Συνθήκη Συμμαχίας, Συνθήκη Εγγυήσεων και Μοντ Πελεράν

Aνοίγει η αυλαία των συζητήσεων επί ελβετικού εδάφους, οι οποίες θα ασχοληθούν σε βάθος με την πτυχή της ασφάλειας και εγγυήσεων, σε τεχνοκρατικό επίπεδο.

Οι ομάδες εργασίας, ε/κ, τ/κ, Ελλάδας, Τουρκίας, Βρετανίας, οι εκπρόσωποι της ΕΕ και του ΟΗΕ, βρίσκονται από χθες στο Μοντ Πελεράν της Ελβετίας, ένα μέρος που έχει συνδέσει πλέον για τα καλά το όνομά του με τις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού.

Οι συζητήσεις σε αυτό το επίπεδο, αρχίζουν

σήμερα στις 09.00 και θα διαρκέσουν μέχρι τις 20 Ιανουαρίου. Καθημερινά το πρόγραμμα θα ολοκληρώνεται στις 18:30 με δύο ώρες διάλειμμα για γεύμα.

Πληροφορίες του Σίγμα αναφέρουν ότι στο σημερινό πρόγραμμα, πρώτο θέμα στην ατζέντα, στο οποίο αναμένεται να αναλωθεί η ημέρα, είναι το διαδικαστικό κομμάτι, έτσι ώστε να καταρτιστεί το πλάνο και το ερωτηματολόγιο, βάσει του οποίου θα γίνει η κατάθεση θέσεων και απόψεων, από όλες τις πλευρές.

Προσπάθεια και επιδιωκόμενο αποτέλεσμα για την ε/κ πλευρά, είναι, μέσα από αυτή τη διαδικασία, να διαφανούν έστω και οι ελάχιστες «ακτίδες φωτός», οι οποίες να επιτρέψουν τη συνέχιση της συζήτησης για το σύστημα ασφάλειας, από τουρκικής πλευράς.

Τελικός στόχος είναι να βρεθεί ένα κοινά αποδεκτό πλαίσιο στο οποίο να συζητηθεί αντικατάσταση ή αλλαγή της υφιστάμενης Συνθήκης Συμμαχίας αλλά και της Συνθήκης Εγγυήσεων. Ήδη η πρόταση Αναστασιάδη για την αποχώρηση στρατευμάτων βρίσκεται στο τραπέζι όπως επίσης και το Σύμφωνο Φιλίας το οποίο έχει προτείνει ο Νίκος Κοτζιάς.

Η πρόταση Αναστασιάδη σε σχέση με τα στρατεύματα, προνοεί άμεση αποχώρηση στρατευμάτων αν είναι δυνατόν από την πρώτη μέρα ή εβδομάδα της λύσης σε ποσοστό 75% με το υπόλοιπο 25% να αποχωρεί σε ένα σύντονο χρονικό διάστημα.

Η προτάσεις Κοτζιά όπως ο ίδιος τις περιέγραψε στο πλαίσιο της Διάσκεψης της Γενεύης προνοούν:

Κατάργηση του καθεστώτος εγγυήσεωνΠιθανότητα δημιουργίας διεθνούς ομάδας που να παρατηρεί και να κάνει αναφορές και εκθέσεις για την υλοποίηση των αποφάσεων για τη λύση του ΚυπριακούΚατάργηση παρεμβατικών δικαιωμάτωνΠλήρης αποχώρηση τουρκικών στρατευμάτων, με μια μεγάλη αποχώρηση στην αρχή (πρώτη μέρα ή εβδομάδα) και μετά συνεχής αποχώρηση με σαφή καταληκτική ημερομηνία.Να μην υπάρχει διάθεση - δικαίωμα για αναδιάρθρωση Ο ΟΑΣΕ υπό την ομπρέλα του ΟΗΕ, να δημιουργήσει ειδική ομάδα, η οποία να καταγράψει το μέγεθος, τον οπλισμό και το τύπου του οπλισμού του τουρκικού αλλά αν θέλουν και του ελληνικού στρατού έτσι ώστε να μπορεί να καταγράφει και τη ροή αποχώρησης των στρατιωτικών ομάδων μετά τη λύση.

Τι προνοεί η υφιστάμενη Συνθήκη Συμμαχίας που θέλουμε να αλλάξουμε

Η Συνθήκη Συμμαχίας, έχει υπογραφεί το 1960, μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας και Κυπριακής Δημοκρατίας και αποτελεί θεμελιώδες κεφάλαιο του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Σύμφωνα με το Σύμφωνο Συμμαχίας Κυπριακή Δημοκρατίας, Ελλάδα και Τουρκία αποδέχονται ότι κοινή τους επιθυμία και επιδίωξη, είναι η ειρήνη και η διατήρηση της ασφάλειας της κάθε μιας από τις χώρες, στη βάση των αρχών και του καταστατικού χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.

Στο πλαίσιο αυτό συμφώνησαν τα εξής:

Να συνεργάζονται και να διαβουλεύονται μεταξύ τους για την κοινή Άμυνα και προβλήματα που μπορεί να εγείρονται σε σχέση με την άμυνα αυτή.

Να αντισταθούν σε όποιες επιθέσεις ή επιθετικές κινήσεις, άμεσες ή έμμεσες, οι οποίες να είναι στοχευμένες ενάντια στην ανεξαρτησία ή την εδαφική ακεραιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Για την επίτευξη του σκοπού αυτής της συμμαχίας, δημιουργήθηκε μια στρατιωτική σύμπραξη(Τριμερές Αρχηγείο) μεταξύ των τριών χωρών, το οποίο είχε ως έδρα του την Κυπριακή Δημοκρατία. Ελλάδα και Τουρκία συμμετείχαν σε αυτή την σύμπραξη μέσω στρατιωτικών δυνάμεων με 950 στρατιώτες, αξιωματικούς κτλ και 650 για την Τουρκία. Ωστόσο αν ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος της Δημοκρατίας αποφασίσουν ομόφωνα, τότε μπορούν να ζητήσουν αύξηση του αριθμού της δύναμης της κάθε χώρας.

Επικεφαλής αυτού του τριμερούς Αρχηγείου θα ήταν εκ περιτροπής, ανά έτος, κάθε συμβαλλόμενη χώρα. Ένα έτος επικεφαλής Διοικητής ελληνικής δύναμης, ένα έτος Διοικητής τουρκικής δύναμης και ένα έτος Διοικητής κυπριακής δύναμης. Οι Διοικητές διορίζονται βάση της συνθήκης από τον Πρόεδρο και τον Αντιπρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Σε πολιτικό επίπεδο ανώτατο αρμόδιο σώμα ήταν μια Υπουργική Επιτροπή η οποία δημιουργήθηκε από τους Υπουργούς Εξωτερικών των τριών χωρών. Οι αποφάσεις της επιτροπής αυτής θα έπρεπε να λαμβάνονται ομόφωνα. Η προεδρία της Υπουργικής Επιτροπής δινόταν εκ περιτροπής ανά έτος στον ΥΠΕΞ κάθε χώρας. Η τριμερής στρατιωτική δύναμη που θα υπήρχε στο νησί, είχε ως ευθύνη να λογοδοτεί στην επιτροπή αυτή, καταθέτοντας ετήσια έκθεση πεπραγμένων, για τις επιδόσεις και τη λειτουργία της.

Τι προνοεί η υφιστάμενη Συνθήκη Εγγυήσεων που θέλουμε να αλλάξουμε

H Κυπριακή Δημοκρατία από τη μια πλευρά και η Ελλάδα, Τουρκία και Ηνωμένο Βασίλειο από την άλλη, συνομολόγησαν Συνθήκη Εγγυήσεων, η οποία βασίστηκε στην κοινή τους αντίληψη ότι η αναγνώριση, η διατήρηση της ανεξαρτησίας, της εδαφικής ακεραιότητας και της ασφάλειας της Κυπριακής Δημοκρατίας, είναι προς το κοινό τους συμφέρον. Με την επιθυμία, όπως αναφέρει η Συνθήκη, να συνεργαστούν μεταξύ τους για να διασφαλίσουν το σεβασμό στα όσα προνοεί το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η Συνθήκη προνοεί ότι η Κυπριακή Δημοκρατία αναλαμβάνει και δεσμεύεται να διασφαλίσει και να διατηρήσει την ανεξαρτησία της, την εδαφική ακεραιότητα και ασφάλεια, όπως επίσης και το σεβασμό στο Σύνταγμα. Δεσμεύεται επίσης ότι δε θα συμμετέχει, δε οποιαδήποτε πολιτική ή οικονομική ένωση με οποιοδήποτε άλλο κράτος. Κηρύσσει επίσης απαγορευμένη οποιαδήποτε δραστηριότητα που πιθανόν να προωθεί, άμεσα ή έμμεσα, είτε ένωση με οποιαδήποτε χώρα, ή διαχωρισμό, διαμοιρασμό, διχοτόμηση του νησιού.

Ελλάδα, Τουρκία και Ηνωμένο Βασίλειο, λαμβάνοντας υπόψη όσα δεσμεύουν την Κυπριακή Δημοκρατία βάσει της Συνθήκης αυτής, αναγνωρίζουν και εγγυώνται την ανεξαρτησία, την εδαφική ακεραιότητα και την ασφάλεια της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως επίσης και την κατάσταση πραγμάτων που εδραιώνουν τα βασικά άρθρα του Συντάγματος.

Ελλάδα, Τουρκία και Ηνωμένο Βασίλειο ομοίως δεσμεύονται να αποτρέπουν, σε ότι τις αφορά, οποιαδήποτε ενέργεια που στοχεύει στο να προωθήσει, άμεσα ή έμμεσα, είτε ένωση της Κύπρου με άλλο κράτος, είτε διχοτόμηση του νησιού.

Η Κυπριακή Δημοκρατία, η Ελλάδα και η Τουρκία, δεσμεύονται να σέβονται την ακεραιότητα των περιοχών που βρίσκονται στην κυριότητα του Ηνωμένου Βασιλείου κατά την ώρα της ίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας και εγγυώνται την απόλυτη αξιοποίησή τους από το Ηνωμένο Βασίλειο, με όλα τα δικαιώματα διασφαλισμένα, όπως προνοεί η Συνθήκη Εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Σε περίπτωση οποιασδήποτε παραβιάσεις των προνοιών της Συνθήκης Εγγυήσεων, Ελλάδα, Τουρκία και Ηνωμένο Βασίλειο, δεσμεύονται να διαβουλευθούν μεταξύ τους για τα απαραίτητα μέτρα και κινήσεις που πρέπει να γίνουν για να επιληφθούν των παραβιάσεων αυτών.

Αν κοινή δράση δεν μπορεί να γίνει εφικτή, τότε, κάθε μια από τις εγγυήτριες δυνάμεις διατηρεί το δικαίωμα να προβεί σε αυτόνομη δράση με μοναδικό στόχο την επαναφορά της κατάστασης πραγμάτων στις πρόνοιες της παρούσας Συνθήκης.