Η υπόθεση του Beny Steinmetz και το κύρος της κυπριακής Δικαιοσύνης

Το Επαρχιακό Δικαστήριο Λάρνακας θα αποφασίσει τις αμέσως επόμενες μέρες αν θα εκτελεστεί ή όχι το Ευρωπαϊκό Ένταλμα Σύλληψης των ρουμανικών αρχών εναντίον του Steinmetz.

Η απόφαση, ωστόσο, θα κρίνει κάτι πολύ πιο σημαντικό από την τύχη του Ισραηλινού επιχειρηματία στη Ρουμανία. Το κύρος της κυπριακής Δικαιοσύνης.   

Τα στοιχεία

Η ολοκλήρωση της ακροαματικής διαδικασίας γύρω από την υπόθεση του αιτήματος έκδοσης  του Beny Steinmetz από τις ρουμανικές αρχές, έφερε στο φως αδιάσειστα

στοιχεία που όχι μόνο «εξαϋλώνουν» τα όποια νομικά επιχειρήματα υπέρ της έκδοσής του, αλλά κλονίζουν συθέμελα το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Ή τουλάχιστον την ιδέα που είχαμε για αυτό.

Στο Δικαστήριο της Λάρνακας παρουσιάστηκαν μόνο οι 4 μάρτυρες υπεράσπισης και κανείς μάρτυρας από την πολιτική αγωγή, εξέλιξη που φαντάζει απολύτως λογική αν αναλογιστεί κανείς τα όσα ακούστηκαν και κατατέθηκαν στην αίθουσα. Μεταξύ των μαρτύρων υπεράσπισης βρέθηκε και ο Ion Cazacu, ένας από τους πιο γνωστούς Ρουμάνους δικηγόρους και συνήγορος του Steinmetz στη δίκη της Ρουμανίας. Η κατάθεσή του έχει ιδιαίτερη βαρύτητα. Όχι μόνο γιατί χειρίστηκε την υπόθεση, αλλά και επειδή γνωρίζει όσο λίγοι τη σκοτεινή πλευρά της ρουμανικής Δικαιοσύνης. 

Ο Steinmetz από την πρώτη στιγμή της ερήμην καταδίκης του είχε υποστηρίξει πως η δίωξη, η δίκη και η καταδίκη που ακολούθησε ήταν πολιτικά υποκινούμενες. Ισχυρισμός που θα μπορούσε κάποιος να πει πως είναι γενικός, ασαφής και «εύκολος» για μια χώρα που από το 2007 είναι μέλος της Ε.Ε. Ωστόσο, τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν δεν ενισχύουν απλώς τη θέση του Steinmetz, την οποία ήδη έχουν υιοθετήσει η ελληνική Δικαιοσύνη και η Interpol, αλλά θυμίζουν πρακτικές βγαλμένες από τα πιο ανελεύθερα καθεστώτα του κόσμου.

Οι καταθέσεις

Σύμφωνα με τις καταθέσεις τόσο του Cazacu, όσο και του Chirita, Ρουμάνου εμπειρογνώμονα που παρέστη επίσης ως μάρτυρας υπεράσπισης, οι παράνομες διαδικασίες και οι μεθοδεύσεις που ακολουθήθηκαν κατά τη δίκη του Steinmetz στη Ρουμανία, του στέρησαν απροκάλυπτα το δικαίωμά σε δίκαιη δίκη. Είναι χαρακτηριστικό πως, σύμφωνα με την κατάθεση Cazacu, ο Steinmetz δέχθηκε πιέσεις…πολιτικού χαρακτήρα από τον Προϊστάμενο Εισαγγελέα στο δικαστήριο της Ρουμανίας. Όπως υποστήριξε του πρότεινε να καταγγείλει τον πρώην Πρόεδρο της Ρουμανίας, Τraian Băsescu, για υποτιθέμενη υπόθεση διαφθοράς, με αντάλλαγμα να πέσει στα… μαλακά.  Όταν ο Steinmetz αρνήθηκε την πρόταση, ο Εισαγγελέας έβγαλε το μένος του προτείνοντας τη σύλληψή του.

Αποκαλυπτικές ήταν οι καταθέσεις σχετικά και με τον ρόλο των δικαστών που καταδίκασαν τον Steinmetz. Μεταξύ άλλων στην έδρα του Δικαστηρίου συμμετείχε δικαστής ο οποίος είχε ασυμβίβαστο με την υπόθεση. Ακόμη πιο χαρακτηριστική είναι και η περίπτωση της Florentina Dragomir, η οποία συμμετείχε στην έδρα χωρίς να είναι καν… δικαστής. Όπως προκύπτει και από τις διευκρινήσεις που έστειλαν οι ρουμανικές αρχές στις κυπριακές, η Dragomir δεν έδωσε ποτέ δικαστικό όρκο, αλλά «προήχθη» παράνομα σε δικαστή, από τη θέση της Εισαγγελέως που κατείχε. Το συμπέρασμα αυτό ενισχύει και το γεγονός πως η Dragomir παραιτήθηκε από τη θέση της δικαστού σε ηλικία μόλις…50 ετών.

Την κατάφορη παραβίαση των δικαιωμάτων υπεράσπισης του Steinmetz ανέδειξε και ο Σταύρος Τόγιας, επίσης μάρτυρας υπεράσπισης και συνήγορος του Steinmetz στο δικαστήριο της Αθήνας, το οποίο απέρριψε κατηγορηματικά το ΕΕΣ της Ρουμανίας,  ο οποίος υπογράμμισε πως ο Steinmetz δεν είχε καν τη δυνατότητα να έχει δικηγόρο της επιλογής του στη Ρουμανία, αφού το Δικαστήριο σε μια κρίσιμη καμπή της δίκης που ο -επιλεγμένος από τον ίδιο- συνήγορός του ασθενούσε με Covid, διέταξε τη συνέχιση της διαδικασίας με διορισμένο αυτεπαγγέλτως δικηγόρο, ο οποίος δεν είχε καν γνώση της υπόθεσης. Όπως επιβεβαίωσαν οι μάρτυρες υπεράσπισης, ο Steinmetz δεν είχε ούτε πρόσβαση σε υλικό της δικογραφίας, το οποίο χρησιμοποιήθηκε εναντίον του.

Η μεροληψία εναντίον του Steinmetz στη Ρουμανία, σύμφωνα με τα στοιχεία που κατέθεσε η υπεράσπιση είναι εμφανής και από το γεγονός πως οι δικαστές έκαναν δεκτές καταθέσεις μαρτύρων, οι οποίοι κατά τη διάρκεια της δίκης έκαναν αντισημιτικά σχόλια που απαξίωναν την υπόσταση του Steinmetz. Τα σχόλια όχι μόνο δεν αποδοκιμάστηκαν από την έδρα, αλλά τα ενσωμάτωσε στην απόφασή της.

Ένα ακόμη πεδίο στο οποίο παρουσιάστηκαν τεκμηριωμένα επιχειρήματα για τη μη έκδοση του Steinmetz στη Ρουμανία είναι ο κίνδυνος για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οι μάρτυρες υπεράσπισης Chirita και Κώστας Παρασκευά, αναπληρωτής καθηγητής Δημοσίου Δικαίου και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και μέλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την απαγόρευση των βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης (CPT) υποστήριξαν πως ο Beny Steinmetz διατρέχει σοβαρό κίνδυνο να πέσει θύμα  απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης στη Ρουμανία. Οι άθλιες και τριτοκοσμικές συνθήκες των φυλακών της Ρουμανίας, έχουν καταγγελθεί επανειλημμένως από επιτροπές της Ε.Ε., στη βάση του άρθρου 4 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του άρθρου 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. 

Μόλις τον Ιούνιο του 2023, το Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού αποφάσισε να απορρίψει το αίτημα της Ρωσίας για την έκδοση του Opletaev Evgeny. Στην πολυσέλιδη απόφασή του, το Δικαστήριο έκανε εκτενή αναφορά στον κίνδυνο που διατρέχουν τα ανθρώπινα δικαιώματα του Opletaev, και στις ελλιπείς εγγυήσεις που παρείχαν οι ρωσικές αρχές για τις συνθήκες κράτησής του στη Ρωσία. Και μόνο οι αμφιβολίες που υπήρχαν ήταν αρκετές για να απορριφθεί το αίτημα. Στην περίπτωση του Steinmetz οι αμφιβολίες σχετικά με την ασφάλειά του εφόσον εκδοθεί, ενισχύονται από ακράδαντα στοιχεία σχετικά με τον τρόπο και τα κίνητρα με τα οποία δικάστηκε και καταδικάστηκε.

Το διακύβευμα

Το σίγουρο είναι πως η κυπριακή Δικαιοσύνη δεν συνηθίζει να αποφασίζει έχοντας δύο μέτρα και δύο σταθμά, κάτι που εικάζεται πως δεν θα γίνει και στην υπόθεση Steinmetz. Σύμφωνα πάντως με αξιόπιστες πηγές του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, ανεξάρτητα από την τελική κρίση του Δικαστηρίου της Λάρνακας, τα στοιχεία και οι καταθέσεις υπέρ του Steinmetz κάνουν εξαιρετικά «ανεπιθύμητη» την έκδοσή του, ακριβώς επειδή γνωρίζουν πως σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο το στίγμα που θα φέρει η κυπριακή Δικαιοσύνη θα είναι βαρύ και με διεθνή αντίκτυπο.