Υπό τη σκιά της αξιολόγησης Fitch

Εγκρίνεται σήμερα από το Υπουργικό το Πρόγραμμα Σταθερότητας και η Διαχείριση Δημοσίου Χρέους
Ενδεχομένως να μη χρειαστεί να βγούμε για δάνεια, δηλώνει αξιωματούχος του Υπουργείου Οικονομικών στο ΚΥΠΕ

To Πρόγραμμα Σταθερότητας και η Στρατηγική Διαχείρισης του Δημόσιου Χρέους θα τεθούν σήμερα ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου για έγκριση. Τα δύο κείμενα θα καταθέσει ο Υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης και όπως έγραψε χθες το ΚΥΠΕ, το Πρόγραμμα Σταθερότητας αφορά στην περίοδο 2017-2020. Περιλαμβάνει τις οικονομικές

Η Στρατηγική Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους, η οποία επικαιροποιείται κάθε χρόνο, διαλαμβάνει τον καθορισμό των στρατηγικών κατευθυντήριων γραμμών για τη χρηματοδότηση της Κυβέρνησης και το πλαίσιο ποσοτικών και ποιοτικών στόχων, καθώς και τη χρήση αναλυτικών εργαλείων για τη διευκόλυνση της λήψης στρατηγικών αποφάσεων.

Θα πρέπει, πάντως, να σημειωθεί ότι με βάση την αξιολόγηση του διεθνούς οίκου Fitch, που δόθηκε στη δημοσιότητα την περασμένη Παρασκευή, η κυπριακή οικονομία αντιμετωπίζει κινδύνους λόγω του ιδιωτικού και του δημόσιου χρέους. Ο οίκος αναφέρει επίσης ότι το δημόσιο χρέος της Κύπρου, που φθάνει το 107,8% του ΑΕΠ, είναι πολύ πιο υψηλό από το ενδιάμεσο χρέος 46% που έχουν οι χώρες με διαβάθμιση ΒΒ. (Η Κύπρος έχει διαβάθμιση ΒΒΒ).

Οι Fitch αναφέρουν, επίσης, ότι το καθαρό εξωτερικό χρέος της Κύπρου, που φθάνει το 150%, είναι πολύ πιο υψηλό από το ενδιάμεσο χρέος 18% των χωρών σε διαβάθμιση ΒΒ, ενώ σημειώνουν ότι το υψηλό χρέος περιορίζει τη δυνατότητα χρηματοδότησης της οικονομικής δραστηριότητας και διαχείρισης εξωτερικών ή εσωτερικών κρίσεων.

Συνεχίζεται η προσπάθεια για μεταρρυθμίσεις
Αξιωματούχος του Υπουργείου Οικονομικών, σε δηλώσεις στο ΚΥΠΕ, είπε πως το Πρόγραμμα Σταθερότητας θα επαναλαμβάνει τη δέσμευση της Κυβέρνησης για συνέχιση της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας και για διατήρηση της δημοσιονομικής πολιτικής όπως έχει αυτή έχει χαραχθεί.

Στο κείμενο του Προγράμματος θα γίνεται αναφορά σε μεταρρυθμίσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη ή θα προωθηθούν σε συνέχεια της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας που έγινε κατά τη διάρκεια του προγράμματος οικονομικής προσαρμογής.

Ίδιοι στόχοι στα δημοσιονομικά
Όσον αφορά τα δημοσιονομικά, το πολυσέλιδο κείμενο θα προνοεί συνέχιση της ακολουθούμενης πολιτικής με τους ίδιους ουσιαστικά στόχους και ειδικότερα την τήρηση ισοσκελισμένου προϋπολογισμού για τη διάρκεια τής υπό αναφορά περιόδου, που να δίνει, όπως έγινε και το 2016, ένα πολύ υψηλό πρωτογενές πλεόνασμα, ούτως ώστε το δημόσιο χρέος να μπει σε πτωτική πορεία.

Σημειώνεται ότι όπως και στο περυσινό πρόγραμμα, υπάρχει και πλήρης συμμόρφωση με τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ. Μετά την έγκριση του προγράμματος, αυτό θα κατατεθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για εξέταση και για έκδοση εξειδικευμένων συστάσεων για κάθε χώρα.

Έξοδος στις αγορές μόνον αν χρειαστεί
Σύμφωνα με τον ίδιο αξιωματούχο, η Στρατηγική Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους δεν περιλαμβάνει σημαντικές αλλαγές σε σύγκριση με το περυσινό κείμενο στρατηγικής. Μεταξύ άλλων, η στρατηγική διαλαμβάνει τον καθορισμό των στρατηγικών κατευθυντήριων γραμμών για τη χρηματοδότηση της Κυβέρνησης και το πλαίσιο ποσοτικών και ποιοτικών στόχων, καθώς και τη χρήση αναλυτικών εργαλείων για τη διευκόλυνση της λήψης στρατηγικών αποφάσεων.

Η γενικότερη στρατηγική όσον αφορά την έξοδο στις αγορές, σύμφωνα με την ίδια πηγή, είναι μια έκδοση, εάν το απαιτούν οι συνθήκες. Ωστόσο, με τα ρευστά διαθέσιμα να πλησιάζουν τα €2 δισ., υπερκαλύπτοντας τις λήξεις χρέους για το 2017, δεν υπάρχει ανάγκη για άντληση χρημάτων για σκοπούς ενίσχυσης των ρευστών διαθεσίμων.

Λεφτά υπάρχουν
Η ίδια πηγή πρόσθεσε ότι, καθώς δεν υπάρχει ανάγκη συγκέντρωσης ρευστών διαθεσίμων, μπορεί και να μην υπάρχει ανάγκη για έκδοση ομολόγου. Την ίδια ώρα ωστόσο, ένας λόγος που θα συνηγορούσε υπέρ μιας έκδοσης είναι η αύξηση του βάθους των κυπριακών ομολόγων που υπάρχουν στις αγορές, καθώς επίσης και η περαιτέρω εξομάλυνση του προφίλ λήξεων μέσω της επαναγοράς ή ανταλλαγής ομολόγων βραχυπρόθεσμης λήξης με ομόλογα πιο μακροχρόνιων λήξεων.
«Αν θα γίνει μια έκδοση αυτή θα είναι μικρή, αλλά υπάρχει και σενάριο να μη γίνει καθόλου, νοουμένου ότι δεν χρειάζεται», κατέληξε ο αξιωματούχος του Υπουργείου Οικονομικών.

Επικοινωνιακοί οι πανηγυρισμοί
Χθες, ΕΔΕΚ και Οικολόγοι τα έβαλαν με την οικονομική πολιτική της Κυβέρνησης, με αφορμή την προχθεσινή αξιολόγηση της κυπριακής οικονομίας από τον διεθνή οίκο Fitch, ο οποίος διατήρησε την αξιολόγηση ΒΒ- για το μακροπρόθεσμο χρέος σε συνάλλαγμα και σε εγχώριο νόμισμα, ενώ το βραχυπρόθεσμο χρέος σε συνάλλαγμα και εγχώριο νόμισμα επιβεβαιώθηκε στο Β.

Η ΕΔΕΚ σε ανακοίνωσή της αναφέρει ότι η αξιολόγηση επιβεβαιώνει πως «η βελτίωση της οικονομίας δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και ότι στην ουσία επιβεβαιώνει πως παρά τους πανηγυρισμούς της Κυβέρνησης, για δήθεν βελτίωση της οικονομίας, αυτό δεν ισχύει».

«Η πλειοψηφία των πολιτών που εξακολουθούν να βιώνουν τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης -σημειώνεται στην ανακοίνωση- είναι οι καλύτεροι γνώστες αυτής της κατάστασης. Είναι μάλιστα ιδιαίτερα ανησυχητικό το γεγονός ότι το δημόσιο χρέος όχι μόνο δεν έχει μειωθεί, αλλά, αντίθετα, έχει αυξηθεί σε σχέση με το ΑΕΠ».

Πού είναι το success story;
Το Κίνημα Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών, σε δική του ανακοίνωση, αναφέρει ότι «ακόμα και στις αξιολογήσεις των διεθνών οίκων υπάρχει στασιμότητα, αλλά η Κυβέρνηση επιμένει να μιλάει για άνθηση της οικονομίας και success story».
Συγκεκριμένα, σημειώνεται ότι «μπορεί η Κυβέρνηση να επιζητά αναβαθμίσεις από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης, ώστε να περάσει στην επενδυτική βαθμίδα, όμως και πάλι δεν πείθει για την άνθηση της κυπριακή οικονομίας.

»Η ιστορία του 'success story' -συνεχίζει η ανακοίνωση- φαίνεται να μην πείθει και τα όποια επικοινωνιακά τρικ έχουν καταρρεύσει, όπως φαίνεται και από την αξιολόγηση του οίκου Fitch, που διατήρησε (δυστυχώς) την αξιολόγηση ΒΒ- για το μακροπρόθεσμο χρέος σε συνάλλαγμα και σε εγχώριο νόμισμα, ενώ το βραχυπρόθεσμο χρέος σε συνάλλαγμα και εγχώριο νόμισμα επιβεβαιώθηκε στο Β».

Τέλος οι Οικολόγοι διερωτώνται «για ποιο 'success story' μιλάει η Κυβέρνηση, όταν υπάρχει η απόλυτη στασιμότητα; Μήπως καταπολέμησε τη φτώχια ή την ανεργία; Και εκεί απέτυχε παταγωδώς. Η κυβέρνηση Αναστασιάδη έχει αποτύχει πλήρως στην πραγματική οικονομία, και όσο και να προσπάθησε επικοινωνιακά να το καλύψει, οι πραγματικότητες τη διαψεύδουν».

Τι μας είπε ο οίκος Fitch
Στην αξιολόγησή του, ο οίκος αξιολόγησης Fitch διατήρησε τα ratings της Κύπρου και τον θετικό ορίζοντα, σημειώνοντας μεν τη σημαντική ανάκαμψη της οικονομίας, αλλά και τους κινδύνους που συνεχίζουν να υπάρχουν λόγω ιδιωτικού και δημόσιου χρέους.

Ο οίκος επιβεβαίωσε τη διαβάθμιση ΒΒ- για το μακροπρόθεσμο χρέος σε συνάλλαγμα και σε εγχώριο νόμισμα, αφήνοντας την κυπριακή οικονομία τρεις βαθμίδες κάτω από την επενδυτική κατηγορία. Το country ceiling έχει επιβεβαιωθεί στο ΒΒΒ- και το βραχυπρόθεσμο χρέος σε συνάλλαγμα και εγχώριο νόμισμα έχει επιβεβαιωθεί στο Β.

Για την ανάκαμψη της οικονομίας ο οίκος αναφέρει ότι ο ρυθμός ανάπτυξης έφτασε το 2,8% το 2016 και αναφέρει πως αναμένει ότι θα ανέλθει στο 2,7% το 2017 και στο 2,5% το 2018, με ανάκαμψη της αγοράς εργασίας και σειρά επενδύσεων.

Οι επιβαρυντικοί παράγοντες
Με βάση την αξιολόγηση, ένας αριθμός παραγόντων συνεχίζουν να επιβαρύνουν το αξιόχρεο της Κύπρου. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει ο οίκος Fitch:

*Η εξαιρετικά αδύναμη ποιότητα ενεργητικού του τραπεζικού τομέα ελλοχεύει σοβαρούς κινδύνους για την ανάκαμψη. Επίσης, το υψηλό δημόσιο χρέος (107,8% του ΑΕΠ) είναι πολύ πιο υψηλό από το ενδιάμεσο χρέος 46% που έχουν οι χώρες με διαβάθμιση ΒΒ. Επίσης, το καθαρό εξωτερικό χρέος της Κύπρου, που φθάνει το 150%, είναι πολύ πιο υψηλό από το ενδιάμεσο χρέος 18% των χωρών σε διαβάθμιση ΒΒ.

Το υψηλό χρέος περιορίζει τη δυνατότητα χρηματοδότησης της οικονομικής δραστηριότητας και διαχείρισης εξωτερικών ή εσωτερικών κρίσεων. Το υψηλό χρέος υποδηλώνει, επίσης, ότι υπάρχει περιθώριο περαιτέρω εξισορρόπησης της οικονομίας σε βάθος χρόνου.

*Ο τραπεζικός κλάδος έχει βελτιώσει τη ρευστότητα του και συνεχίζει την απομόχλευση, περιορίζοντας το μέγεθός του από 6 σε 3,8 φορές το ΑΕΠ της Κύπρου.

*Η αναλογία μη εξυπηρετούμενων δανείων ήταν 46,2% και είναι μεγαλύτερη μεταξύ των χωρών που καλύπτει ο οίκος και πιο υψηλή από την περυσινή. Ο οίκος σημειώνει την πρόοδο στις αναδιαρθρώσεις δανείων, αλλά και το ότι 28% των μη εξυπηρετούμενων δανείων που αναδιαρθρώνονται επανέρχονται στα προβληματικά, παρά την οικονομική ανάκαμψη.

*Η αγορά ακινήτων σταθεροποιείται και η δραστηριότητα στον κλάδο αυξάνεται, αναφέρει ο οίκος.

Τα δημόσια οικονομικά
Σε δημοσιονομικό επίπεδο, σύμφωνα με τον διεθνή οίκο, παρουσιάζεται πλεόνασμα 0,4% το 2016 και το χρέος έφτασε το 107,8% λόγω αύξησης των αποθεμάτων μετρητών του κράτους.

Οι Fitch αναμένουν ότι η κυκλική ανάκαμψη θα επιφέρει μικρά πλεονάσματα 0,1% το 2017 και 0,4% το 2018, περιορίζοντας το χρέος στο 100% το 2018. Στα ρίσκα περιλαμβάνονται οι εκλογές του 2018 και η πιθανότητα δημοσιονομικής χαλάρωσης μετά τη λήξη των μισθολογικών συμβάσεων το 2018. Η αναχρηματοδότηση του χρέους φαίνεται καλή, αφού τα μετρητά καλύπτουν τις ανάγκες μέχρι το πρώτο τρίμηνο του 2018.

Κυπριακό και Προεδρικές
Ο οίκος κάνει αναφορά στις συνομιλίες για το Κυπριακό, χαρακτηρίζοντας «αβέβαιες» τις προοπτικές επανένωσης της Κύπρου. Αναφέρει επίσης ότι η επανένωση θα ήταν επωφελής και για τις δύο πλευρές, με βραχυπρόθεσμο όμως κόστος, αλλά και αβεβαιότητα και για τις δύο πλευρές. Σημειώνει επίσης το γεγονός ότι λόγω των προεδρικών εκλογών, πιθανόν να επέλθει καθυστέρηση σε πολιτικά ευαίσθητα θέματα.

Σημειώνεται ότι ο διεθνής οίκος μπορεί να αναβαθμίσει την Κύπρο αν προκύψει βελτίωση στην ποιότητα ενεργητικού των τραπεζών, περαιτέρω οικονομική ανάκαμψη, μείωση του ιδιωτικού χρέους, μείωση του δημόσιου χρέους, μείωση του ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και διατήρηση της πρόσβασης στις διεθνείς αγορές.

Μπορεί όμως να προχωρήσει και σε υποβάθμιση, σε περίπτωση που δεν βελτιωθεί η ποιότητα ενεργητικού των τραπεζών, αν επιδεινωθεί το δημοσιονομικό ισοζύγιο, αν αυξηθεί το χρέος και αν επέλθει ύφεση και χαθεί η πρόσβαση στη διεθνή αγορά.