Ο δεκάλογος της κρίσης και το συμπέρασμα (Β΄μέρος)

Στο πρώτο μέρος αυτού του δεκαλόγου εστιάσαμε στη φύση της κρίσης, προσδίδοντάς της πολιτικοοικονομική διάσταση. Ταυτόχρονα σχολιάσαμε τα πολιτισμικά στοιχεία που διαμορφώνουν τις τάσεις τόσο στην πολιτική, όσο και στην οικονομία κατά την μετάβαση από την εποχή της νεωτερικότητας σε αυτήν της μετανεωτερικότητας. Υποστηρίξαμε ότι η παρούσα κρίση δεν είναι μια ακόμη κρίση του βιομηχανικού μοντέλου ανάπτυξης του καπιταλισμού, αλλά δομικό φαινόμενο που χαρακτηρίζει την τάση αλλαγής των...
σχέσεων ηγεμονίας, συνολικά στον κόσμο, ακριβώς στο ρείθρο που χωρίζει την μοντέρνα εποχή από τον μεταβιομηχανικό καπιταλισμό.

Στο πλαίσιο αυτής της προσέγγισης ο θετικισμός δεν αποτελεί κατάλληλη επιστημολογική μεθοδολογία προσέγγισης της κρίσης, άσχετως αν αυτός διακονείται από τις κλασσικές συντηρητικές ή φιλελεύθερες σχολές σκέψεις ή από τους μαρξιστές. Η επιτυχία μας στην προσέγγιση των πραγματικών σχέσεων που προκάλεσαν την κρίση, από την αρχή της εκδήλωσής της μέχρι σήμερα, οφείλεται στην απασχόληση της κριτικής κονστρουκτιβιστικής ανάλυσης σε συνδυασμό με την γενικότερη μεταμαρξιστική θεώρηση του καπιταλισμού και της πατριαρχίας. Δεκάδες διανοητές συνεισέφεραν σε αυτή την προσέγγιση αποδόμησης του κυρίαρχου οικονομικού ορθολογισμού (οικονομισμού), ο οποίος αποτελεί ο ίδιος το βασικό στοιχείο της κρίσης. Η κρίση φανερώνει κυρίως την κρίση τόσο της οντολογίας, όσο και της επιστημολογίας επί της βάσης των οποίων αναλύεται ο σύγχρονος καπιταλισμός με όρους λειτουργισμού ή με την μεταφορά του δαρβινικού μοντέλου από την φυσική στην οικονομία.

Η δική μας οικονομική προσέγγιση (εθνική οικονομία και διεθνείς οικονομικές σχέσεις) επηρεάστηκε - πέραν από την λεγόμενη νεομαρξιστική προσέγγιση φιλοσόφων και εξαίρετων οικονομολόγων - και από την αναλυτική ματιά σπουδαίων στοχαστών άλλων πεδίων (ή φαινομενικά διαφορετικών πεδίων γνώσης), όπως, μεταξύ άλλων, των: Wittgenstein, Foucault, Derrida, Lacan, Barret. M, Bourdieu, Chouliaraki, Fairclough, Benhabit, Καστοριάδη, Φωτόπουλου, Potter, Mouffe, Passet. R, ή ακόμη από τον υπέροχο ιστορικό David Stevenson. Αναφέρω όλους αυτούς καθώς μπορεί μεν οι περισσότεροι να μην έχουν σχέση με την οικονομική επιστήμη και να μην «πωλούνται» στο ευρύ κοινό, βοηθήσαν όμως καθοριστικά τον γράφοντα, τόσο στην διαμόρφωση μιας νέας στρατηγικής στη κριτική ανάλυση της διεθνούς πολιτικής, όσο και στην κριτική αποδόμηση της κλασσικής ή/και νεοφιλελεύθερης οικονομικής θεώρησης, στη διαδικασία θεώρησης της κρίσης, η οποία έτσι προσεγγίστηκε σύνθετα: πολιτικά, οικονομικά, κοινωνιολογικά, ψυχολογικά και κυρίως πολιτισμικά - δίχως ποτέ να το δηλώσω.
Μετά από αυτές τις απαραίτητες κατά την γνώμη μου διασαφηνίσεις μπορούμε να περάσουμε στο δεύτερο μέρος του «δεκαλόγου» μου, που ουσιαστικά σχολιάζει την κρίση ως μετάβαση από το «Ανάπτυξη ή Θάνατος» στο « Δημοσιονομική Πειθαρχία ή Θάνατος».

5) Ενώ από τη μια πλευρά τονίσαμε τον αντικειμενικά ταξικό χαρακτήρα της κρίσης, και το ρόλο του νεοφιλελευθερισμού ως