανδία (15,7%), στο Ηνωμένο Βασίλειο (12,8%), στη Γαλλία (12,6%), στη Σουηδία (11,9%) και στην Κύπρο (11,8%).