Η ντροπή του Έβρου

Κάτι που δεν έχετε ξαναδεί: τα κρατητήρια των παράνομων μεταναστών στον Έβρο και οι ομαδικοί τάφοι τους, λίγο χώμα πεταμένο πάνω απ’ τον καθένα. Το ανθρωπιστικό πρόβλημα στην ακραία του μορφή.
Τίποτα δεν με είχε προετοιμάσει για το πρόσφατο ταξίδι μου στον Έβρο. Στην όμορφη περιοχή των συνόρων της Ελλάδας με την Τουρκία 200 μετανάστες περίπου τη μέρα, οι περισσότεροι sans papiers, εισέρχονται στη χώρα και.....
συλλαμβάνονται από τη Frontex, που έχει επεκτείνει τη δραστηριότητά της και στην περιοχή αυτή, η οποία πλέον δέχεται τη μεγαλύτερη πίεση από κάθε άλλη, και τη δέχεται περισσότερο από ποτέ.
Μερικά στατιστικά στοιχεία διαγράφουν το περίβλημα μιας θλιβερής πραγματικότητας. Περισσότερο από το 70% της μεταναστευτικής ροής προς την Ευρώπη διέρχεται από την Ελλάδα. Το 2010 ο Έβρος δέχτηκε περισσότερες από 47.000 αφίξεις, μια αύξηση της τάξης του 522% σε σχέση με το 2009, και με τη Frontex να χαρακτηρίζει την κατάσταση «ιδιαίτερα κρίσιμη».
Όλοι συζητούμε για τα θέματα αυτά, όλοι γινόμαστε μάρτυρες μιας Αθήνας που καταρρέει, όλοι γκρινιάζουμε για την τραγική κατάσταση χωρίς προηγούμενο, όλοι συμφωνούμε ότι το μεταναστευτικό είναι ένα πρόβλημα πολυδιάστατο και σύνθετο και ότι απλές, εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν.
Ωστόσο, το κείμενο αυτό δεν αφορά το μεταναστευτικό πρόβλημα με τις πολλαπλές διαστάσεις και τις πολιτικές προεκτάσεις του. Αφορά ένα θέμα απλό, μονοδιάστατο, αδιαμφισβήτητο, απαράδεκτο και δυστυχώς άγνωστο για τους περισσότερους. Αφορά τη μεγάλη ανθρωπιστική κρίση που εκτυλίσσεται στα κρατητήρια του Έβρου.
Στα κρατητήρια στο Φυλάκιο, το Σουφλί, το Τυχερό και στις Φέρες λαμβάνει χώρα ένα πολλαπλό ανθρώπινο δράμα. Οι χώροι κράτησης φιλοξενούν 4 και 5 φορές τη χωρητικότητά τους - στο Σουφλί, με τις χειρότερες συνθήκες από πλευράς υπερπληθυσμού, κρατούνται 150 άτομα σε χώρο για 30. Στο Φυλάκιο (όνομα και πράγμα), όπου βρίσκεται ο μεγαλύτερος χώρος κράτησης, 550 άτομα κρέμονται και ουρλιάζουν από τα κάγκελα μέσα από 7 μεγάλες κλούβες χωρητικότητας 374 ατόμων. Το σκηνικό εκεί είναι πολύ αγριευτικό και οι φωνές, αξέχαστες, σε στοιχειώνουν τα βράδια.
Οι άνθρωποι αυτοί δεν προαυλίζονται. Ποτέ. Ο νόμος προβλέπει αυστηρές ποινές για τους αστυνομικούς σε περιπτώσεις διαφυγής - και δεν είναι διατεθειμένοι να το ρισκάρουν. Οι περισσότεροι κρατούμενοι είναι μέσα για 3 και 4 μήνες, με maximum τους 6. Τα κελιά είναι παλιά, σκοτεινά, βρόμικα και κρύα, πολύ κρύα - ο χειμώνας στον Έβρο δεν αστειεύεται και θέρμανση, βεβαίως, δεν υπάρχει. Οι κρατούμενοι κοιμούνται στο πάτωμα σε sleeping bags που τους προμηθεύουν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, μια οργάνωση που δραστηριοποιείται αποκλειστικά σε περιοχές ανά τον κόσμο με ανθρωπιστική κρίση, όπως η Αϊτή, η Λιβύη, η Ιαπωνία, και, από το 2010, ο Έβρος.
Κανείς δεν μπαίνει στα κελιά, παρά σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, και οι κρατούμενοι αναγκάζονται να καθαρίζουν μόνοι τους, συχνά μόνο με νερό. Στο Σουφλί, 150 άντρες μοιράζονται μια τουαλέτα, η άλλη είναι κατειλημμένη από 3-4