Χρησιμα μαθηματα διαχειρισης κρισης απο την ελλαδα και την αργεντινη

Ρεπορτάζ : Γιάννης Παλαιολόγος
(από την Καθημερινή της Κυριακής)
Τι μαθήματα έχουν αντλήσει από την εμπειρία τους στην Αργεντινή και στην Ελλάδα οι επενδυτές στις αγορές κρατικών ομολόγων; Αυτό το ερώτημα επιχείρησε να απαντήσει στο φύλλο της 20ής Απριλίου ο Economist. Σύμφωνα με το...
περιοδικό, ο σεβασμός που δείχνουν τα κράτη προς τους πιστωτές τους αποτελεί «ένα από τα μυστήρια των οικονομικών», καθώς, σε αντίθεση με φυσικά πρόσωπα ή εταιρείες, οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να εξαναγκαστούν να είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους. Οι επενδυτές, εξηγεί ο Economist, συνεχίζουν να τοποθετούνται σε κρατικά ομόλογα αναδυόμενων χωρών γιατί οι αποδόσεις τους την τελευταία δεκαπενταετία είναι συγκριτικά ιδιαίτερα ελκυστικές (άνω του 10% ετησίως).

Η περίπτωση της Ελλάδας δείχνει τη σημασία κατοχής κρατικών ομολόγων υπό ξένο δίκαιο. Αυτή της Αργεντινής, τη ματαιότητα αυτής της πρακτικής.

Οπως συνεχίζει το άρθρο, δύο φορές στο πρόσφατο παρελθόν «οι επενδυτές έχουν θυμηθεί τους κινδύνους που έχουν αναλάβει. Τον Μάρτιο του 2012, επενδυτές σε ελληνικά κρατικά ομόλογα υπέστησαν ζημίες 74% στη μεγαλή ανταλλαγή κρατικών ομολόγων στα χρονικά. Τώρα, πιστωτές που αποδέχθηκαν τις προσφορές ανταλλαγής της Αργεντινής το 2005 και το 2010 προετοιμάζονται για μία απόφαση εφετείου στην Αμερική που ίσως τους αποτρέψει από το να αποπληρωθούν εκεί. Η μία περίπτωση δείχνει τη σημασία της κατοχής κρατικών ομολόγων που έχουν εκδοθεί υπό ξένο δίκαιο, η άλλη τη ματαιότητα αυτής της πρακτικής. Ποιο μάθημα είναι το σωστό;».
Υπενθυμίζεται ότι στην περίπτωση της Ελλάδας, με την αναδρομική χρήση των CAC (Collective Action Clauses) επί των ομολόγων που είχαν εκδοθεί υπό ελληνικό δίκαιο, αναδιαρθρώθηκαν 199 δισ. ευρώ του ιδιωτικά διακρατούμενου δημοσίου χρέους (το 97% του συνόλου). Παρά τις προειδοποιήσεις του οικονομικού επιτελείου ότι οι λεγόμενοι holdouts –κάτοχοι ομολόγων ξένου δικαίου, ύψους 6,4 δισ. ευρώ, που αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στο PSI– δεν είχαν σε κάτι να ελπίζουν από τη στάση τους, μέχρι στιγμής έχουν δικαιωθεί πλήρως.
Η κρίσιμη απόφαση ελήφθη στις 15 Μαΐου πέρυσι, όταν έληξε ομόλογο ξένου δικαίου 450 εκατ. ευρώ, το 90% του οποίου ανήκε στο vulture fund Dart Management. Η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε αναπάντεχα να αποζημιώσει πλήρως την Dart και τους υπόλοιπους holdouts, με κόστος 436 εκατ. ευρώ, παρά τις προειδοποιήσεις περί του αντιθέτου και τις ενδείξεις από την Ευρώπη ότι θα στήριζε μία πιο επιθετική στάση από πλευράς της Αθήνας. Τελικά, σε συνθήκες πολιτικής αναταραχής στην Ελλάδα και υπό τον φόβο πολυετών νομικών επιπλοκών, υπερίσχυσε η πιο συντηρητική άποψη. Εκτοτε, έχουν υπάρξει τέσσερις ακόμα λήξεις ομολόγων ξένου δικαίου –τρεις κρατικά εγγυημένοι τίτλοι του ΟΣΕ, ύψους 200, 250 και 430 εκατ. ευρώ και ένας του ΟΑΣΑ ύψους 240 εκατ.– όπου οι holdouts, που ήταν σχεδόν το σύνολο των κατόχων, ανταμείφθηκαν με το 100% της ονομαστικής αξίας. Το συνολικό κόστος για το δημόσιο ταμείο ήταν 1,039 δισ. ευρώ.
Η ελληνική περίπτωση, λοιπόν, αναδεικνύει τα πλεονεκτήματα της κατοχής κρατικών ομολόγων υπό ξένο δίκαιο. Οπως παρατηρεί όμως ο Economist, η Αργεντινή υπενθυμίζει ότι το ξένο δίκαιο δεν είναι πανάκεια για τους πιστωτές: «Οταν η Αργεντινή αναδιάρθρωσε χρέος ύψους 81 δισ. δολαρίων το 2005, η προσφορά της αποτιμήθηκε μόλις στα 35 σεντς στο δολάριο. Κάτοχοι του 24% αυτού του χρέους είπαν «όχι». Η Αργεντινή ορκίστηκε να μην πληρώσει ποτέ τους holdouts. Εκτοτε, παρά μία σειρά αρνητικών δικαστικών αποφάσεων, το Μπουένος Αϊρες έχει τηρήσει την υπόσχεσή του.
Το 2010, η Αργεντινή έθεσε στους «αντιστεκόμενους» πιστωτές της εκ νέου την προ πενταετίας προσφορά ανταλλαγής. Η πλειοψηφία όσων είχαν απομείνει ενέδωσε. Τον συμβιβασμό αρνήθηκε η Elliott Management, ένα νεοϋορκέζικο hedge fund που ηγείται της δικαστικής αντιπαράθεσης, και ένας μικρός ακόμη αριθμός επενδυτικών κεφαλαίων.
Η αδιαλλαξία αυτή έμοιαζε να φέρνει αποτέλεσμα για την Elliott τον περασμένο Οκτώβριο, όταν εφετείο της Νέας Υόρκης επικύρωσε απόφαση χαμηλόβαθμου δικαστηρίου υπέρ του fund. Βάσει της απόφασης, η εξυπηρέτηση του αναδιαρθρωμένου χρέους της αλλά όχι του χρέους (υπό αμερικανικό δίκαιο) προς τους holdouts εκ μέρους της Αργεντινής αποτελεί παραβίαση του pari passu (ίσης μεταχείρισης), επομένως η κυβέρνησή της δεν επιτρέπεται να ξεπληρώσει άλλα ομόλογα έως ότου επιλύσει τις διαφορές της με την Elliott.