Ρωσία: Πού οδηγεί το σκάκι Πούτιν – Πριγκόζιν

Στις 24 Ιουνίου η Μόσχα τέθηκε σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης για πρώτη φορά αφότου η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία. Και ενώ ουκρανικός στρατός με την βοήθεια της Δύσης έχει δείξει δυνατότητες να πλήξει στόχους μέσα στο ρωσικό έδαφος, αυτή την φορά η Μόσχα δεν απειλήθηκε από τους Ουκρανούς, αλλά από μία ρωσική δύναμη.

Ένας από τους πιο στενούς συνεργάτες του Βλαντίμιρ

Πούτιν, ο Γεβγένι Πριγκόζιν, που έχει αναλάβει πολλές βρώμικες δουλειές του Κρεμλίνου πήρε τους άνδρες του από το μέτωπο και άρχισε μια πορεία προς τη Μόσχα, με διακηρυγμένο στόχο να ανατρέψει την ηγεσία του υπουργείου Άμυνας, την οποία κατηγορεί για διαφθορά και ανευθυνότητα στον πόλεμο.

Wagner chief Yevgeny Prigozhin blames war in Ukraine on Russia's defence minister https://t.co/zK12UpCac8

— BBC News (World) (@BBCWorld) June 23, 2023

Αφορμή για την κρίση ήταν η απόφαση του υπουργείου Άμυνας της Ρωσίας να υποχρεώσει όλους τους μισθοφόρους να κάνουν συμβόλαια με τον στρατό, σε μία προφανή προσπάθεια να τεθεί υπό έλεγχο το πρότζεκτ με τον μισθοφορικό στρατό που έχει στήσει ο Πριγκόζιν πριν γίνει επικίνδυνος.

Σε λίγες ώρες ο Πριγκόζιν ανακοίνωσε ότι είχε υπό τον έλεγχό του την πόλη Ροστόφ-ον-Ντον και έστειλε μια αυτοκινητοπομπή προς τη Μόσχα, ενώ ο Πούτιν έκανε λόγο για «ένοπλη ανταρσία», κατηγορώντας τον Πριγκόζιν ότι «οι μεγάλες φιλοδοξίες και τα προσωπικά του συμφέροντα τον έκαναν προδότη». Η κρίση εκτονώθηκε με την μεσολάβηση του προέδρου της Λευκορωσίας, Λουκασένκο και ο Πριγκόζιν ανακοίνωσε ότι σταματά η πορεία προς την Μόσχα «για να μην χυθεί ρωσικό αίμα».

Το φίδι που εξέθρεψε ο Πούτιν

Σε πρώτη ανάγνωση πρόκειται για την σοβαρότερη εσωτερική κρίση στην Ρωσία εδώ και χρόνια.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία επέτρεψε σε αμφιλεγόμενες προσωπικότητες όπως ο Πριγκόζιν να εγείρουν και πολιτικές φιλοδοξίες εκτιμά ο Μαξίμ Σκριπτσένκο, αναλυτής του Al Jazeera προσθέτοντας ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν όχι μόνο έδωσε τη δυνατότητα σε τέτοια άτομα να αμφισβητούν το ίδιο το κράτος, αλλά τροφοδότησε «τις μεγάλες φιλοδοξίες» τους και λόγω του ότι δεν υπάρχει κάποια προσωπικότητα που θα μπορούσε να διαδεχθεί τον Πούτιν στο Κρεμλίνο.

Άτομα σαν τον Πριγκόζιν γίνονται δημοφιλή στη ρωσική κοινωνία ακριβώς λόγω του πολέμου και της αποτελεσματικότητας των μισθοφόρων στην πρώτη γραμμή. Ο Πριγκόζιν ισχυροποιήθηκε και στράφηκε ευθέως κατά της ηγεσίας του υπουργείου άμυνας και του στρατού. Κάτι που κατά τον Μαξίμ Σκριπτσένκο, ίσως να είναι και μία στρατηγική επιλογή του Κρεμλίνου για να αποσείσει τις ευθύνες του προέδρου για τα προβλήματα στο μέτωπο, ιδιαίτερα στην πρώτη φάση των επιχειρήσεων.

Ο Πριγκόζιν δεν έκρυψε τις φιλοδοξίες του με δημόσιες εμφανίσεις και επαφές με ισχυρούς παράγοντες, ασκώντας κριτική στη λειτουργία του κρατικού μηχανισμού, την οποία δεν τολμούν να ασκήσουν οι αντικαθεστωτικοί.

Όμως κατά το Κρεμλίνο υπερέβη τα εσκαμμένα με την λεγόμενη «πορεία για τη δικαιοσύνη», όπως αποκάλεσε ο Πριγκόζιν την αυτοκινητοπομπή που υποτίθεται κινήθηκε προς την Μόσχα.

Russia still investigating Wagner boss Prigozhin for treason https://t.co/TUFhUb0cwF

— BBC News (World) (@BBCWorld) June 26, 2023Οι κινήσεις του Πούτιν στη σκακιέρα εξουσίας και οι προσδοκίες της Δύσης

Στη Δύση ορισμένοι αναλυτές δεν έχασαν την ευκαιρία να μιλήσουν για απόδειξη της ανικανότητας του Πούτιν να ελέγξει την ίδια του τη χώρα. Σε δυτικά ΜΜΕ γίνεται λόγος ακόμα και για ταπείνωση του Πούτιν από έναν στενό σύμμαχό του.

Vladimir Putin still needs Yevgeny Prigozhin despite Wagner's mutiny, says Marina Miron, a Russia expert from King's College London pic.twitter.com/KKRCoWMlgU

— Reuters (@Reuters) June 25, 2023

Όμως ο Ρώσος πρόεδρος έχει ήδη ρίξει στη σκακιέρα ένα άλλο πιόνι, τον Τσετσένο ηγέτη Ραμζάν Καντίροφ, ο οποίος επίσης ελέγχει μία πολυάριθμη και μπαρουτοκαπνισμένη ομάδα παραστρατιωτικών. Δίνοντας παράλληλα στον Πριγκόζιν τη δυνατότητα να καταφύγει στην φιλική προς την Ρωσία, Λευκορωσία.

Ένα 24ωρο μετά την συμφωνία με τον Λουκασένκο, ο Πριγκόζιν έδωσε διαβεβαιώσεις ότι δεν είχε καμία πρόθεση αμφισβήτησης του Κρεμλίνου, αλλά μόνο να διαμαρτυρηθεί κατά της ηγεσίας του υπουργείου Άμυνας. Κατηγόρησε μάλιστα τον υπουργό Άμυνας ότι στόχος του ήταν «να σταματήσει να υπάρχει η Wagner από την 1η Ιουλίου».

Η αμφισβήτηση του ρωσικού κρατικού μηχανισμού από τον Πριγκόζιν μπορεί να διήρκεσε λίγες ώρες, αλλά οι συνέπειες της κρίσης μπορεί να φανούν αργότερα, εκτιμά ο Τιμ Λίστερ, αναλυτής του CNN.

Όμως ο Τόμας Γκράχαμ, από το think tank «Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων», κρίνει ότι στην πραγματικότητα η Ρωσία «δεν βρέθηκε στο χείλος του εμφυλίου, ή μπροστά σε μία μεγάλη αναταραχή, παρόλο που υπάρχει ένα καθόλου αμελητέο επίπεδο δυσαρέσκειας για τον κρατικό μηχανισμό σε όλη τη χώρα».

Μπορεί να χρειαστούν εβδομάδες για να φανεί ο αντίκτυπος στην Μόσχα, αλλά «κάποιος πρέπει να αναλάβει την ευθύνη γιατί η ανταρσία δεν σταμάτησε στην αρχή. Είναι σίγουρο ότι ο Πούτιν δεν θα αναλάβει προσωπικά ευθύνες. Άρα θα υπάρξει ένα παιχνίδι μέσα στο Κρεμλίνο όπου ο ένας θα δείχνει τον άλλο, καθώς η κάθε ομάδα της ελίτ προσπαθεί να σωθεί χτυπώντας την αντίπαλη ομάδα», εκτιμά ο Τόμας Γκράχαμ.

Το ρωσικό καθεστώς θεωρεί ότι μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά συγχρόνως τη Δύση, την Ουκρανία και τον Πριγκόζιν. Η Δύση ελπίζει ότι το διαφαινόμενο ρήγμα στην εικόνα παντοδυναμίας του Πούτιν θα ωφελήσει και την ουκρανική αντεπίθεση.

Prigozhin's phenomenal choice… You almost nullified Putin, took control of the central authorities, reached Moscow and suddenly… you retreat. Because one very specific intermediary with a dubious reputation (#Lukashenko) promised security guarantees from the person (#Putin)…

— Михайло Подоляк (@Podolyak_M) June 24, 2023

Αλλά αν η ουκρανική αντεπίθεση εξακολουθήσει να έχει πενιχρά αποτελέσματα, τότε το καθεστώς του Κρεμλίνου θα αποδειχτεί πιο ισχυρό από αυτό που ελπίζουν οι Ουκρανοί και οι δυτικοί σύμμαχοί τους.

Yevgeny Prigozhin has punctured Vladimir Putin’s rationale for war. Ukraine’s army has sought to take advantage of the chaos https://t.co/EIbr67qfhm

— The Economist (@TheEconomist) June 26, 2023

Επιπλέον το Κρεμλίνο μπορεί να εκμεταλλευτεί την κρίση για να ασκήσει ακόμα πιο ασφυκτικό έλεγχο στις ελίτ.

Ο Βλαντίμιρ Πούτιν «παραμένει ισχυρός όσο δεν υπάρχει εναλλακτική πολιτική λύση. Ίσως τώρα θα δούμε κατά πόσο υπάρχουν κενά στο καθεστώς. Ο Πούτιν μπορεί χωρίς να το θέλει να έκανε ένα τεστ αντοχής για το ίδιο το καθεστώς του», λέει ο Στίβεν Κότκιν, βιογράφος του Στάλιν.

Διαβάστε επίσης:

Αστεροειδής, μήκους δέκα λεωφορείων κατευθύνεται προς τη Γη

Υπερτουρισμός στην Ακρόπολη: Πώς χειρίζεται η Ελλάδα τους αυξανόμενους επισκέπτες;

Τιτάνας: «Του έδωσα τη θέση μου» λέει η μητέρα του εφήβου που «χάθηκε»