Η «νόσος των φτωχών»

Κάθε χρόνο η φυματίωση σκοτώνει περίπου δύο εκατομμύρια ανθρώπους. Πρόκειται για μία από τις συχνότερες λοιμώδεις νόσους στον κόσμο. Μεταδίδεται από άτομο σε άτομο αερογενώς, με σταγονίδια, τα οποία εκπέμπουν οι ασθενείς, όταν βήχουν, φτερνίζονται ή ομιλούν.

Παρά τα μέσα που διαθέτει σήμερα η ιατρική επιστήμη, η φυματίωση μετά το 1985 παρουσιάζεται απειλητική, είναι παγκόσμια πανδημία που πυροδοτείται και από την έξαρση του AIDS (η φυματίωση είναι η συχνότερη αιτία θανάτου των ατόμων που πάσχουν από AIDS), τη φτώχεια, την έλλειψη των υπηρεσιών υγείας και την εμφάνιση ανθεκτικών στα φάρμακα στελέχων του βάκιλου, που προκαλεί τη νόσο (ο αριθμός των ασθενών με πολυ-ανθεκτική στα φάρμακα φυματίωση -MDR-TB- αυξάνεται συνεχώς).

Ειδικά στον αναπτυσσόμενο κόσμο, η φυματίωση είναι νόσος που παγιδεύει τους ανθρώπους σε φαύλο κύκλο φτώχιας και αρρώστιας. Στις ανεπτυγμένες κοινωνίες η νόσος παρουσιάζει αύξηση των δεικτών της και πρέπει πλέον να υπάρξει ενεργοποίηση στους τομείς της ενημέρωσης, της πρόληψης και της αντιμετώπισης.

Η 24η Μαρτίου έχει καθιερωθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.), ως Παγκόσμια Ημέρα κατά της Φυματίωσης. Για την αντιμετώπιση αυτής της μάστιγας, όλα τα συστήματα υγείας, παγκοσμίως, τέθηκαν σε επαγρύπνηση. Ο Οργανισμός εκπόνησε το πρόγραμμα DOTS (Directly Observed Therapy, Short Course - Πρόγραμμα Βραχυθεραπείας Υπό 'Αμεση Παρακολούθηση), που εφαρμόζεται σε 102 χώρες με διάφορες τροποποιήσεις.

Οι βασικές αρχές του προγράμματος είναι πέντε:

1. Κρατική μέριμνα.

2. Βελτιωμένος εργαστηριακός έλεγχος.

3. 'Αμεσα επιτηρούμενη θεραπεία διάρκειας 6 έως 8 μηνών σε όλους τους ασθενείς με θετικά πτύελα.

4. Δωρεάν αντιφυματικά φάρμακα.

5. Ύπαρξη συστήματος καταγραφής και αξιολόγησης της θεραπείας.

Για την αντιμετώπιση της πολυανθεκτικής φυματίωσης ανέπτυξε συμπληρωματικά το πρόγραμμα DOTS-plus για τις χώρες, που ήδη εφαρμόζουν το DOTS.

Περιοχές με σοβαρότερο πρόβλημα φυματίωσης είναι η Αφρική, η Ασία, η Ν. Αμερική, οι Δημοκρατίες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, καθώς και τα περισσότερα από τα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης. Η μεταφορά της φυματίωσης στις ανεπτυγμένες χώρες γίνεται διεθνώς μέσω της μετανάστευσης ατόμων τα οποία είτε ήδη νοσούν, είτε έχουν μολυνθεί στη χώρα τους και εκδηλώνουν τη νόσο στη χώρα υποδοχής.

Στην Ελλάδα, από την εποχή που οι πνευμονολόγοι ιατροί ονομάζονταν πνευμονολόγοι - φυματιολόγοι έως σήμερα, η χώρα κατάφερε να ελέγξει το πρόβλημα. Ωστόσο, με την αυξημένη μετανάστευση κυρίως από χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ προς την Ελλάδα σε συνδυασμό με μία υστέρηση στο πρόγραμμα εμβολιασμού, από τα τέλη της δεκαετίας του '80 και μετά παρουσιάστηκε ήπια αύξηση των δεικτών της φυματίωσης.

Ωστόσο, σύμφωνα με στοιχεία του Κέντρου Ελέγχου Ειδικών Λοιμώξεων, τα τελευταία χρόνια με τη δραστηριοποίηση της επιστημονικής κοινότητας φαίνεται να επικρα