Η μελαγχολία του Αντενάουερ

Η ιστορία -επιβεβαιώνοντας τους Γάλλους συμβολιστές του 19ου αιώνα, που διέβλεπαν σε κάθε φυσική ή ανθρώπινη δραστηριότητα ένα συμπαντικό ή μεταφυσικό νόμο- με κάποιο ακανόνιστο τρόπο φαίνεται να ακολουθεί την κοσμολογική σταθερά της διαστολής και της συστολής.

Του Νικόλαου Καραμάνογλου

Στην πορεία της μικρά κρατικά μορφώματα ενώνονται ή απορροφώνται από μεγαλύτερα, τα οποία αργότερα υπακούοντας στον νόμο της κόπωσης διαλύονται εις τα εξ ων συνετέθησαν. Έτσι τα μικρά αρχαία ελληνικά κρατίδια δημιουργούν συμμαχίες ή ενώσεις, απορροφώνται από το μακεδονικό κράτος και τους επιγόνους

του, κατακτώνται από τη ρωμαϊκή δημοκρατία, που γίνεται ρωμαϊκή και αργότερα βυζαντινή αυτοκρατορία για να επέλθει ο πολιτικός κατακερματισμός του ύστερου μεσαίωνα. Και μετά -τουλάχιστον για τα καθ’ ημάς- η απορρόφηση στο οθωμανικό κράτος και αργότερα, στο πλαίσιο της δημιουργίας των κρατών εθνών τον 19ο, το νέο ελληνικό κράτος.

Την πολιτική διάσπαση που υπέστη η Ευρώπη κυρίως μετά τον Α΄, αλλά και μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, ήρθε μεταπολεμικά να αντικαταστήσει μια ενωτική τάση, μεταξύ άλλων και ως αντίβαρο στην παντοδυναμία των ΗΠΑ και τον «επαναστατικό» επεκτατισμό της ΕΣΣΔ. Μια τάση που ξεκίνησε ως οικονομική και που -όντας ακόμη εν εξελίξει- πασχίζει να γίνει πολιτική. Πολιτική στην ουσία και στην πράξη και από κοινού ασκούμενη, όπως τουλάχιστον την οραματίστηκαν ο Αντενάουερ, ο Μπεχ ή ο Μονέ και προτού η μερκελική Γερμανία λάβει defactoτον τίτλο του «παιδονόμου» στην Ένωση.

Και όμως υποδόρια, κάτω από την ενωτική διαδικασία, διασπαστικές δυνάμεις κινούνται. Μόλις προχθές η Σκωτία κλήθηκε να αποφασίσει αν θα παραμείνει στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ανάλογες τάσεις εμφανίζουν η Βόρεια Ιρλανδία στο Ηνωμένο Βασίλειο, η Καταλωνία και η χώρα των Βάσκων στην Ισπανία, η Φλάνδρα στο Βέλγιο, ακόμα και η Βαυαρία στη Γερμανία… Με την ενταξιακή πορεία να έχει λάβει καθαρά οικονομικό χαρακτήρα, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να βρίσκονται στο τιμόνι των πολιτικών εξελίξεων και τον εθνικισμό να κερδίζει διαρκώς έδαφος σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης μοιάζουν πολύ μακρινές και το όνειρο του Αντενάουερ σκαιό.