Γιατί η Ευρώπη χρειάζεται κάποιον σαν τον Γιούνκερ

Γράφει ο Γιάννης Καραμαγκάλης

Ένα ερώτημα στο οποίο η απάντηση δεν είναι διόλου προφανής. Και αυτό συμβαίνει, όχι λόγω της αμφιβολίας ή μιας πιθανής επιφυλακτικότητας προς το πρόσωπο του κ. Γιούνκερ, αλλά προς την οίκαδε στερεότυπη αντιμετώπισή του ως ενός εκ των δημίων μας.

Στο Μέγαρο Μουσικής και στην ομιλία του για το μέλλον του ευρώ και την Ελλάδα, ο κ. Γιούνκερ δεν μας είπε κάτι το οποίο δεν έχει ξαναειπωθεί ή δεν έχουμε ξανακούσει. Η συμβολή της εισήγησής του έγκειται

σε ελάχιστα αλλά ουσιαστικά σημεία, τα οποία και αναδεικνύουν ακριβώς την σημασία του για το ευρωπαϊκό οικοδόμημα σήμερα.

Το πρώτο είναι η ανισότητα που δημιούργησε η κρίση. Ήταν από τους λίγους ηγέτες με μακρά τριβή με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς που παραδέχθηκε δημοσίως τις οικονομικό-χρηματοπιστωτικές ανισότητες των οποίων γενεσιουργός αιτία είναι η κρίση χρέους.

«Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τράπεζες όπως η DeutcheBank, ευνοήθηκαν». Το διατύπωσε με τόσο σαφή τρόπο, που δεν υπάρχει περιθώριο παρερμηνείας, αλλά ούτε αφορμή συνομωσίας, στην οποία η πλειονότητα των συμπολιτών μας αρέσκεται. Ο κύριος Γιούνκερ αποτύπωση μια πραγματική κατάσταση που προκύπτει από την δομική και θεμελιακή δυσλειτουργία του ευρωσυστήματος : Την μεταφορά κεφαλαίων από τον αναξιόπιστο χρηματοπιστωτικά και δημοσιονομικά Νότο, στον εξόχως ασφαλή Βορρά. Αναδεικνύοντας λοιπόν αυτό το κεντρικό πρόβλημα, έδειξε πως δεν είναι από αυτούς που αγνοούν ηθελημένα ή μη μια πραγματικότητα, αλλά ένας από εκείνους που όχι μόνο την γνωρίζουν αλλά και την αναδεικνύουν. Σημαντικός για την ειλικρίνεια του , λοιπόν.

Ρεαλισμός, το δεύτερο στοιχείο που τον καθιστά απαραίτητο. Έθιξε τα κακώς κείμενα της χώρας μας και δεν δίστασε να βληθεί κατά των κυβερνήσεων που προκάλεσαν το χάος. Ωστόσο ο ρεαλισμός του έγκειται σε ένα υπέρ-εθνικό επίπεδο. Η ρήση του περί αδυναμίας της ενιαίας-κατά τα αμερικάνικα πρότυπα- Ευρώπης, ήταν ίσως η δεύτερη πιο ουσιαστική στιγμή στον λόγο του. Ακραιφνής ρεαλισμός, από τον ηγέτη ενός ιδρυτικού των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων κράτος, ο οποίος έμμεσα ακύρωσε- το ενοποιητικό όραμα εκ του οποίοι η ευρωπαϊκή ιδέα εκπορεύεται, προκειμένου να αναδείξει την σημερινή κατάσταση ως δεσπόζουσας σημασίας. Ο ρεαλισμός του αυτός δεν είναι καταδικαστικός για μια περισσότερη Ευρώπη, το αντίθετο μάλιστα. Είναι απλά ένας ρεαλισμός της πολιτικής του εφικτού, εκείνης που προτάσσει την ευημερία του τώρα ως βασική προϋπόθεση πραγμάτωσης μεγάλων μελλοντικών ιδεών. Ρεαλισμός, το δεύτερο στοιχείο που τον καθιστά απαραίτητο.

Το τελευταίο στοιχείο που κράτησε ο γράφων από τον λόγο του Λουξεμβουργιανού ηγέτη ήταν μία διαρκής, και απροσδιορίστου θαυμασμού εγκιβωτισμένη αφήγηση για την Ελλάδα. Η χώρα μας και η αγάπη προς αυτή ήταν το στοιχείο που διέτρεξε κάθετα την εισήγηση του κύριου Γιούνκερ. Εδώ υπάρχει και η φράση κλειδί της εκδήλωσης : «Οι Έλληνες δεν αισθάνεστε και τόσο υπερήφανοι για την χώρα σας».

Μία φράση με διττά νοήματα, μάλλον παρεξηγήσιμη, αλλά ταυτόχρονα προσδιορισμένη από εννοιολογική καθαρότητα. Ο κ. Γιούνκερ, νομίζω πως είχε δίκιο. Οι Έλληνες –τουλάχιστον στην συντριπτική μας πλειονότητα-δεν σεβόμαστε όσο πρέπει το κράτος μας, ούτε θέτουμε ως επιβεβλημένη αρμοδιότητα στον εαυτό μας την τήρηση των νόμων. Η φοροδιαφυγή, η πελατεία, η αναξιοκρατία είναι εκείνα τα όπλα που σκοτώνουν την υπερηφάνεια ενός λαού. Όσο και αν καυχιόμαστε για τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό μας, κανείς Αριστοτέλης και κανείς Αλκιβιάδης δεν είναι τώρα εδώ για να μας διδάξει τι θα πει ευνομία και σεβασμός προς την Πολιν. Υπερηφάνεια δεν είναι μόνο οι φαμφάρες.

Τελικά ο κ.Γιούνκερ είναι σημαντικός και λόγω της ανεξήγητης αγάπης του προς την Ελλάδα. Όσο χρησιμοθηρικό και αν ακούγεται, είναι μια πραγματικότητα την οποία δεν πρέπει να αγνοήσουμε. Όπως θα έλεγε και ο ίδιος : Η Ελλάδα ανήκει στην Ευρώπη και η Ευρώπη στην Ελλάδα.

Merci monsieur Junker.