Η τάξη του ευρώ πάει … περίπατο!

Του Δημήτρη Α.Γιαννακόπουλου
Πριν από τέσσερα χρόνια, σχολιάζοντας την απομυθοποίηση της(ευρωπαϊκής) σοσιαλδημοκρατίας, είχα προβλέψει την καταστροφή των μεσοαστικώνστρωμάτων. Η οικονομική κρίση που ακολούθησε πλούτησε με αναμφισβήτητα στοιχείατην εκτίμησή μου αυτή, που στηριζόταν σε ανάλυση του παγκόσμιου ηγεμονικούμοντέλου, το οποίο συνήθως αποκαλούμε νεοφιλελευθερισμό.
Βεβαίως στην Ελλάδα, όπου ακόμα κυριαρχούσαν στον πολιτικόλόγο παραδεισένιες αναπαραστάσεις του μεσαίου χώρου είτε....... από την λεγόμενηκεντροδεξιά, είτε από τους κεντροαριστερούς, οι αντιλήψεις αυτές φάνταζανεξαιρετικά πεσιμιστικές και υπερβολικά θεωρητικές, διότι…λεφτά υπήρχαν καιμάλιστα με τη μορφή ισχυρού νομίσματος. Και όταν ισχυρό χρήμα κυκλοφορεί εναφθονία σε μια χώρα μεγάλου εμπορικού ελλείμματος, μεγεθύνοντας ασφαλώςπαραμορφωτικά την αξία, τότε συγκυριακά τα μεσαία κοινωνικά στρώματα ευημερούν,αν και με την λειτουργία τους, στον τριτογενή κυρίως τομέα του οικονομικούκύκλου, τείνουν με το είδος της ανάπτυξης που προκαλούν, να επιβαρύνουν τηνεθνική οικονομία, η οποία καταλήγει σε φούσκα (η φούσκα των ελληνικών ομολόγων, η δημοσιονομική φούσκα της χώρας).

Όταν σκάει αυτή η φούσκα τότε δεν σαρώνεται απλώς η μεσαίατάξη, αλλά ολόκληρο το οικονομικό οικοδόμημα του κράτους και η δομή τηςκοινωνικής διαστρωμάτωσης εισοδημάτων και πλούτου, με τους μικρομεσαίους ναβρίσκονται σε καθημερινό αδιέξοδο και την ανώτερη υπαλληλία ή τα στελέχηεπιχειρήσεων να διαβιούν υπό το κράτος φόβου και τρόμου. Ο κίνδυνος οιτελευταίοι να βιώσουν το φαινόμενο της προλεταριοποίησης μοιάζει απειλητικήπιθανότητα πλέον. Τούτοι είναι που αναζητούν, στη φάση αυτή της κρίσης, τιςσυμβουλές ειδικών από το χώρο της οικονομίας, ή ακόμη την γνώμη μελετητών τηςδιεθνούς πολιτικής για να χαράξουν την πορεία τους. Να εκτιμήσουν, δηλαδή, τοατομικό συμφέρον τους και να κάνουν τις οικονομικές και πολιτικές επιλογέςτους. Ακόμη και στο πλαίσιο της διαδικτυακής σχολιογραφίας, τούτοι μοιάζει ναείναι οι πλέον ευαίσθητοι αποδέκτες. Εξομολογούμαι ότι ώρες-ώρες θεωρώ πως ό,τισημειώνω απευθύνεται ακριβώς σε αυτήν την μεσαία τάξη, που πλέον νοιώθει ναβουλιάζει στον βούρκο μιας αδιέξοδης πολιτικής. Το διακύβευμα για τα λαϊκάστρώματα και τις ελίτ είναι σαφώς απλούστερο, αν και με πραγματικούς ζωτικούςόρους, κρισιμότερο.
Για τα εργατικά, ή φτωχά αγροτικά στρώματα και ασφαλώς γιατην πλειονότητα των ανέργων ή των ημιαπασχολούμενων κάθε μορφής, η κρίση δεναποτελεί απειλή, αλλά μάλλον καθοριστικό παράγοντα συνειδητοποίησης του τελεσίδικουαποκλεισμού τους. Η παραμονή στη ζώνη του ευρώ σημαίνει γι’ αυτούς, όχι απλώςεξασθένηση της δύναμής τους, όπως αντίστοιχα για την μεσαία τάξη και ένασημαντικό μέρος των ελίτ, αλλά μάλλον μακροχρόνια καταδίκη στην φτώχια και τηνδυστυχία. Για τους Έλληνες κεφαλαιούχους το ζήτημα είναι σχετικό: ανάλογα τηνδιάρθρωση του χαρτοφυλακίου τους, την σχέση τους με τα μέσα παραγωγής ή τονκύκλο εργασιών τους και την διασύνδεσή τους στο πλαίσιο της διεθνούςεπιχειρηματικότητας, κάποιοι θα είχ