Τι σημαίνει να είναι κανείς "καλός" δάσκαλος

Αγαπητή Κυπριακή Κοινωνία.

Όπως τόσοι πολλοί άλλοι συνάδελφοί μου, που τον τελευταίο καιρό σήκωσαν την πένα τους για να αντιταχθούν εν όψει των τελευταίων εξελίξεων στα δρώμενα της Παιδείας, αποφάσισα να πράξω το ίδιο, όντας κουρασμένη να παρακολουθώ μέσα από τις σκιές του προφυλαγμένου κόσμου μου, κάτι που φαντάζει τόσο κωμικοτραγικά οξύμωρο σε τραγελαφικό σκηνικό αλλά και που με πασιφανές τρόπο εξυπηρετεί απώτερα οικονομικά και όχι μόνο ευτελή συμφέροντα.

Ονομάζομαι Μαριλένα Σολομώντος, κατά διαστήματα είμαι Ταξιδευτής του Κόσμου, γητεύτρια παιδικών ψυχών, εν τη γενέσει ονειροπόλα

με μόνιμες τάσεις φυγής και εν δυνάμει εκπαιδευτικός πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Αγαπώ σε αφάνταστο βαθμό τη θάλασσα, τη χώρα μου, την υπέροχη μου πόλη, τους φίλους μου, την οικογένειά μου και εντούτοις πέρασα αρκετά χρόνια από την ενήλικη μου ζωή στο εξωτερικό, όπως και τόσοι άλλοι. Ο λόγος απλός και ο ίδιος με μυριάδων άλλων: δουλειά.

Η δουλειά μου είναι δασκάλα δημοτικού και δουλεύω ως αντικαταστάτρια από το 2009, αφού μετά την αποφοίτησή μου από το Πανεπιστήμιο Κύπρου επέλεξα να συμμετέχω για ένα χρόνο σε ένα εθελοντικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα και δούλεψα για ένα χρόνο στον Ερυθρό Σταυρό της Ισπανίας. Ακολούθως μάζεψα την εμπειρία και τις αναμνήσεις από τα παιδιά στα οποία αφιέρωσα ένα χρόνο από την ύπαρξή μου, στριμώχνοντας τα όλα σε μια βαλίτσα με λίγα τσαλακωμένα ρούχα και πήγα στο Λονδίνο για μεταπτυχιακό, αφού ήταν πάντα αναντίρρητη μου άποψη ότι όσα περισσότερα μαθαίνεις, βλέπεις και βιώνεις, γίνεσαι όχι μόνο καλύτερος επαγγελματίας αλλά και καλύτερος Πολίτης του Κόσμου.

Έτσι λοιπόν, από το 2009 έχω δουλέψει ως αντικαταστάτρια σε όλα τα σχολεία της Λεμεσού και σε μερικά άλλα άλλων επαρχιών. Η εργασία μου αποτελείται από μια πλειάδα καθηκόντων τα οποία περιλαμβάνουν τη διδασκαλία όλων των μαθημάτων που υπάρχουν στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση- τι κι αν λατρεύω την ιστορία και τους νεολιθικούς οικισμούς, αλλά πρέπει να διδάξω και τα μαθηματικά με τον ίδιο ενθουσιασμό και ζήλο, τον σχεδιασμό μαθημάτων και την (ανα)προσαρμογή της διδακτέας ύλης ούτως ώστε να έχω το καλύτερο αποτέλεσμα από τον κάθε μαθητή ξεχωριστά, την καλλιέργεα στρατηγικών μάθησης, τη δημιουργία ενός κατάλλληλα μαθησιακού, ασφαλούς και ευχάριστου περιβάλλοντος που να εμπνέει και να εμπλέκει όλους τους μαθητές στη μαθησιακή διαδικασία.

Ωστόσο, κάποια άτομα κλήθηκαν να επικρίνουν το έργο μου και εν ολίγοις να με αποκαλέσουν "ανίκανη" εκπαιδευτικό, υπαίτια για τον οικονομικό ξεπεσμό και τη χρεωκοπία των ηθικών αξιών της χώρας, ενδεχομένως υπεύθυνη και για την τρύπα του όζοντος του πλανήτη καθώς και άλλων αρμαγεδονικού μεγέθους καταστροφών. Το Νέο Σχέδιο Διορισμών προβάλλεται σαν πανάκεια για τη θεραπεία όχι μόνο του ανίατου ασθενικού Εκπαιδευτικού Συστήματος αλλά και για κάθε νοσηρό φαινόμενο που πλήγει τη χώρα από πολύ πριν γεννηθώ εγώ. Έχει τεθεί επί τάπητος εδώ και καιρό το θέμα της ποιότητας των εκπαιδευτικών.

Τι σημαίνει λοιπόν να είναι κανείς ένας "καλός" δάσκαλος; Ασφαλώς, πιστοποιήσεις, γνώση, κριτική σκέψη, και όλες οι άλλες πτυχές της νοημοσύνης είναι σημαντικές. Ωστόσο, ένας καλός δάσκαλος πρέπει να είναι πολύ περισσότερο από διαπιστευτήρια, εμπειρία και νοημοσύνη. Θα μπορούσα να παραθέσω στοιχεία από μια ατελείωτη λίστα επιφανών ερευνητών όπως των Hammer, Medina, Rose, Danielson, Creemers, Kyriakides, Soltis, Bouldin, Schwarz &Scott και τόσοι άλλοι, οι οποίοι συνηγορούν ότι οι αποτελεσματικοί εκπαιδευτικοί έχουν θετικές αλληλεπιδράσεις με τους μαθητές τους, παρέχουν άμεση ανατροφοδότηση και ενθαρρύνουν την ομαδική εργασία. Οι πιο εύστοχοι δάσκαλοι επίσης λαμβάνουν και εφαρμόζουν την εποικοδομητική ανατροφοδότηση, και χρησιμοποιούν διαφορετικές τεχνικές για να ενθαρρύνουν την ενεργό μάθηση προσανατολισμένη προς τους μαθητές ώστε να γίνουν αυτο-κατευθυνόμενοι, ανεξάρτητοι και κριτικά σκεπτόμενοι. Προκαλούν τους μαθητές τους να εργαστούν με τις δυνατότητές τους, θέτοντας υψηλές, αλλά εφικτές προσδοκίες, τονίζοντας την ανοιχτή επικοινωνία, και θέτοντας ερωτήσεις που να τροφοδοτούν την κριτική σκέψη και που να ενθαρρύνουν τη συζήτηση. Δεσμευμένοι στην τέχνη τους, ασκούν τη διδασκαλία ως μια τέχνη που απαιτεί συνεχή ευελιξία και μαεστρία.

Πολλές φορές κάποιοι που αρέσκονται στο κυνήγι μαγισσών του Σάλεμ, εκτοξεύουν πυρά με τη μορφή δυσμενών σχολίων του τύπου "Τι κάνετε εσείς οι δάσκαλοι (δασκαλούθκια στην κυπριακή διάλεκτο, ομόηχο με τη λέξη στρουφούθκια και όλες τις άλλες λέξεις που τελειώνουν σε -ούθκια με απώτερο σκοπό την πρόσδωση ήσσονος σημασίας) στα σχολεία όλη μέρα, τη μισή μέρα δηλαδή αφού σχολάνετε στη μία". Επειδή δε μου αρέσουν οι άλυτες απορίες που ενδεχομένως να μεταλλαχθούν σε αοριστολογίες και κονσερβοποιημένες παρανοήσεις, ορίστε η απάντησή μου. Κάνω τα παιδιά σας να σκέφτονται, να αμφισβητούν, να κρίνουν, να αναζητούν, να συνεργάζονται, να απολογούνται για κάποιο λάθος που έκαναν και να εννοούν ειλικρινά τη λέξη συγγνώμη, να υπερασπίζουν ό,τι αγαπούν και να καταλάβουν ότι με τη δύναμη του μυαλού και της καρδιάς τους μπορούν να επιτύχουν τα πάντα. Και αν πάλι οι προσπάθειές τους δεν αποφέρουν καρπούς, εμένα με ικανοποιεί το ότι προσπάθησαν. Εγώ είμαι δίπλα τους να τους επικροτώ, να τους θαυμάζω, να τους εμψυχώνω, να τους κατανοώ και να τους λέω ότι ο καθένας τους είναι ένα λαμπερό αστέρι όταν εσείς οι γονείς ξεχνάτε κάποιες φορές να τους το πείτε. Εγώ κάνω την πιο ντροπαλή σκέψη να ξεπροβάλει από την πιο σκοτεινή γωνιά ενός παιδικού μυαλού και να γίνει μια δομημένη πρόταση. Εγώ ωθώ και προωθώ το κάθε παιδί να φτάσει το μέγιστο των δυνατοτήτων του. Εγώ τεντώνω και επεκτείνω τις γραμμές της επιτυχίας και κατευθύνω το κάθε παιδί προς τη δική του τροχιά. Εγώ σμιλεύω θολές ιδέες σε έξοχους λαμπρούς στοχασμούς. Εγώ τροφοδοτώ την πιο αχνή σπίθα στην πιο φλογοβόλα επιθυμία προσπάθειας. Εγώ ψυθυρίζω στα αυτιά τους λόγια αυτοπεποίθησης την ώρα του διαγωνίσματος των μαθηματικών για να ξεκλειδώσω τις λύσεις που ήδη έχουν φυλαγμένες στο μυαλό τους. Εγώ τους μαθαίνω τραγούδια με ομοιοκαταληξία για να θυμούνται τους κανόνες γραμματικής. Εγώ ξενυχτώ τα βράδια σκεφτόμενη θετικά σχόλια για να γράψω στο δίπλωμα του καθενός από τους μαθητές μου για να τους φωτίσω λιγάκι τη μέρα. Εγώ περνώ τα διαλείμματα μου στο παγκάκι στη γωνιά της αυλής να αφουγκράζομαι τα όνειρα των παιδιών σας. Εγώ είμαι το άτομο που στη μέση ενός μπαρ βγάζω το σημειωματάριό μου για να γράψω μια ιδέα που μπορώ να υιοθετήσω στην τάξη πριν αυτή η φευγαλέα σκέψη γλιστρίσει και χαθεί στη λήθη των υπόλοιπων μου σκέψεων. Και εγώ είμαι το άτομο που στην προσπάθεια μου να τελειώσω τις χριστουγεννιάτικες κατασκευές των παιδιών σας έμενα κάθε απόγευμα στην αίθουσα της Τέχνης ώσπου μια μέρα με κλείδωσαν κατά λάθος και ενεργοποίησα το συναγερμό του σχολείου. Εγώ κάνω το κάθε παιδί να νιώσει ο ήρωας στο δικό του παραμύθι. Εγώ κάνω μια διαφορά στον κόσμο μας, όσο απειροελάχιστη και αν νομίζετε ότι είναι.

Ταλαντευόμενη στην οριακή γραμμή της αλαζονίας και της μεγαλομανίας, διακινδυνεύω να πω ότι θεωρώ τον εαυτό μου, καθώς και τους συναδέλφους και συνοιδοιπόρους μου, αποτελεσματική εκπαιδευτικό. Αυτοί που μπορούν να κρίνουν την ποιότητα της δουλειάς μου και να με αξιολογήσουν ως δασκάλα δεν είναι ένα εκτελεστικό σώμα εντολοδόχων της κυβέρνησης ούτε κάποια επιβαλλόμενη απόφαση ούτε κάποιες διεφθαρμένες εξετάσεις αμφιβόλου επιπέδου και ηθικής αξίας αλλά μονάχα οι μαθητές μου.

Ο αναχρονισμένος εκσυγχρονισμός του εκπαιδευτικού συστήματος αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση συμφερόντων και ευτελών σκοπών γιατί οι μεταρρυθμίσεις είναι πάντοτε καλοδεχούμενες, φτάνει να επιλύουν προβλήματα και όχι να γεννοβολούν περισσότερες ανεπάρκειες και δυσλειτουργίες.
Είναι καιρός η κυπριακή κοινωνία να αντικρύσει vis-à-vis τις αληθινές πτυχές του προβλήματος και να σταθεί δίπλα από τους δασκάλους των παιδιών της.

Ως μια γνήσια αέναη νεφελοβάτης, πιστεύω ακράδαντα στη διακήρυξη του Κάλβου "θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία", έτσι ποτέ δε θα με υποδουλώσει κανενός η οποιαδήποτε ετσιθελική απόφαση γιατί απολαμβάνω αυτό που κάνω. Πόσοι από εσάς μπορείτε να πείτε το ίδιο;

H Μαριλένα Σολομώντος υπογράφει το άρθρο ώς επαρκής εκπαιδευτικός και χωρίς τις εξετάσεις του μεγαλεπήβολου ΝΣΔ

Tα σχόλια αντιπροσωπεύουν την προσωπική γνώμη των συγγραφέων τους και όχι αυτή του Sigmalive.com