Οι ξενοι βλεπουν παλι ελλαδα

Ρεπορτάζ : Γιώργος Παπαιωάννου
(από το Βήμα της Κυριακής)
Σημαντικό παράθυρο ευκαιρίας, το οποίο δημιουργεί προσδοκίες για επιστροφή της οικονομίας σε αναπτυξιακούς ρυθμούς και έξοδο από την κρίση, ανοίγεται για τη χώρα. Η πολιτική των μηδενικών επιτοκίων...
και της άφθονης ρευστότητας που εφαρμόζουν οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες του πλανήτη και οδηγεί τους επενδυτές στην αναζήτηση αποδόσεων σε λιγότερο ασφαλείς τοποθετήσεις συμπίπτει με την επιστροφή της χώρας σε δημοσιονομική τάξη. Ως εκ τούτου έχουν αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο τα διεθνή κεφάλαια βλέπουν την Ελλάδα και η διάθεσή τους να τοποθετηθούν σε αυτήν και να χρηματοδοτήσουν την ανάκαμψη της οικονομίας.

Η στροφή των επενδυτών, την οποία «Το Βήμα της Κυριακής» είχε επισημάνει εγκαίρως, αποτυπώνεται στις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων, οι οποίες έχουν υποχωρήσει κάτω από το 10%, όταν πριν από έναν χρόνο ήταν πάνω από 22%, στην άνοδο του Χρηματιστηρίου, στο ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών για τις αυξήσεις κεφαλαίου που επιχειρούν οι ελληνικές τράπεζες, αλλά και στις τοποθετήσεις επενδυτικών κεφαλαίων σε ελληνικές επιχειρήσεις με διεθνείς δραστηριότητες και προοπτικές ανάπτυξης.

«Οι επενδυτές σήμερα δεν βρίσκουν πουθενά αποδόσεις στα ασφαλή ομόλογα, λόγω της πολιτικής των χαμηλών επιτοκίων και της υψηλής ρευστότητας που εφαρμόζουν οι κεντρικές τράπεζες των ΗΠΑ, της ευρωζώνης, της Αγγλίας και της Ιαπωνίας, και έτσι ψάχνουν λιγότερο ασφαλείς τοποθετήσεις με υψηλότερες αποδόσεις» αναφέρει ο κ. Φωκ. Καραβίας, γενικός διευθυντής της Eurobank.

Εκτός από τα χαμηλά επιτόκια και το άφθονο χρήμα, η δημοσιονομική πρόοδος που καταγράφεται λειτούργησε προς την ίδια κατεύθυνση. «Υπάρχουν βήματα προόδου, τα οποία συνεχίζονται τόσο στην Ελλάδα όσο και στις άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, που αποδεικνύουν ότι η πολιτική της Γερμανίας αποδίδει» αναφέρει ο κ. Αν. Φραγκουλίδης, επικεφαλής οικονομολόγος της τρίτης μεγαλύτερης ελβετικής τράπεζας, Zurcher Kantonalbank. «Ειδικότερα η Ελλάδα», προσθέτει ο ίδιος, «βρίσκεται πολύ κοντά στο να πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα στον προϋπολογισμό και να ισοσκελίσει το ισοζύγιο πληρωμών. Αν φθάσει σε αυτό το σημείο, τότε το χρέος μπορεί να γίνει βιώσιμο».

Το επενδυτικό ενδιαφέρον είναι πιο έντονο στις άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Για παράδειγμα, η Πορτογαλία την περασμένη εβδομάδα κατάφερε να δανειστεί από τις αγορές 3 δισ. ευρώ, εκδίδοντας 10ετή ομόλογα με επιτόκιο χαμηλότερο από 5,5%, ενώ η απόδοση του ιταλικού διετούς ομολόγου υποχώρησε στα επίπεδα του 1,2%, δηλαδή χαμηλότερα απ' ό,τι ήταν πριν από την κρίση.

«Αυτό που σταδιακά φαίνεται είναι ότι σε μεγάλο βαθμό ξεπερνιέται η κρίση στην ευρωζώνη» αναφέρει ο κ. Καραβίας. Οπως εξηγεί, «η Ισπανία παραμένει εκτός μνημονίου. Πριν από περίπου έναν χρόνο το ερώτημα ήταν πότε η χώρα θα μπει στο μνημόνιο και όχι το αν θα μπει. Η χώρα παραμένει στις αγορές και το κόστος δανεισμού της έχει υποχωρήσει από τα επίπεδα πάνω από το 6% πριν από έναν χρόνο κοντά το 4% σήμερα. Αντίστοιχη είναι και η υποχώρηση του κόστους δανεισμού για την Ιταλία, η οποία παρά την πολιτική αστάθεια δανείζεται σχεδόν δύο ποσοστιαίες μονάδες φθηνότερα εφέτος απ' ό,τι πέρυσι. Αλλά και στην Ελλάδα οι ανησυχίες για έξοδο από το ευρώ και κοινωνικές αναταραχές έχουν υποχωρήσει».

Αν το κλίμα αυτό στις διεθνείς αγορές συνεχιστεί για ένα ακόμα εξάμηνο, εκτιμάται ότι η Ελλάδα θα είναι σε θέση να επιστρέψει στις αγορές. «Αν συνεχίσουμε να εφαρμόζουμε το πρόγραμμα, μπορεί να μιλάμε για έξοδο στις αγορές προς τα τέλη του 2013 ή τις αρχές του 2014» εκτιμά ο κ. Ανθ. Θωμόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της Τράπεζας Πειραιώς, ο οποίος επισημαίνει ότι αυτό δεν σημαίνει πως λύθηκε το πρόβλημα της χρηματοδότησης. «Οι πρώτες εκδόσεις του Δημοσίου θα είναι συμβολικές, της τάξεως του 1-2 δισ. ευρώ, και δεν θα αρκούν για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας» αναφέρει. Για τον ίδιο πάντως στην παρούσα συγκυρία «παρουσιάζεται μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για τη χώρα να μπορέσει να καλύψει το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας μέσα σε αυτό το ευνοϊκό πλαίσιο».

Τι μπορεί όμως να ανατρέψει το καλό κλίμα; «Πιθανή κυβερνητική αστάθεια» αναφέρει ο κ. Φραγκουλίδης, ο οποίος σημειώνει: «Οι αγορές προσδοκούν πως αν η Ελλάδα συνεχίσει να εφαρμόζει το πρόγραμμα, θα υπάρξει μείωση του ελληνικού χρέους μετά τις γερμανικές εκλογές. Αν αυτό δεν επιβεβαιωθεί, η στάση των επενδυτών θα αλλάξει».

Ως πρόσθετη αιτία που θα μπορούσε να ανατρέψει το κλίμα ο κ. Θωμόπουλος αναφέρει την «πιθανή υστέρηση των εσόδων». Ο ίδιος πάντως θεωρεί απίθανο, με τα σημερινά δεδομένα, να αντιστραφεί το διεθνές κλίμα. «Εκτός απροόπτου, το κλίμα διεθνώς δεν χαλάει. Οι δυνάμεις που έχουν κινητοποιηθεί παγκοσμίως δεν αναστρέφονται. Οταν τέσσερις κεντρικές τράπεζες έχουν μηδενικό επιτόκιο και χορηγούν απεριόριστη ρευστότητα, το χρήμα θα κυλήσει στην οικονομία, Μπορεί να μην πάει εκεί που προέχει και ίσως δημιουργηθούν φούσκες, αλλά θα κυλήσει» αναφέρει ο διευθύνων σύμβουλος της Πειραιώς.

Κανένας βεβαίως δεν αποκλείει ότι η πολιτική αυτή δεν θα οδηγήσει στη δημιουργία μιας νέας φούσκας. «Το όποιο πρόβλημα θα δημιουργηθεί αργότερα, αυτό που προέχει είναι να λύσουμε το σημερινό» λέει ο κ. Φραγκουλίδης. Οπως επισημαίνει ο ίδιος, «στόχος της Fed δεν είναι μόνο να μειώσει το κόστος του χρήματος για να διευκολύνει τις επενδύσεις αλλά και να δημιουργήσει υπεραξίες για να υπάρξει το λεγόμενο wealth effect που θα κάνει τον κόσμο να ξοδέψει περισσότερο για να δώσει ώθηση στην οικονομία».

Ανάκαμψη
Κεφάλαια πάνω από 1 δισ. δολάρια σε επιχειρήσεις
Υστερα από το επενδυτικό κεφάλαιο Τhird Point που δημιούργησε Greek Οpportunity, με σκοπό να επενδύσει στην Ελλάδα 500 εκατ. δολάρια, καλά πληροφορημένες πηγές αναφέρουν ότι ακόμη ένα αμερικανικό επενδυτικό κεφάλαιο «ετοιμάζεται να ανακοινώσει ότι βάζει χρήματα σε ελληνικές επιχειρήσεις». Σύμφωνα με τις πηγές αυτές, συνολικά θα επενδύσει 700 εκατ. δολάρια σε ελληνικές εμπορικές επιχειρήσεις με διεθνή δραστηριότητα. Η επένδυση σε κάθε εταιρεία αναφέρεται ότι θα είναι της τάξεως των 50-100 εκατ. δολάρια.

Πρόκειται για ακόμη ένα δείγμα του ενδιαφέροντος των ξένων επενδυτών να τοποθετηθούν στην Ελλάδα. Την περασμένη εβδομάδα εκπρόσωποι των επενδυτικών οίκων JP Morgan και Nomura βρέθηκαν στην Ελλάδα και συναντήθηκαν με τραπεζίτες και με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γ. Προβόπουλο. Σύμφωνα με πληροφορίες, «ενδιαφέρονταν να πάρουν δουλειές στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης του τραπεζικού κλάδου», να διερευνήσουν δηλαδή πιθανό ενδιαφέρον των ελληνικών τραπεζών να πουλήσουν θυγατρικές τους στο εξωτερικό, προβληματικά δάνεια κ.λπ.

Επίσης μεγάλα επενδυτικά ονόματα, όπως Fidelity, Wellington Third Point, hedge funds του μεγαλοεπενδυτή Τζον Πόλσον, αναφέρονται πίσω από τις αγορές τραπεζικών μετοχών κατά το πρόσφατο ράλι του τραπεζικού δείκτη. «Αυτοί δεν υπήρχαν στις τράπεζες μετά το 2009» λένε χρηματιστηριακές πηγές.

Το ίδιο ισχύει και με την αύξηση κεφαλαίου της Alpha Bank, για την οποία πληροφορίες αναφέρουν την είσοδο στο μετοχικό κεφάλαιο της τράπεζας 2-3 «σούπερ» επενδυτικών ονομάτων εκτός του Κατάρ, το οποίο φέρεται να συμμετέχει με μεγαλύτερο ποσοστό από αυτό που του αναλογεί. Ταυτόχρονα, από την αγορά των ακινήτων ακούγεται ότι έχει αναζωπυρωθεί το ενδιαφέρον ξένων κεφαλαίων για επενδύσεις σε real estate. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες τραπεζικές πηγές, «το real estate αναμένεται να κινηθεί δυναμικά το επόμενο διάστημα».

Μπορεί να λείπει η μεγάλη επενδυτική είδηση, δεν λείπουν όμως πολλές μικρές ειδήσεις που συνθέτουν μια θετική για τη χώρα μεγαλύτερη εικόνα. Και όπως λέγεται, αναπτύσσεται μια δυναμική αυτοτροφοδοτούμενη προς αυτή την κατεύθυνση. Δηλαδή, όπως ακριβώς πριν από έναν χρόνο η χώρα κατρακυλούσε από μια ανάλογη αυτοτροφοδοτούμενη δυναμική, έτσι τώρα υπάρχουν προσδοκίες ότι αντίστοιχες δυνάμεις θα οδηγήσουν την οικονομία στην αντίθετη κατεύθυνση.