Στα σκουπίδια… η ανακύκλωση αποβλήτων

Η Κύπρος απέχει πολύ από τις νέες απαιτήσεις της ΕΕ για την υγειονομική ταφή
Βάσει νομοθετικών προτάσεων που υπερψηφίστηκαν χθες, με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος, μέχρι το 2030 τα κράτη-μέλη θα πρέπει να μειώσουν το ποσοστό των απορριμμάτων που οδηγούν σε υγειονομική ταφή στο 5% και ταυτόχρονα να αυξήσουν το ποσοστό ανακύκλωσης στο 70%

Ακόμη πιο απαιτητική γίνεται η Ευρωπαϊκή Ένωση έναντι των κρατών-μελών της, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου,

στο θέμα της ανακύκλωσης των αστικών αποβλήτων αναφορικά με το ποσοστό των απορριμμάτων που οδηγούνται σε υγειονομική ταφή. Στόχος των τεσσάρων νομοθετικών προτάσεων, που υπερψήφισε χθες το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο της Γαλλίας, δεν είναι άλλος από την καλύτερη προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας.

Κι άλλη μείωση
Βάσει των προτάσεων, το ποσοστό των απορριμμάτων που οδηγούνται στην υγειονομική ταφή θα πρέπει να μειωθεί περαιτέρω στο 5% μέχρι το 2030. Επίσης, το μερίδιο που οδηγείται στην ανακύκλωση θα πρέπει να ανέλθει στο 70%, από 44% που είναι μέχρι σήμερα ο ευρωπαϊκός στόχος. Οι ευρωβουλευτές ζητούν, επίσης, να περιοριστούν κατά 50% τα απόβλητα τροφίμων έως το 2030. Μετά και τη χθεσινή υπερψήφιση των τεσσάρων νομοθετικών προτάσεων, το Κοινοβούλιο θα ξεκινήσει τώρα τις διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο των Υπουργών. Το Συμβούλιο δεν έχει ακόμη υιοθετήσει τη δική του θέση.

Μακριά από τους στόχους η Κύπρος
Η Κύπρος εξακολουθεί να βρίσκεται αρκετά πίσω, ακόμη και από τους προηγούμενους στόχους, αφού το ποσοστό των απορριμμάτων που οδηγούνται σε υγειονομική ταφή παραμένει από τα υψηλότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και συγκεκριμένα στο 76% περίπου, βάσει των στοιχείων της Eurostat για το 2014. Σε ό,τι αφορά την ανακύκλωση απορριμμάτων, το ποσοστό μας είναι μόλις στο 17% περίπου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι χώρες όπως η Αυστρία, το Βέλγιο, η Δανία, η Γερμανία, η Ολλανδία και η Σουηδία δεν στέλλουν ουσιαστικά καθόλου αστικά απόβλητα σε χώρους υγειονομικής ταφής. Αντιθέτως η Κύπρος, η Κροατία, η Ελλάδα, η Λετονία και η Μάλτα εξακολουθούν να στέλνουν στους χώρους υγειονομικής ταφής περισσότερο από τα τρία τέταρτα των αστικών αποβλήτων τους.

Κίνδυνος κυρώσεων
Εκτός από τις πολύ αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην ανθρώπινη υγεία που προκαλεί η υφιστάμενη διαχείριση των αποβλήτων και απορριμμάτων, η χώρα μας κινδυνεύει με κυρώσεις, εάν δεν προβεί σε ριζικές αλλαγές στο άμεσο μέλλον, για να φθάσει στους υποχρεωτικούς στόχους. Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες, η Κύπρος κατάφερε να συμπεριληφθεί στην ομάδα των κρατών-μελών που δικαιούνται να λάβουν μια παράταση πέντε ετών, για κάποιους από τους στόχους, ώστε να μπορέσουν να προσαρμοστούν, δηλαδή θα πρέπει να εναρμονιστούν σε αυτούς μέχρι το 2035 (αντί το 2030).

Μετάβαση στην κυκλική οικονομία
«Σήμερα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με μεγάλη πλειοψηφία έδειξε ότι πιστεύει στη μετάβαση προς μια κυκλική οικονομία. Αποφασίσαμε να αποκαταστήσουμε τους φιλόδοξους στόχους για την ανακύκλωση και την υγειονομική ταφή, σύμφωνα με ό,τι είχε προτείνει η Επιτροπή το 2014», δήλωσε η εισηγήτρια των προτάσεων, η Ιταλίδα Ευρωβουλευτής των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών Σιμόνα Μποναφέ.

«Η ζήτηση για πρώτες ύλες από την παγκόσμια οικονομία αναμένεται να αυξηθεί κατά 50% μέσα στα επόμενα 15 χρόνια. Για να αντιστραφεί αυτή η τάση, πρέπει να υιοθετήσουμε ένα μοντέλο κυκλικής ανάπτυξης, το οποίο διατηρεί τα υλικά και την αξία τους σε κυκλοφορία. Αυτή είναι η μόνη λύση για να πετύχουμε αειφορία και οικονομική ανάπτυξη», πρόσθεσε.

Οι τέσσερεις προτάσεις
Μέχρι το 2030, τουλάχιστον το 70% (σε βάρος) των αστικών αποβλήτων, από νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις, θα πρέπει να ανακυκλώνονται ή να ετοιμάζονται για επαναχρησιμοποίηση, δηλαδή να ελέγχονται, να καθαρίζονται ή να επισκευάζονται. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε αρχικώς προτείνει στόχο ύψους 65%. Σε ό,τι αφορά τα υλικά συσκευασίας όπως το χαρτί και το χαρτόνι, το πλαστικό, το γυαλί, το μέταλλο και το ξύλο, οι ευρωβουλευτές προτείνουν στόχο ανακύκλωσης ύψους 80% έως το 2030, με ενδιάμεσους στόχους ώς το 2025 για κάθε υλικό.

Η νομοθετική πρόταση της Επιτροπής περιορίζει το μερίδιο των αστικών αποβλήτων που θα οδηγούνται σε χώρους υγειονομικής ταφής στο 10% μέχρι το 2030. Οι ευρωβουλευτές προτείνουν περαιτέρω μείωση, ώστε να φθάσει το ποσοστό αυτό στο 5%, προβλέποντας ωστόσο το ενδεχόμενο παράτασης πέντε ετών, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, για τα κράτη-μέλη που οδηγούν περισσότερο από το 65% των αστικών αποβλήτων τους στους χώρους υγειονομικής ταφής (με τιμή βάσης το 2013).

Τα απόβλητα τροφίμων στην ΕΕ υπολογίζεται ότι ανέρχονται σε περίπου 89 εκατομμύρια τόνους, ή 180 κιλά ανά κάτοικο ετησίως. Οι ευρωβουλευτές στηρίζουν τον στόχο για τη μείωση των αποβλήτων τροφίμων κατά 30% έως το 2025 και κατά 50% έως το 2030 σε σύγκριση με την τιμή βάσης του 2014. Προτείνουν τον ίδιο στόχο και για τα θαλάσσια απόβλητα.

Οφέλη για περιβάλλον και υγεία
Οι ευρωβουλευτές θεωρούν πως η βελτίωση της διαχείρισης των αποβλήτων θα έχει σημαντικά οφέλη για το περιβάλλον, το κλίμα, την ανθρώπινη υγεία και την οικονομία. Ο Αντιπρόεδρος της Κομισιόν Φρανς Τίμερμανς δήλωσε, πριν από τη χθεσινή ψηφοφορία, ότι αν η Ευρώπη ηγηθεί με φιλόδοξες πολιτικές, ο υπόλοιπος κόσμος θα ακολουθήσει, ενώ ανέφερε ότι η μείωση και διαχείριση των αποβλήτων αποτελούν κομβικά σημεία στην κυκλική οικονομία.

Σύμφωνα με τον κ. Τίμερμανς, η υγειονομική ταφή στην Ευρώπη πρέπει να μειωθεί, ενώ έκανε λόγο και για ευκαιρίες στη δημιουργία θέσεων εργασίας στον κλάδο της ανακύκλωσης. «Τα απόβλητα δεν είναι πλέον πρόβλημα αλλά ευκαιρία, όταν τα διαχειριζόμαστε σωστά», ανέφερε. Είπε τέλος ότι δεν πρέπει να ανησυχούν οι χώρες που έχουν μείνει πίσω, παραπέμποντας στα διαθέσιμα κονδύλια και πρόσθεσε ότι η μετάβαση αυτών των κρατών-μελών στη βιώσιμη οικονομία θα γίνει πιο γρήγορα.

Παρεμβάσεις Κυπρίων ευρωβουλευτών
«Πρέπει να τερματίσουμε την ανεξέλεγκτη δημιουργία αποβλήτων και να στοχεύσουμε στη βιώσιμη κατανάλωση, για να προστατεύσουμε το περιβάλλον και να διασφαλίσουμε την ποιότητα ζωής», ανέφερε από την πλευρά του, ενώπιον του Κοινοβουλίου, ο Ευρωβουλευτής του ΑΚΕΛ και της Ευρωπαϊκής Ενωτικής Αριστεράς (ΕΕΑ) Νεοκλής Συλικιώτης. Σε παρέμβασή του κατά τη συζήτηση του θέματος στην ολομέλεια του ΕΚ, είπε ότι πρέπει να τεθούν δεσμευτικοί στόχοι, ζήτησε όμως ιδιαίτερη στήριξη στα κράτη που έχουν πληγεί περισσότερο από τη σκληρή λιτότητα.

Είπε τέλος ότι σημαντικοί στόχοι απουσιάζουν, όπως η αποκατάσταση των χωματερών και η διασφάλιση της συμμετοχής τοπικών κοινοτήτων, συνδικαλιστικών και άλλων φορέων στη διαδικασία διαμόρφωσης της νομοθεσίας.

Στη δική του παρέμβαση, ο Ευρωβουλευτής του ΑΚΕΛ και της ΕΕΑ Τάκης Χατζηγεωργίου ανέφερε ότι παράγουμε πράγματα που δεν χρησιμοποιούμε, φέροντας ως παράδειγμα τους διαφορετικούς τύπους φορτιστή που απαιτούνται σε διαφορετικά μοντέλα κινητών γνωστής εταιρείας. Εκατομμύρια χιλιόμετρα από ηλεκτρικό σύρμα πάει για ανακύκλωση, είπε, ενώ αναφέρθηκε και στη μη ανακύκλωση σε σπόρους στις καλλιέργειες.