Δανεισμός και Υπερχιλιετείς πληγές

της Ασπασίας Μάλλιου*

Θέμα του τραπεζιού ήταν η πολύπλευρη κρίση των ημερών. Η συζήτηση έντονη, υπό τη φόρτιση του δημοψηφίσματος, της ψήφου εμπιστοσύνης, της αδυναμίας να συγκροτηθεί κυβέρνηση εθνικής ενότητας, της επαπειλούμενης πτώχευσης.
Οι επιχειρηματίες του τραπεζιού υποστήριξαν με μεγάλη ένταση την ανάγκη να βρεθεί κάποια – η όποια - λύση ανεξαρτήτως πολιτικού χρώματος ή νομιμοποίησης, αρκεί να διασφαλιστούν το συντομότερο συνθήκες ηρεμίας. Ώστε, να γίνει απολογισμός των συντριμμιών και να επανακινήσει η μηχανή της οικονομίας.
Οι νομικοί του τραπεζιού επιμέναμε ότι προέχει η διαφύλαξη της συνταγματικής νομιμότητας. Η επιστροφή στο δικαιοκρατικό κράτος. Ο σεβασμός στα θεσμικά όργανα και τις διαδικασίες. Επιμέναμε ότι έχουμε ανάγκη να επαν-ορίσουμε την ουσία του πολιτειακού συστήματος. Άλλως, η οικονομική κρίση θα οδηγήσει στην ουσιαστική κατάλυση της δημοκρατίας, όπως τουλάχιστον μέχρι σήμερα την κοινωνούσαμε. Στην κοινωνική από-συλλογικοποίηση.

Η διαφωνία δεν λύθηκε, παρόλο που πλησίαζε ξημέρωμα. Την επόμενη ημέρα, ξεφύλλισα άλλη μια φορά την όμορφη έκδοση του εκδοτικού οίκου «Νεφέλη» (Σεπτέμβριος 2011), η οποία περιέχει το κείμενο του Πλούταρχου: «Περί τού μή δεῖν δανείζεσθαι», που εξαιρετικά μετέφρασε και σχολίασε η Πολυξένη Παπαπάνου.

Πριν από 2.000 περίπου χρόνια, ο Πλούταρχος υπογράμμιζε: «Δεν θα έπρεπε λοιπόν να υπάρχει και για τα χρήματα νόμος που να απαγορεύει στους ανθρώπους να δανείζονται από άλλους και να καταφεύγουν σε ξένες πηγές, αν πρώτα δεν εξετάσουν τη δική τους περιουσία και τις δικές τους δυνατότητες και δεν ξεχωρίσουν και συγκεντρώσουν, σταγόνα - σταγόνα, ό,τι τους είναι χρήσιμο και αναγκαίο; Στις μέρες μας, η τρυφή, η μαλθακότητα και η πολυτέλεια έχουν κάνει τους ανθρώπους να μη χρησιμοποιούν αυτά που έχουν, μολονότι έχουν αρκετά• δανείζονται λοιπόν έναντι υψηλών τόκων, ενώ τίποτα δεν τους αναγκάζει. Περίτρανη απόδειξη γι’ αυτό είναι ότι κανείς δεν δανείζει σε άνθρωπο που δεν έχει οικονομικούς πόρους• δανείζουν σ’ εκείνους που επιθυμούν να αποκτήσουν ακόμη μεγαλύτερη άνεση• και φέρνουν μάρτυρες και παρέχουν εγγυήσεις για το ότι είναι άξιοι δανεισμού επειδή έχουν περιουσία, ενώ ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο θα έπρεπε να μη δανείζονται καθόλου».

Για να παρατηρήσει στη συνέχεια ότι: «Οι οφειλέτες είναι δούλοι όλων των δανειστών» και να επισημάνει ότι οι δανειστές «κουβαλώντας μαζί τους σάκους γεμάτους συμφωνητικά και συμβόλαια, σαν δεσμά εναντίον της Ελλάδας, την οργώνουν από πόλη σε πόλη• και σπέρνουν όχι ωφέλιμο καρπό όπως ο Τριπτόλεμος, αλλά χρέη, που πολλά βάσανα φέρνουν και πολλούς τόκους και που δύσκολα ξεριζώνονται, ενώ οι βλαστοί τους περικυκλώνουν τις πόλεις, τις εξασθενούν και τελικά τις πνίγουν».

Για τις ολέθριες συνέπειες του δανεισμού, στη συνέχεια κατέγραφε: «Θέλω όμως να δείξω σ’ όσους σπεύδουν απερίσκεπτα να δανειστούν πόση ντροπή φέρνει αυτό και πόση στέρηση της ελευθερίας, καθώς και ότι ο δανεισμός είναι πράξη υπέρτατης αφροσύνης και μαλθακ