Δρόμοι και σπίτια που "σημαδεύτηκαν" από σπουδαίους λογοτέχνες

"Ξεχύνεται απ' τα υψώματα στη θάλασσα
σαν κατρακύλι με το όμικρον του ονείρου
ανηφορίζει από τη θάλασσα στον ουρανό
σαν προσευχή με τη θαμπή φωνή του πλήθους"
Ετσι αρχίζει ο ποιητής Τόλης Νικηφόρου, στη συλλογή του "Το μαγικό χαλί", να περιγράφει τη Θεσσαλονίκη, την πόλη, όπου βρήκαν και συνεχίζουν να βρίσκουν καταφύγιο σπουδαίοι λογοτέχνες και ποιητές.

Τη δυνατότητα να γνωρίσουν τη Θεσσαλονίκη με μια άλλη ματιά, με μια βόλτα σε κλασικά στέκια, σπίτια και σημεία, όπου έζησαν κι έδρασαν διάφοροι λογοτέχνες, έδωσε η Parallaxi και η ομάδα του "Θεσσαλονίκη Αλλιώς", ενόψει της 8ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου, που εγκαινιάζεται αύριο το βράδυ.

Η δημοσιογράφος Εύη Καρκίτη, με την καθοδήγηση του ποιητή Μάρκου Μέσκου, πραγματοποίησε, χθες το βράδυ, μια περιπατητική, λογοτεχνική ξενάγηση, με αφετηρία την είσοδο του Ιερού Ναού της Του Θεού Σοφίας, στο κέντρο της πόλης.

Πρώτος σταθμός, το φαρμακείο του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη, στη συμβολή των οδών Εγνατίας με Αγίας Σοφίας, όπου μια ταμπέλα, που έχει αναρτηθεί έξω από το κατάστημα, το οποίο εξακολουθεί να λειτουργεί ως φαρμακείο, πληροφορεί τους περαστικούς ότι "το φαρμακείο ιδρύθηκε το 1890 από τον Πεντζίκη στην παρακείμενη οικοδομή και μεταφέρθηκε στο Μέγαρο Βαρβιτσιώτη, στην Εγνατίας 108, το 1946, οπότε και υπήρξε λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό στέκι του φαρμακοποιού, πεζογράφου και ζωγράφου". Να σημειωθεί ότι διάφορα φαρμακευτικά όργανα που χρησιμοποιούσε ο Πεντζίκης κοσμούν τη βιτρίνα του σύχρονου πλέον φαρμακείου.

Επόμενη στάση, Ερμού με Βενιζέλου, όπου στο υπάρχον ζαχαροπλαστείο λειτουργούσε παλαιότερα το καφενείο "Αχιλλέας", που διατηρούσε ο πατέρας ο ζωγράφου Λουκά Βενετούλια και αποτελούσε σημείο συνάντησης λογοτεχνών, όπως του Νίκου Αλέξη Ασλάνογλου και του Γιώργου Ιωάννου, τις δεκαετίες ' 60 και '70.

Προχωρώντας στη Βασιλέως Ηρακλείου, το σπίτι του ποιητή Θανάση Φωτιάδη ήταν, κατά τη διάρκεια της Κατοχής, τόπος συνάντησης των Κλείτου Κύρου, Μανόλη Αναγνωστάκη, Ανθου Φιλητά και Πάνου Θασίτη, όπως θυμάται ο κ. Μέσκος, στις αφηγήσεις και σημειώσεις του οποίου βασίστηκε ολόκληρη η περιήγηση.

Στην οδό Κομνηνών 4 ιδρύθηκε, το 1951, με πρωτεργάτες τους Μωρίς Σαλτιέλ και Λίνο Πολίτη, η παλαιότερη πολιτιστική εταιρεία της Β. Ελλάδας, η Μακεδονική Καλλιτεχνική Εταιρεία "Τέχνη", που συνεχίζει να λειτουργεί στην 'Ανω Πόλη.

Σταθμοί στην ιστορία της υπήρξαν η ίδρυση της Κινηματογραφικής Λέσχης (1955) και της Πειραματικής Σκηνής (1979). Στις 9 Μαρτίου 1960, η Μακεδονική Καλλιτεχνική Εταιρεία "Τέχνη", με πρόεδρο τον καθηγητή Λίνο Πολίτη, υπέβαλε στη διοίκηση της ΔΕΘ υπόμνημα για τη διοργάνωση και καθιέρωση Εβδομάδας Ελληνικού Κινηματογράφου. Οι συντάκτες του υπομνήματος, Παύλος Ζάννας, Νίκος Μπακόλας και Δαμιανός Γαλαζούδης πρότειναν τη διοργάνωση "κινηματογραφικής επιδείξεως", στο πλαίσιο των 25 χρόνων της ΔΕΘ, με την προοπτική της καθιέρωσής της, με μόνιμη έδρα τη Θεσσαλονίκη.