2015: Έτος οικονομικής ασφυξίας!

Δημιουργική ασάφεια, τραπεζική αργία, capital controls, Grexit, η «τρόικα» που έγινε «θεσμοί», το Brussels Group και οι συναντήσεις στο «γνωστό ξενοδοχείο της Αθήνας», το δημοψήφισμα με το «ξεκάθαρο ΟΧΙ» που έγινε σε λίγες ώρες «σωτήριο ΝΑΙ», οι πολύωρες μεταμεσονύκτιες

συνεδριάσεις στις Βρυξέλλες, οι ξεβαμμένες «κόκκινες γραμμές» της κυβέρνησης και η συμφωνία «γέφυρα» που δεν ήρθε ποτέ.

Του Σταύρου Μονεμβασιώτη

Το 2015 έφερε τον Γιάν(ν)η με το ένα «ν» και άφησε πίσω του μια άλυτη εξίσωση προβλημάτων, εις την… «ν»!

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ

Δύο μέρες μετά τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου ο Γιάνης Βαρουφάκης αναλαμβάνει το υπουργείο Οικονομικών και τρεις μέρες αργότερα αφήνει… άφωνο τον Γέρουν Ντάισελμπλουμ δηλώνοντας μπροστά στις κάμερες ότι δεν θα συνεργαστεί με τους εκπροσώπους των δανειστών. «Μόλις σκότωσες την τρόικα», του ψιθυρίζει ο πρόεδρος του Eurogroup με μια χαρακτηριστική κίνηση που αποτυπώνει ο φακός.Έχει προηγηθεί η «απομόνωση» της Ελλάδας (22/1) από το πρόγραμμα «ποσοτικής χαλάρωσης» του Μάριο Ντράγκι.Κι ενώ όλοι αναρωτιούνται τι έχει μείνει στο ελληνικό ταμείο, οι διεθνείς αγορές «ταρακουνιούνται» από την απόφαση της ελβετικής κεντρικής τράπεζας να εγκαταλείψει την πολιτική σταθερής ισοτιμίας του ελβετικού φράγκου με το ευρώ (1 φράγκο = 1,20 ευρώ), που θα ανατιμηθεί κατά 40%.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ

Η Ελλάδα βρίσκεται στα πρόθυρα οικονομικής ασφυξίας, ο Γιάνης Βαρουφάκης ταξιδεύει συνεχώς αναζητώντας συμμάχους, η ΕΚΤ πιέζει την ΕΕ να πάρει αποφάσεις για την Ελλάδα, καθυστερώντας την απόφαση στήριξης των ελληνικών τραπεζών μέσω του μηχανισμού ELA. Στις 20 Φεβρουαρίου συγκαλείται το Eurogroup, δύο μέρες πριν η κυβέρνηση χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των δανειστών ανακοινώνει τη ρύθμιση των 100 δόσεων για τα ληξιπρόθεσμα χρέη στο Δημόσιο και προαναγγέλλει πρόγραμμα κατά της ανθρωπιστικής κρίσης.Στη Σύνοδο των υπουργών η Αθήνα ζητά παράταση του προγράμματος και υπόσχεται να παρουσιάσει μια πρώτη λίστα μεταρρυθμίσεων με στόχο την εκταμίευση δόσης. Οι δηλώσεις Βαρουφάκη περί «δημιουργικής ασάφειας» δημιουργούν υποψίες στην Ευρώπη ότι πρόκειται για ένα «τέχνασμα». Η Αθήνα απαντά καταθέτοντας Κατάλογο Μεταρρυθμίσεων («λίστα Βαρουφάκη»).

ΜΑΡΤΙΟΣ

Η ρευστότητα τελειώνει. Το υπουργείο Οικονομικών αναγκάζεται να διαψεύσει δημοσιεύματα για δήθεν απόφαση της κυβέρνησης «να χρησιμοποιήσει τα αποθεματικά 40 Δήμων» για να πληρώσει δάνεια και υποχρεώσεις. Ωστόσο, στις 12 Μαρτίου δίνονται κίνητρα (υψηλότερα επιτόκια) στους δημόσιους φορείς να μεταφέρουν τα διαθέσιμα κεφάλαια τους στην ΤτΕ. Η κυβέρνηση θα αναγκαστεί πολλές φορές από τότε να διαβεβαιώσει ότι θα πληρώσει μισθούς και συντάξεις στην ώρα τους.Η Ευρώπη προσπαθεί να… «διαβάσει» πίσω από τις δηλώσεις της κυβέρνησης, η οποία «κλείνει» την πόρτα στα κλιμάκια της τρόικα. Η συνέντευξη του Γ. Βαρουφάκη στην «Corriere dela Serra» περί δημοψηφίσματος ρίχνει κι άλλο λάδι στη φωτιά. Η «τρόικα» έχει αντικατασταθεί από το Brussels Group και τους «θεσμούς».

ΑΠΡΙΛΙΟΣ

Πρωταπριλιάτικο ψέμα θυμίζει η είδηση ότι η Ελλάδα επέστρεψε κατά… «λάθος» στον ESM-EFSF ομόλογα αξίας 1,185 δισ. ευρώ.Η κυβέρνηση διαψεύδει πληροφορίες του Spiegel, σύμφωνα με τις οποίες ο ΓΓ του υπουργείου Ν. Θεοχαράκης χαρακτήρισε «τελείως ανίκανα» τα τεχνικά κλιμάκια των θεσμών. Το δημοσίευμα συμπίπτει με την «ανάκληση» του προσωπικού του ΔΝΤ από την Αθήνα, που όπως προκύπτει όμως φεύγει λόγω του… Πάσχα τον Καθολικών που ήταν στις 5 Απριλίου. Την προηγούμενη, ημέρα Κυριακή, ο Γ. Βαρουφάκης με ένα ταξίδι αστραπή συναντά εσπευσμένα την Christine Lagarde στο γραφείο της. Το νέο ερώτημα που πλανάται είναι: «Θα πληρώσει ή όχι η Ελλάδα το ΔΝΤ;». ο Γ.Βαρουφάκης απαντά: «Η κυβέρνηση προτίθεται να σεβαστεί όλες τις οικονομικές της υποχρεώσεις». Διαμηνύει όμως ότι υπάρχουν και «κόκκινες» γραμμές: Ο ΦΠΑ στα νησιά, οι επικουρικές συντάξεις, η απόρριψη από την κυβέρνηση του ξεπουλήματος της δημόσιας περιουσίας και, βεβαίως, τα εργασιακά.Είναι η εποχή της κατάρρευσης των τιμών των γερμανικών κρατικών ομολόγων, αλλά και η εποχή που ο Γ. Ντάισελμπλουμ ξεκινά το «παζάρι» για την επανεκλογή του στην κορυφή του Eurogroup…Στο Eurogroup, στη Ρίγα της Λετονίας, πάντως, ο Γ.Βαρουφάκης «σφυροκοπήθηκε» κυρίως από τους υπουργούς που ελέγχονται από τον Β. Σόιμπλε.Λίγο πριν η Α. Μέρκελ δήλωνε «ότι θα πρέπει να γίνουν τα πάντα ώστε να αποφευχθεί η πιθανότητα να ξεμείνει από μετρητά η Ελλάδα, προτού επιτευχθεί μια συμφωνία με τους διεθνείς πιστωτές της».

ΜΑΪΟΣ

Και τον Μάιο κυριαρχεί το παρασκήνιο. Για τα «βαριά λόγια» που φέρονται να αντάλλαξαν λίγο πριν το Eurogroup στη Ρίγα ο Έλληνας και ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, για τις πληροφορίες (που διαψεύδονται συνεχώς) που θέλουν τον Γ. Βαρουφάκη να παραιτείται, για το αν τελικά η Αθήνα θα πληρώσει ή όχι τις δόσεις στην ΕΚΤ, για το περίφημο Bitcoin, ακόμη και για τα… άπλυτα των συνεδριάσεων του Eurogroup που φέρεται να έχουν μαγνητοφωνηθεί παρατύπως, προκαλώντας ποικίλες αντιδράσεις.Ο Αναπληρωτής υπουργός Δ. Μάρδας στοχοποιείται χωρίς στοιχεία ότι μετέφερε (τον Μάρτιο) 80.000 ευρώ σε τράπεζα του Λουξεμβούργου». Την Παρασκευή 15/05/2015 προσφεύγει στη Δικαιοσύνη κατά της Γερμανικής εφημερίδας «Bild».Η κυβέρνηση προσπαθεί να καλύψει τρύπες ακόμη και με αδρανείς λογαριασμούς (με ποσά έως 99,99 ευρώ) οργανισμών του Δημοσίου.Δίνεται σε δημόσια διαβούλευση το «Πρόγραμμα Εθελοντικής Αποκάλυψης Κεφαλαίων» και γίνεται η πρώτη συνάντηση εργασίας με τις φορολογικές αρχές της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας που θα αποδώσει μήνες αργότερα, στις 25 Νοεμβρίου, με τα δεδομένα 10.588 τραπεζικών λογαριασμών.Λίγο πριν φύγει ο μήνας (29/5) ένα νέο σύντομο σε διάρκεια μέτωπο ανοίγει… Ο Γ. Βαρουφάκης τοποθετεί στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο την Έλενα Παναρίτη. Οι έντονες αντιδράσεις την αναγκάζουν να μην δεχτεί και στη θέση της τοποθετείται (στις 17/6) ο Μιχάλης Ψαλιδόπουλος.

ΙΟΥΝΙΟΣ

Τα σύννεφα πυκνώνουν. Μετά από τέσσερις μήνες διαπραγματεύσεων, οι θεσμοί καταθέτουν προτάσεις, η εφαρμογή των οποίων, κατά την κρίση της κυβέρνησης, δεν έχουν τη δυνατότητα να επιλύσουν τον γρίφο της οικονομικής κρίσης. Διαψεύδεται ότι ο Γ. Βαρουφάκης βγαίνει εκτός της ομάδας διαπραγμάτευσης, όπως και η πληροφορία που θέλει τον υπουργό να ζητά αποχώρηση από τις διαπραγματεύσεις, εάν δεν υπάρξει υπαναχώρηση από την πλευρά του ΔΝΤ. Ο Αλέξης Τσίπρας δείχνει τον δρόμο προς την κάλπη του δημοψηφίσματος…Στο Eurogroup της 27ης Ιουνίου οι υπουργοί της Ευρωζώνης απορρίπτουν το αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης για χορήγηση παράτασης χρόνου μιας εβδομάδας, ώστε οι Έλληνες να αποφασίσουν με ένα «ναι» ή ένα «όχι» στις προτάσεις των θεσμών. Η συνεδρίαση είναι πολύωρη και δραματική. Το Συμβούλιο ολοκληρώνει τις εργασίες του χωρίς τη συμμετοχή του Έλληνα υπουργού!Παρά τις διαψεύσεις, την επομένη υπογράφεται η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου για την «Τραπεζική αργία βραχείας διάρκειας» και την επομένη συγκροτείται στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους ειδική Επιτροπή Έγκρισης Τραπεζικών Συναλλαγών. Μέσα σε αυτό το σκηνικό η Ελλάδα οδεύει σε δημοψήφισμα που ορίστηκε για την Κυριακή 5 Ιουλίου 2015.Στην Ευρώπη κυριαρχούν τα σενάρια ενός Grexit.

ΙΟΥΛΙΟΣ

Την 1η Ιουλίου στην πρόσοψη του Υπουργείου Οικονομικών αναρτάται γιγαντοπανό που προτρέπει τους πολίτες να ψηφίσουν «ΟΧΙ» στο δημοψήφισμα. Ο υπουργός δηλώνει άγνοια… Την ίδια μέρα υπογράφονται ατομικές συμβάσεις επαναπρόσληψης των καθαριστριών του υπουργείου, μετά από πολύμηνους αγώνες.Δυο μέρες πριν το δημοψήφισμα οι Financial Times δημοσιεύουν πληροφορίες για κούρεμα καταθέσεων, που η κυβέρνηση χαρακτηρίζει «προβοκάτσια» και το ΔΝΤ δημοσιεύει έκθεση βιωσιμότητας για το χρέος, προκρίνοντας ως λύση την ελάφρυνση.Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θορυβεί την Ευρώπη, που «παίρνει» όμως κάτι που ζητούσε από καιρό, την απομάκρυνση του Γ. Βαρουφάκη από το υπουργείο Οικονομικών.Στις 8 Ιουλίου ο Αλέξης Τσίπρας μιλάει στο Ευρωκοινοβούλιο, την ίδια ημέρα διαψεύδονται πληροφορίες για δήθεν προετοιμασίες έκδοσης IOU για την πληρωμή μισθών και συντάξεων και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος στέλνει επιστολή στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης ζητώντας νέο τριετές δάνειο προκειμένου να πληρωθούν οι υποχρεώσεις της χώρας, με την υπόσχεση για σκληρές μεταρρυθμίσεις.Η Σύνοδος Κορυφής στις 12 Ιουλίου σηματοδοτεί την αλλαγή πλεύσης της κυβέρνησης, που για να αποφύγει τη χρεοκοπία μετατρέπει το «ΟΧΙ» σε «ΝΑΙ», ανοίγοντας το δρόμο για ένα νέο Μνημόνιο με συγκεκριμένους όρους: Δάνειο 82-86 δισ. ευρώ μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, παραμονή του ΔΝΤ, 35 δισ. ευρώ για την ανάπτυξη («πακέτο» Γιούνκερ), αναδιάρθρωση χρέους μετά την πρώτη θετική αξιολόγηση του προγράμματος (αναμένεται τον Φεβρουάριο ή τον Μάρτιο του 2016), ίδρυση νέου υπερ-Ταμείου Αξιοποίησης Περιουσίας 50 δισ. ευρώ και ελέγχους της οικονομίας με φυσική παρουσία τεχνοκρατών στην Αθήνα.Στο εσωτερικό της κυβέρνησης ξεσπά «εμφύλιος». Η Νάντια Βαλαβάνη παραιτείται, στέλνοντας επιστολή στον πρωθυπουργό. Αποχωρεί η ομάδα Λαφαζάνη.Από τη Δευτέρα 19 Ιουλίου ξεκινά η εφαρμογή των νέων διατάξεων του ΦΠΑ…

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ

Ο νέος μήνας μπαίνει με τους θεσμούς να ζητούν «ξήλωμα» της ρύθμισης των 100 δόσεων. Στις 19 του ίδιου μήνα ολοκληρώνεται και τυπικά η διαδικασία έγκρισης της δανειακής σύμβασης μεταξύ Ελλάδας και Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) και τίθεται επίσημα σε ισχύ.Στον υπόλοιπο κόσμο ασχολούνται με την πορεία της κινεζικής οικονομίας που οδηγεί στην «κατακρήμνιση» των χρηματιστηρίων.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

Στις 8 Σεπτεμβρίου συστήνεται Ειδική Ομάδα Εργασίας για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Η Αθήνα επιταχύνει έχοντας μπροστά της την αξιολόγηση και τη συζήτηση για την ελάφρυνση του χρέους.Λίγο πριν το τέλος του μήνα εκδίδονται οι υπουργικές αποφάσεις για τις αυξήσεις στον ΦΠΑ των νησιών από την 1.10.2015 αρχικά σε Ρόδο, Σαντορίνη, Μύκονο, Νάξο, Πάρο και Σκιάθο.Μένει αναπάντητο το θέμα με τις αυξήσεις του ΦΠΑ στην εκπαίδευση. Οι γονείς αρχίζουν να οργανώνονται για να αντιδράσουν συντονισμένα.Ο υπόλοιπος κόσμος συζητά την ιστορική απόφαση της κυβέρνησης Ομπάμα, να άρει τις εμπορικές κυρώσεις που είχαν επιβληθεί στην Κούβα, αλλά και το σκάνδαλο της Volkswagen με τα 11 εκ. αυτοκίνητα που εφοδιάστηκαν με παράνομο λογισμικό για να παραποιούν της μετρήσεις των ρύπων.

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ

Η κυβέρνηση καταθέτει το προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2016 και σειρά σκληρών φορολογικών-εισπρακτικών μέτρων. Ένα μήνα αργότερα καταθέτει το τελικό σχέδιο.Ο Ε. Τσακαλώτος ταξιδεύει (Ετήσια Σύνοδος ΔΝΤ-Παγκόσμιας Τράπεζας στο Περού, ΗΠΑ) για να πείσει ότι η Αθήνα είναι μέσα στο πλαίσιο που έχει συμφωνηθεί..Στην Αθήνα, ο Τρύφωνας Αλεξιάδης δίνει παρατάσεις για τον ΦΠΑ στην εκπαίδευση και λαμβάνει, μέσω αλληλογραφίας, έναν φάκελο ο οποίος περιείχε μια σφαίρα και ένα απειλητικό σημείωμα!

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

Είναι ο μήνας που η κυβέρνηση παίρνει πίσω το μέτρο αύξησης του ΦΠΑ στην εκπαίδευση, οι θεσμοί επιστρέφουν στο γνωστό ξενοδοχείο της Αθήνας για να κλείσουν την 1η λίστα προαπαιτούμενων και οι Έλληνες διαπραγματευτές «σπρώχνουν» για το 2016 τις δύσκολες αποφάσεις για συντάξεις, φορολογία αγροτών, κλίμακες και λοιπές επιβαρύνσεις.Στη Βουλή κατατίθεται το νομοσχέδιο για τα «κόκκινα» επιχειρηματικά δάνεια.Στα καλά η πορεία της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και η πτώση των τιμών του πετρελαίου που ως συνήθως στην Ελλάδα έρχεται με καθυστέρηση…

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

Τα σκληρά μέτρα γίνονται νόμος του κράτους. Ψηφίζεται και η δεύτερη λίστα με τα προαπαιτούμενα, ψηφίζεται ο προϋπολογισμός και εγκρίνεται η εκταμίευση της δόσης του 1 δισ. €. Ασφαλιστικό, «κόκκινα» στεγαστικά, φορολογία αγροτών πάνε για αργότερα, ενώ ο Αλέξης Τσίπρας θέτει το θέμα της παραμονής ή όχι του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα.Στις ΗΠΑ η Fed αυξάνει τα επιτόκια αλλάζοντας πολιτική, η Λιθουανία γίνεται το 19ο μέλος της ζώνης του ευρώ και το κινεζικό γουάν μπαίνει στο «καλάθι» του ΔΝΤ, ως το 5ο σε χρήση νόμισμα παγκοσμίως.