Guardian: 100 μέρες απομόνωσης-Οι Έλληνες στο χείλος της αβύσσου

Με ιδιαίτερα «μουντά» χρώματα περιγράφει την κατάσταση στην Ελλάδα, η Guardian, της οποίας το ρεπορτάζ καταλήγει στο συμπέρασμα πως η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων ζητά «έντιμο συμβιβασμό» ακόμα και με αρκετές υποχωρήσεις, την ώρα που χαρακτηρίζει «χαοτική» τη διαπραγμάτευση του ΣΥΡΙΖΑ.

Ολόκληρο το κείμενο του Guardian

«Στην αντίστροφη μέτρηση για την συμπλήρωση 100 ημερών κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, η Ελλάδα απέκτησε το πρώτο της μνημείο για την κρίση. Χέρια τεντωμένα, πρόσωπο σε απόγνωση, στόμα ορθάνοιχτο, το γλυπτό απεικονίζει έναν άνδρα που κρεμιέται από τον χρηματοοικονομικό δείκτη που βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση. Κάτω, ο κόσμος του από τσιμέντο και πέτρα, κείτεται κατεστραμμένος.

Επισήμως γνωστό ως «έργο κρίσης», το έργο προσελκύει μεγάλο αριθμό θεατών στο σημείο που ανεγέρθη, στη σκιά της γέφυρας που συνδέει την λεωφόρο που συνδέει την Αθήνα, με το παραλιακό μέτωπο. Λουλούδια αφημένα δίπλα του σε ένδειξη πένθους για όλους εκείνους που «έφυγαν».

Για τον Τάσο Νυφαδόπουλο, τον νεαρό γλύπτη που φιλοτέχνησε το έργο, είναι ο πρώτος δημόσιος φόρος τιμής στους χιλιάδες που αυτόχειρες που άφησε πίσω της η κρίση. Αλλά και μια έκφραση των όσων αισθάνονται οι Έλληνες. «Ο κόσμος θέλει τέχνη που να τον εκφράζει» λέει ο δημιουργός. «Και με αυτή την δουλειά, προσπάθησα να εκφράσω τα δικά μου συναισθήματα και να αφήσει την κοινωνία να μιλήσει»

Στην άλλη πλευρά, βρίσκεται ο «νυν υπέρ πάντων» αγώνας της καταχρεωμένης χώρας να παραμείνει ζωντανή, την ώρα που πολλοί πίστευαν πως ο ΣΥΡΙΖΑ, θα προσφέρει μια κάποια παρηγοριά. Πέντε χρόνια μετά τον εξαναγκασμό της Αθήνας, να ακολουθήσει το πρόγραμμα διάσωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, αποδεχόμενοι το μεγαλύτερο πακέτο διάσωσης που στην παγκόσμια οικονομική ιστορία, οι Έλληνες δεν είναι σίγουροι για το τι να σκεφτούν.

Αυτό που ξέρουν είναι ότι μετά από πέντε χρόνια χορού στους ρυθμούς της λιτότητας –κάνοντας τις απαραίτητες θυσίες για να αποφευχθεί η χρεοκοπία- όπως και ο άνθρωπος στο χείλος του γκρεμού του Νυφαδόπουλου, κοιτούν την άβυσσο.

Το μεγάλο κύμα ελπίδας που ήρθε μαζί με την εκλογή των ριζοσπαστών αριστεριστών –με την υπόσχεση να ακυρώσουν την λιτότητα- τσακίστηκε στα βράχια της ανανεωμένης αβεβαιότητας για το αν η χώρα μπορεί να παραμείνει στη ζώνη του Ευρώ. Περισσότερο από ποτέ, η Ελλάδα φαίνεται να οδεύει προς την έξοδο.

«Είναι πολύ δύσκολο να βάλεις καλό βαθμό στον ΣΥΡΙΖΑ πέρα από τον τομέα των καλών προθέσεων» λέει η Αλίκη Μουρίκη του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών. «Μπορεί να θέλουν να βάλουν τους ανθρώπους, πάνω από τις τράπεζες, όμως η διαχείριση της διαπραγμάτευσης είναι χαοτική και η θητεία τους μέχρι στιγμής πολύ απογοητευτική»

Πολλοί θα συμφωνούσαν με αυτή τη δήλωση. Έπειτα από τρεις μήνες άκαρπων διαπραγματεύσεων για μια συμφωνία για βοήθεια έναντι μεταρρυθμίσεων με τους δανειστές, τα δημόσια οικονομικών δεν ήταν ποτέ σε χειρότερο σημείο. Σε μια ατμόσφαιρα φόβου, η πραγματική οικονομία βρίσκεται σε τέλμα. Εγείρονται μάλιστα ανησυχίες για το αν ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας που ηγείται του αριστερίστικου συνασπισμού, μπορεί να τα βγάλει πέρα με τις κρατικές δαπάνες και να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις προς τους δανειστές –πρέπει να ξεπληρώσει περίπου 1 δις προς το ΔΝΤ μέχρι τις 12 Μάη.

Με κάθε λήξη διορίας το δράμα και η ένταση κλιμακώνονται. Θα διαψεύσει τους εσχατολόγους η χώρα και θα ξεκλειδώσει την «παγωμένη» δόση των 7.2 δις, χρηματόδοτηση που τόσο έχει ανάγκη; Ή θα γλιστρήσει αμείλικτα στα άγνωστα νερά της αθέτησης των υποχρεώσεών της και της οικονομικής καταστροφής; Την προηγούμενη βδομάδα, σε μια σκηνή ίσως «από τα προσεχώς», ηλικιωμένοι Αθηναίοι περίμεναν για ώρες σε ουρές έξω από τράπεζες καθώς η κυβέρνηση δυσκολευόταν να πληρώσει συντάξεις.

«Δεν είμαστε ακόμα σε κατάσταση πανικού, όμως ο κόσμος είναι πολύ ανήσυχος» δηλώνει η κοινωνιολόγος, κ. Μουρίκη. «Καταθέτες και επιχειρήσεις έχουν αποσύρει σχεδόν 30 δισεκατομμύρια από τον Δεκέμβρη ποσό αντίστοιχο εκείνου που έφυγε στην κορύφωση της κρίσης στα μέσα του 2012.»

Όμως ίχνη πανικού έχουν αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή τους με άλλους τρόπους: από την κυβέρνηση που δεσμεύει τα ταμειακά διαθέσιμα των δημοσίων οργανισμών για να πληρώσει λογαριασμούς, μέχρι το ελληνικό κόστος δανεισμού στα ύψη λόγω του φόβου της αφερεγγυότητας και τους γονείς να ενθαρρύνουν τα παιδιά τους να μεταναστεύσουν.

«Φτάνω στο σημείο να δεχτώ πως η γενιά της κόρης μου, είναι μια χαμένη γενιά» παραδέχεται η Παναγιώτα Μουρτίδου, καθώς κάθεται στην αποθήκη τροφίμων, στην οποία προσφέρει τη βοήθειά της, στο κέντρο της Αθήνας.

«Στα 30 της δεν υπάρχει καμία περίπτωση, να έχουν καμία από τις βεβαιότητες που είχαμε εμείς. Η ελπίδα μου είναι ότι τα εγγόνια μου θα δουν καλύτερες ημέρες»

Το ότι ο ΣΥΡΙΖΑ εξακολουθεί να προηγείται στις δημοσκοπήσεις, είναι μαρτυρία της διαρκούς πίστης των Ελλήνων στην ελπίδα, ακόμα και αν η στήριξη στην διαπραγματευτική τακτική πέφτει κατακόρυφα και ακόμα και αμετανόητοι είναι έτοιμοι για παραχωρήσεις.

Το κόμμα (σ.σ. ο ΣΥΡΙΖΑ), που βρισκόταν στο περιθώριο της πολιτικής μέχρι πριν τρια χρόνια, εμφανίζεται στην τελευταία δημοσκόπηση της εταιρείας Marc πριν τρεις μέρες 14.8 μονάδες μπροστά από τους συντηρητικούς αντιπάλους τους, τη Νέα Δημοκρατία. Ακόμα η υποστήριξη στον Γιάνη Βαρουφάκη, τον αμφιλεγόμενο υπουργό Οικονομικών που έχει συνδεθεί με την αλόγιστη ακραία πολιτική που έχει αποξενώσει την Αθήνα από τους ευρωπαίους εταίρους, παραμένει υψηλή.

Οι αναφορές που θέλουν τους συναδέλφους του, της ευρωζώνης να μιλούν για τον «ερασιτεχνισμό» του στη συνεδρίαση της 24ης Απριλίου, φαίνεται να έχουν φέρει ακόμη μεγαλύτερη υποστήριξη.

Ο «θορυβώδης» πολιτικός –από τότε που μετατέθηκε σε μια πιο διακριτική θέση, εκείνη της επίβλεψης της πολιτικής διαπραγμάτευσης- περικυκλώθηκε στην πορεία της Εργατικής Πρωτομαγιάς από διαδηλωτές που επικροτούσαν τις θέσεις του, κατά της λιτότητας.

«Το στυλ του μπορεί να είναι κάπως εκκεντρικό όμως είναι καλός οικονομολόγος. Το ότι τον είχαν τρεις ώρες σε ένα δωμάτιο και τον προσέβαλαν, είναι απολύτως απαράδεκτο», λέει ο Σταμάτης Βασίλαρος, ένας γιατρός που μοιάζει να απηχεί την κοινή γνώμη. «Αυτό που έχει γίνει καθαρό είναι ότι οι δεξιόστροφες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, δεν θέλουν με κανέναν τρόπο να πετύχει ο ΣΥΡΙΖΑ. Η επιτυχία του, θα σήμαινε την αρχή του τέλους για αυτούς τους κυρίους που έχουν ξεχάσει τι σημαίνει δημοκρατία και τις αρχές πάνω στις οποίες χτίστηκε η Ενωμένη Ευρώπη.»

Ενώ όμως φυσά ένας αέρας ανυπακοής, το ίδιο κάνει και ο θυμός για τις κακουχίες που έφεραν οι πολιτικές λιτότητας. Ενώ το «φάρμακο» που έδωσαν οι διεθνείς δανειστές δεν κατάφερε να γεφυρώσει το χάσμα της Ελλάδας με τους εταίρους, αντίθετα επιδείνωσε την παρακμή της χώρας. Η ανεργία που υπολογιζόταν να φτάσει το 2012 το 15%, σήμερα ανέρχεται στο διπλάσιο ποσοστό, ενώ το 50% των νέων δεν έχει δουλειά.

Ο χαρισματικός Τσίπρας μπορεί να περιφρονεί την αυξανόμενη ανυπομονησία από το εξωτερικό, όμως στο εσωτερικό έχει την ευχέρεια να αδράξει την ευκαιρία που του δίνει η δυσαρέσκεια από τις πολιτικές που δεν κατάφεραν να φέρουν τα αποτελέσματα που τους είχαν υποσχεθεί.

Στην Αίγινα, το νησί που αποτέλεσε την πρώτη πρωτεύουσα της χώρας λίγο μετά τον πόλεμο της ανεξαρτησίας από τους Οθωμανούς, η φτώχεια αυξάνεται με ταχύτατους ρυθμούς το τελευταίο εξάμηνο. «Πρέπει να αρχίσουμε να λέμε και όχι», λέει η Αθηνά Πιρουνάκη, που η φιλανθρωπική της οργάνωση, πραγματοποιεί διανομή φαγητού και ρουχισμού. «Ξεκινήσαμε με 80 οικογένειες και σήμερα έχουμε 170 και κάθε μέρα έρχονται κι άλλες εκκλήσεις για βοήθεια», λέει η ίδια. «Μιλάμε για ανθρώπους, που κυριολεκτικά, δεν μπορούν να αντέξουν το κόστος ούτε του φαγητού»

Στο νεοκλασικό δημαρχείο του γραφικού νησιού, ο Δημήτρης Μουρτζης, ο ντόπιος δήμαρχος, αναγνωρίζει ότι το επίπεδο ζωής έχει πέσει κατά περίπου 35% από την αρχή της κρίσης. «Τα πάντα είναι ερείπια», λέει ο ίδιος κουνώντας το κεφάλι του. «Δεν πρέπει να κατηγορήσει κανείς τους Έλληνες.

Η συμπεριφορά των πολιτικών ήταν απαράδεκτη. Είχαμε αμέτρητα κονδύλια από την ΕΕ για αναπτυξιακά προγράμματα που θα προετοίμαζαν την Ελλάδα για την ένταξη στην Ευρώπη και που πήγαν τα χρήματα; Όχι στην ανάπτυξη, αυτό είναι σίγουρο. Πήγαν στην εξαγορά ψήφων από τους πολιτικούς»

Η Αίγινα, 16 μίλια μακριά από την Αθήνα, εκεί όπου ο Νίκος Καζαντζάκης έγραψε τον Ζορμπά, είναι –τραγική ειρωνία- το μέρος όπου πολλά κυβερνητικά στελέχη, μεταξύ των οποίων και ο Βαρουφάκης, έχουν τις εξοχικές τους κατοικίες. Όπως και σε άλλα νησιά, ο τουρισμός αναμένεται να αποδειχτεί σωτήριος τους επόμενους μήνες. «Όμως» λέει ο Δήμαρχος, «υπάρχουν τόσα προβλήματα. Και το μεγάλο ερώτημα δεν είναι τι έχουν κάνει μέχρι τώρα αλλά τι θα κάνουν από εδώ και πέρα»

Για τον Τσίπρα, τον νεότερο ηγέτη της σύγχρονης ιστορίας, αυτό που απλώνεται μπροστά του είναι μια ποικιλία επιλογών, με πιθανά εκρηκτικές επιδράσεις. Μέχρι σήμερα –είναι σίγουρα ένας από τους ικανότερους- έχει καταφέρει να διατηρήσει τα ποσοστά αποδοχής του κοντά στο 70% παρά την αναδίπλωσή του, σχεδόν σε όλες του τις υποσχέσεις. Η Άνγκελα Μέρκελ, η γερμανίδα καγκελάριος και αρχιτέκτονας της λιτότητας, έχει γίνει τακτική του συνομιλήτρια.

Καθώς η μέρα της κρίσης πλησιάζει, ο Τσίπρας θα πρέπει να αποφασίσει, αν θα προσπαθήσει να εξευμενίσει τους δανειστές συμφωνώντας μαζί τους στους όρους ενός ακόμα προγράμματος διάσωσης –με όρους που αν και οδυνηροί θα κρατήσουν την Ελλάδα στο ευρώ- εγκαταλείποντας τους σκληροπυρηνικούς του κόμματός του.

Οι πιο μαχητικοί, υπό την ηγεσία του υπουργού Ενέργειας Παναγιώτη Λαφαζάνη, λένε πως μια ρήξη με την Ευρώπη θα είναι προτιμότερη από την υπογραφή σε ένα πρόγραμμα που θα ξεπερνά τις πολλές κόκκινες γραμμές του κόμματος.

Κακός οιωνός, πως η Χρυσή Αυγή, το νεοναζιστικό κόμμα είναι η τρίτη μεγαλύτερη πολιτική δύναμη της χώρας, κατηγορεί τον Τσίπρα για υποχώρηση μπροστά στη Μέρκελ.

«Αυτή είναι μια ιστορική στιγμή» λέει η Άννα Ασημακοπούλου, σκιώδης υπουργός Οικονομικών της Νέας Δημοκρατίας. «Αν η επιλογή που θα γίνει αποδειχθεί λάθος θα αλλάξει την ιστορία για την Ελλάδα, αλλά και για τις επόμενες γενιές Ελλήνες, που θα ζήσουν μια πραγματικότητα, τελείως διαφορετική από αυτήν που γνωρίζουμε».

Οι αναλυτές δεν έχουν καμία αμφιβολία, πως η επιλογή θα είναι καθοριστική τόσο για την αυτοαποκαλούμενη ηγεσία του κινήματος κατά της λιτότητας, αλλά και για την Ελλάδα την ίδια. Και ακριβώς λόγω αυτού, διατηρείται στην επικαιρότητα το ενδεχόμενο η οποιαδήποτε συμφωνία, να τεθεί στην κρίση του ελληνικού λαού, προς έγκριση. Η αναμονή –η ίδια που θα κλείσει έναν ολοκληρωμένο κύκλο τρια χρόνια μετά το δημοψήφισμα που είχε προταθεί από τον Παπανδρέου- είναι αρκετή για να ταρακουνήσει την Ευρώπη. Καθώς οι εταίροι διαισθάνονται αστάθεια, η μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων –των οποίων ηγείται ο επιχειρηματικός τομέας- καλούν την κυβέρνηση να συμβιβαστεί, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις.

«Ο Τσίπρας πήρε την εξουσία με τις ψήφους των παλιών κεντροαριστερών και εκεί πρέπει να μετακινηθεί», λέει ο Χρήστος Μεμής, ένας βετεράνος πολιτικός σχολιαστής, πλέον υπεύθυνος του ενημερωτικού portal, protagon.gr.

«Αν δεν θέλει να χάσει την αποδοχή του από τον κόσμο και να φύγει ως ο άνθρωπος που μας έβγαλε από το ευρώ, αυτή είναι η μοναδική του επιλογή». Οι γραμμές της μάχης έχουν χαραχθεί, εντός και εκτός Ελλάδας. Και ενώ ο χρόνος είναι πολύτιμος, δεν υπάρχουν εγγυήσεις.»