Τα βασικά σημεία της ομιλίας του Προέδρου της Δημοκρατίας

Σε τέσσερεις άξονες είναι χωρισμένη η ομιλία του Προέδρου της Δημοκρατίας που ενημερώνει τη Βουλή και τον λαό για τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις στο Κυπριακό.

Αυτοί είναι η βάση λύσης του κυπριακού, η πορεία του διαλόγου που βρίσκεται σε εξέλιξη, οι διεθνείς, ευρωπαϊκές και περιφερειακές εξελίξεις και κάποιοι προβληματισμοί ως προς την ακολουθητέα πορεία.

Περαιτέρω, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης αναφέρεται σε συγκλίσεις και αποκλίσεις επί διαφόρων κεφαλαίων στις διαπραγματεύσεις.

Τα

βασικά σημεία της ομιλίας του Προέδρου της Δημοκρατίας

«Θα παραθέσω τα γεγονότα ως έχουν και θα αναπτύξω κάποιους προβληματισμούς για τις προοπτικές και δυνατότητες που προσφέρονται ή και τις συνέπειες εις βάρος του κυπριακού ελληνισμού και της πατρίδας μας, είτε από μια ετεροβαρή λύση ή ένα νέο αδιέξοδο. […] Η σημερινή ενημέρωση δεν θα πρέπει να θεωρείται ως αφορμή για να ξεκινήσει μια δημόσια μεταξύ μας διαπραγμάτευση ή, το χειρότερο, αιτία για αχρείαστες αντιπαραθέσεις».

Η Ομιλία του Προέδρου της Δημοκρατίας είναι χωρισμένη σε τέσσερις ενότητες:

Βάση λύσης του κυπριακούΠορεία του εν εξελίξει διαλόγου,Διεθνείς, ευρωπαϊκές και περιφερειακές εξελίξεις καιΠροβληματισμούς ως προς την ακολουθητέα πορεία

Βάση λύσης του κυπριακού προβλήματος

«… θα πρέπει όλοι με νηφαλιότητα να αναλογιστούμε αν ιδιαίτερα υπό τα σημερινά δεδομένα προσφέρονται άλλες από τις επιλογές που οδήγησαν τον Πρόεδρο Μακάριο το 1977, με ομόφωνη στήριξη του Εθνικού Συμβουλίου, να προχωρήσει στην πρώτη Συμφωνία Υψηλού Επιπέδου που καθόριζε την διπεριφερειακή – δικοινοτική ομοσπονδία σαν τη βάση λύσης του Εθνικού μας προβλήματος».

«Αρνούμαι να δεχτώ όπως λέγεται πως η βάση λύσης οδηγεί σε ένα ρατσιστικό καθεστώς, πως οδηγεί στην κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, νομιμοποιεί τα τετελεσμένα της κατοχής, πως τάχα υποβαθμίζεται η Κυπριακή Δημοκρατία και αναβαθμίζεται ένα παράνομο καθεστώς, που δεν αναγνωρίζεται παρά μόνο από την Τουρκία, πως δήθεν είναι μία συνομοσπονδιακή λύση που δεν θα συνάδει με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, τις αρχές και αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δεν θα προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Και αρνούμαι να αποδεκτώ ανάλογους ισχυρισμούς που δεν αποτελούν παρά ύβρη εναντίον του συνόλου των προκατόχων μου, των κομμάτων που τους στήριξαν και γενικότερα του κυπριακού λαού που τους εξέλεξε».

«… γίνεται αντιληπτό ότι το σύνολο της πολιτικής ηγεσίας έχει κάνει αποδεκτό πως ο μόνος τρόπος απαλλαγής από την απαράδεκτη κρατούσα κατάσταση είναι η μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας σε μια Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία».

Τρέχουσα διαδικασία - παρούσα φάση συνομιλιών

Ειδική αναφορά έκανε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στο κοινό ανακοινωθέν της 11ης Φεβρουαρίου, 2014, το οποίο διασαφηνίζει τη βάση λύσης, διασφαλίζει τις τρεις βασικές αρχές που πρέπει να διακρίνουν ένα κράτος, δηλαδή η Διεθνής Προσωπικότητα, Κυριαρχία και Ιθαγένεια, τη μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, το σεβασμό ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την εφαρμογή των αρχών και αξιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης στο κοινό ανακοινωθέν καθορίζεται ρητά ότι αφού συμφωνηθούν οι αρμοδιότητες της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης, οι εναπομένουσες αρμοδιότητες, δηλαδή το κατάλοιπο εξουσίας, ανατίθενται από το ομοσπονδιακό σύνταγμα στις πολιτείες».

«Η ανάδειξη του κ. Ακκιντζί στην ηγεσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας, οδήγησαν τον Μάιο του 2015 στην επανέναρξη της νέας φάσης των συνομιλιών. Συνομιλίες, που οφείλω να ομολογήσω, διεξάγονται σε ένα σαφώς διαφορετικό περιβάλλον, παρά τις καταγραφόμενες διαφωνίες».

Κεφάλαιο: Διακυβέρνηση και διαμερισμός εξουσιών

Α. ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ

«Υπάρχει συναντίληψη πως η νέα δομή του κράτους θα περιλαμβάνει την Κυβέρνηση της ομοσπονδιακής δημοκρατίας και τις τοπικές κυβερνήσεις των δύο συνιστωσών πολιτειών». «Όσον αφορά τη δομή της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης θα πρέπει να πω ότι υπάρχουν διαφορές, που αναφέρονται στην επιμονή της Τ/κ πλευράς για εκ περιτροπής προεδρία - κάτι που η δική μας πλευρά δεν αποδέχεται - και, κατ’ επέκταση διαφορές ως προς τη σύνθεση του υπουργικού συμβουλίου».

«Έχει καταρτιστεί ένας κατάλογος με 27 κατηγορίες ομοσπονδιακών εξουσιών, πλείστες των οποίων αποτελούν διαχρονική θέση της Ε/κ πλευράς. […] Για τις 19 εκ τούτων υπάρχει συναντίληψη, για 5 οι διαφορές είναι ήσσονος σημασίας, ενώ για άλλες 3 διαπιστώνεται διαφωνία, διότι συνδέονται με άλλα υπό συζήτηση κεφάλαια».

Β. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ

«… η νομοθετική εξουσία της ομοσπονδιακής Κυβέρνησης θα ασκείται από δύο σώματα: Την Άνω Βουλή ή Γερουσία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων.

Η Άνω Βουλή θα αριθμεί 40 μέλη εκ των οποίων τα 20 θα προέρχονται από τη μία κοινότητα και τα υπόλοιπα από την άλλη. Να σημειώσω ότι η εκλογή θα γίνεται πάνω σε κοινοτική βάση για διασφάλιση της πολιτικής ισότητας.

Η Βουλή των Αντιπροσώπων θα αποτελείται από 48 μέλη, εκ των οποίων το 75% θα προέρχεται από την Ε/κ συνιστώσα πολιτεία. Δηλαδή, η αναλογία θα είναι 36 μέλη από την Ε/κ συνιστώσα πολιτεία και 12 μέλη από την Τ/κ.

Γ. ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ

«Υπάρχει συναντίληψη πως η δικαστική εξουσία θα ασκείται σε ομοσπονδιακό επίπεδο από δύο βαθμίδες δικαστηρίων:

Το πρωτοβάθμιο και το δευτεροβάθμιο που θα είναι το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας. Ταυτόχρονα και για όσο χρόνο απαιτηθεί, θα λειτουργεί ως εφετείο, δικαστήριο περιουσιών.

Στη σύνθεση των δικαστηρίων οι δύο κοινότητες θα συμμετέχουν με ίσο αριθμό δικαστών. Ο τρόπος λήψεως αποφάσεων του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου, θα αποκλείει αδιέξοδα σε περιπτώσεις συνταγματικών διαφορών».

Δ. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΕΣ

«Υπάρχει συναντίληψη στη βάση και του κοινού ανακοινωθέντος για τη διασφάλιση των βασικών ελευθεριών όπως αυτές καθορίζονται από το Ευρωπαϊκό κεκτημένο. Δηλαδή: ελευθερία διακίνησης προσώπων, εγκατάστασης, απόκτησης περιουσίας και ενάσκησης επαγγέλματος, με σεβασμό στη διασφάλιση του διζωνικού και δικοινοτικού χαρακτήρα του κράτους».

Ε. ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ - ΕΠΟΙΚΟΙ - ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ

«Το θέμα των εποίκων έχει συζητηθεί και υπάρχει συναντίληψη πως η δημογραφική σύνθεση του πληθυσμού, κατά την πρώτη ημέρα ισχύος της συμφωνίας, θα αντικατοπτρίζει, με ελάχιστες αποκλίσεις, τη δημογραφική σύνθεση της Κυπριακής Δημοκρατίας κατά το 1960. Το πιο σημαντικό είναι η συναντίληψη που υπάρχει ότι η αναλογία στη σύνθεση του πληθυσμού κατά την πρώτη μέρα, δηλαδή τέσσερα προς ένα, θα διασφαλίζεται και στο μέλλον σε σχέση με την απόκτηση της ιθαγένειας της ομοσπονδιακής δημοκρατίας από υπηκόους της Τουρκίας και της Ελλάδας».

Κεφάλαιο: Περιουσιακό

«Διαπιστώθηκε συναντίληψη στα ακόλουθα:

Α. Συμφωνία αναγνώρισης του ατομικού δικαιώματος στην ιδιοκτησία.

Β. Δίδεται δικαίωμα στον ιδιοκτήτη να προσφύγει κατά προτεραιότητα τον πρώτο χρόνο στην Επιτροπή Περιουσιών.

Γ. Στον ιδιοκτήτη προσφέρονται οι ακόλουθες πέντε θεραπείες:

Επανεγκατάσταση,Μερική αποκατάσταση,Εναλλακτική αποκατάσταση,Ανταλλαγή περιουσίας,Αποζημίωση.

Δ. Υπάρχει συναντίληψη στη σύσταση Επιτροπής Περιουσιών.

Ε. Συναντίληψη υπάρχει πως θα εγκαθιδρυθεί:

Δικαστήριο περιουσιών που θα εκδικάζει κατ’ έφεση τις αποφάσεις της Επιτροπής Περιουσιών,Κατοχυρώνεται το δικαίωμα του αιτητή μετά την εξάντληση των εσωτερικών ενδίκων μέσων να προσφύγει στο ΕΔΑΔ.

ΣΤ. Προς διευκόλυνση και ταχεία διεκπεραίωση του έργου της επιτροπής οι περιουσίες έχουν χωριστεί, ανάλογα με το ιδιοκτησιακό καθεστώς και τη χρήση, σε 22 κατηγορίες.

«Θέλω επί πλέον να τονίσω πως, ενόψει της σύνδεσης του περιουσιακού με το εδαφικό, δεν είναι εφικτό να υπάρξει κατάληξη εάν δεν προηγηθεί ουσιαστική συζήτηση και οριστική ρύθμιση των εδαφικών αναπροσαρμογών».

Κεφάλαιο: Οικονομία

«Υπάρχει συναντίληψη πως για μια ενοποιημένη και εύρωστη οικονομία, απαιτείται η ύπαρξη αυστηρών κανόνων ρύθμισης του υγιούς ανταγωνισμού μεταξύ των δύο συνιστωσών πολιτειών.

«Ταυτόχρονα υπάρχει συναντίληψη πως τα οικονομικά θέματα πρέπει να αντιμετωπιστούν συνολικά και σύμφωνα με τους κανόνες και νομοθεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καλύπτοντας :

Το τραπεζικό σύστημα,Τα δημόσια οικονομικά,Τα αναπτυξιακά θέματα,Τα κοινωνικά θέματα, και,Το ευρύτερο θεσμικό πλαίσιο.

«Στο παρόν στάδιο έχουν επίσης επιτευχθεί συναντιλήψεις σε έναν αριθμό άλλων θεμάτων, όπως:

Η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση θα έχει μία και μόνο ανεξάρτητη Κεντρική Τράπεζα.

Το επίσημο νόμισμα της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης θα είναι το ευρώ από την πρώτη μέρα.

Θα διαμορφωθεί ένα Σύμφωνο Εσωτερικής Σταθερότητας, το οποίο θα διέπεται από Ομοσπονδιακό Νόμο, θα ισχύει σε όλη την επικράτεια της Κύπρου και θα διασφαλίζει ότι συγκεκριμένοι κανόνες για δημοσιονομικό έλλειμμα, δημόσιο χρέος, δαπάνες και έσοδα θα εφαρμόζονται σε όλα τα επίπεδα της Κυβέρνησης (Ομοσπονδιακό, συνιστώσες πολιτείες και τοπικές αρχές).

Όλοι οι έμμεσοι φόροι θα επιβάλλονται από την Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση, ενώ οι άμεσοι φόροι θα επιβάλλονται από τις συνιστώσες πολιτείες.

Όλες οι Κρατικές Ενισχύσεις θα είναι συμβατές με το Ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Ο περί Εταιρειών Νόμος θα θεσπιστεί σε ομοσπονδιακό επίπεδο και άρα θα εφαρμόζεται ενιαία σε όλη την επικράτεια της ενωμένης Κύπρου.

Τα συστήματα κοινωνικών ασφαλίσεων, συντάξεων και υγείας θα είναι ξεχωριστά, ενώ σταδιακά και σε βάθος χρόνου θα πρέπει τα χαρακτηριστικά των δύο συστημάτων να συγκλίνουν.

Πέραν των πιο πάνω, υπάρχουν και άλλα θέματα, ιδιαίτερα σε τεχνικό επίπεδο, στα οποία συνεχίζεται η συζήτηση, ενώ καταγράφονται και διαφορές, κυρίως ως προς:

Τη διαδικασία έγκρισης του Ομοσπονδιακού Προϋπολογισμού και των Νόμων,

Τη σύνθεση των εποπτικών αρχών, τη διαδικασία λήψης αποφάσεων και θέματα διοίκησης τους,

Τη μέθοδο που θα χρησιμοποιείται για την κατανομή των εσόδων από τους έμμεσους φόρους στις συνιστώσες πολιτείες.

Κεφάλαιο: Εδαφικό

«Παρά τις θέσεις της Τ/κ πλευράς ότι το εδαφικό θα πρέπει να συζητηθεί κατά την τελευταία φάση των συνομιλιών για λόγους ασφάλειας από διαρροές, υπάρχει συναντίληψη για συζήτηση των κριτηρίων που πρέπει να διέπουν τις εδαφικές αναπροσαρμογές».

Κεφάλαιο: Ασφάλεια - Εγγυήσεις

«Η δική μας ξεκάθαρη θέση είναι πως δεν γίνεται αποδεκτό ένα κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης να υπόκειται στις όποιες μορφές εγγυήσεων.»

«Είναι πασιφανές από τα όσα μέχρι τώρα έχω εκθέσει ότι υπήρξε σημαντική πρόοδος σε κάποια των υπό διαπραγμάτευση κεφαλαίων. Ταυτόχρονα, διαπιστώνονται διαφωνίες σε σειρά άλλων θεμάτων. Την ίδια ώρα θα πρέπει να επισημάνω πως υπάρχει αριθμός θεμάτων για τα οποία δεν υπήρξε ακόμα ουσιαστική διαβούλευση ή και που χρειάζονται τεχνοκρατική επεξεργασία και στήριξη. […] απαιτείται χρόνος προκειμένου να παρουσιάσουμε ενώπιον του λαού μία συνολική λύση. Στόχος μου είναι να παρουσιαστεί ενώπιον του λαού μία ολοκληρωμένη πρόταση που δεν θα τυγχάνει παρερμηνειών, δεν θα έχει κενά και ασάφειες και θα απαντά στις όποιες ανησυχίες του Κυπριακού λαού».

Διεθνείς, ευρωπαϊκές και περιφερειακές εξελίξεις

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κατέθεσε μια σειρά προβληματισμών για τις επιδράσεις της λύσης στην Τουρκία σε σχέση με τα δεδομένα που επικρατούν στην ευρύτερη περιοχή και τις ευρωπαϊκές της φιλοδοξίες. Επίσης, ανέπτυξε προβληματισμούς για τα οφέλη που η διεθνής κοινότητα και ειδικά η Ευρωπαϊκή Ένωση θα αποκομίσουν από ενδεχόμενη λύση του κυπριακού.

«Το πόσο ευσταθούν οι προβληματισμοί που προανέφερα επιβεβαιώνεται μέσα από το ιδιαίτερα αναβαθμισμένο διεθνές ενδιαφέρον που εκδηλώνεται, με σωρεία επισκέψεων και πρωτοβουλιών που αναλαμβάνονται».

Προβληματισμοί ως προς την ακολουθητέα πορεία

«Οι προβληματισμοί που ανέπτυξα απευθύνονται στο σύνολο του λαού, Ε/κ και Τ/κ. Η λύση του Κυπριακού, αν ενδιαφέρει για τους όποιους άλλους λόγους τη Διεθνή Κοινότητα, την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Τουρκία, θα πρέπει πολύ περισσότερο να ενδιαφέρει τον Κυπριακό λαό, αφού είναι ο πρώτος που άμεσα θα καρπωθεί τα οφέλη από μία λύση που θα ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του και θα καθησυχάζει τις ανησυχίες του».

«Και θέλω να κάνω ξεκάθαρο πως δεν απευθύνομαι μόνο στους Ε/κ, αλλά ανάλογοι προβληματισμοί πρέπει να απασχολήσουν και τους Τ/κ συμπατριώτες μας, που με νηφαλιότητα θα πρέπει να αναλογιστούν ποιο θα είναι το δικό τους μέλλον σε μία μοιρασμένη πατρίδα ή το όφελος τους από το τερματισμό της παρούσας κατάστασης.

Θα πρέπει να γίνει συνείδηση από όλους, Ε/κ και Τ/κ, πως η επιδιωκόμενη λύση θα πρέπει να είναι το αποτέλεσμα ενός αξιοπρεπούς συμβιβασμού, που θα δημιουργεί συνθήκες αλληλοσεβασμού, που δεν θα επιτρέπει την επιβολή της μειοψηφίας επί της πλειοψηφίας, ούτε φυσικά και το αντίστροφο. Μία συμφωνία που δεν θα δημιουργεί νικητές ή θα αφήνει ηττημένους».

«Αυτό που θέλω να σας διαβεβαιώσω, είναι πως η επίκληση των όποιων κινδύνων από τη μη λύση, δεν θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως διάθεση από μέρους μου να αποδεχθώ σχέδιο που δεν θα ανταποκρίνεται στις προσδοκίες ή τις ανησυχίες του Κυπριακού λαού τις οποίες γνωρίζω πολύ καλά.

Όποιες και αν είναι οι ιδεολογικές μας διαφορές, όποιες και αν είναι οι διαφωνίες μας, αυτό που σίγουρα δεν μας χωρίζει είναι το κοινό όραμα απελευθέρωσης και επανένωσης της πατρίδας μας. Ένα όραμα που αποτελεί ιστορική ευθύνη και χρέος όλων μας που δεν θα εξοφληθεί αν δεν πετύχουμε να διασφαλίσουμε στις μέλλουσες γενεές σιγουριά για ένα ασφαλές μέλλον. Αυτή, αν θέλετε, είναι και η αξίωση της Κοινωνίας που μας παρακολουθεί».