Βραζιλία: Σε αχαρτογράφητα νερά ξανά με τις κατηγορίες κατά του Τεμέρ

Την Τετάρτη το πρωί, η Βραζιλία φαινόταν μια χαρά. Οι δύσκολες αλλά αναγκαίες οικονομικές μεταρρυθμίσεις περνούσαν από το Κογκρέσο. Ο πρόεδρος Μισέλ Τεμέρ ήταν εξαιρετικά αντιδημοφιλής, αλλά διαχειριζόταν τον κυβερνητικό συνασπισμό με επιδεξιότητα. Η οικονομία έβγαινε από την ύφεση. Οι επενδυτές συνεδρίαζαν με ωραίες αποδόσεις: 10 τοις εκατό από το χρηματιστήριο φέτος, και ακόμα 6 τοις εκατό από την ανατίμηση του ρεάλ έναντι του δολαρίου.

Μέχρι την Πέμπτη το πρωί, είχε επέλθει ο πανικός. Ο Τεμέρ αντιμετώπισε εκκλήσεις να παραιτηθεί. Μπορεί

ακόμη και να δεχθεί πρόταση μομφής. Ο κυβερνητικός συνασπισμός άρχισε να καταρρέει, καθώς οι εταίροι "εγκατέλειψαν στο πλοίο". Οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται η Βραζιλία έχουν σταματήσει και μπορεί να εγκαταλειφθούν. Τα κέρδη των επενδυτών εξαφανίστηκαν μέσα σε λίγες ώρες μετά από ξέφρενες συνεδριάσεις. Ο λόγος για την έκτακτη ανατροπή ήταν ένα εκρηκτικό ρεπορτάζ, που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη. Η εφημερίδα Globo δημοσίευσε μια μυστική ηχογράφηση του Τεμέρ, σύμφωνα με την οποία συμφωνεί να δωροδοκηθεί ο Εντουάρντο Κούνια, πρώην σύμμαχος. Ο υποτιθέμενος στόχος ήταν να εξαγοράσουν τη σιωπή του Κούνια στο δικαστήριο για το σκάνδαλο Lava Jato (ξέπλυμα εξπρές), σχετικά με την ενεργειακή εταιρεία που ελέγχεται από το κράτος Petrobras, η οποία οδήγησε στην καταδίκη σχεδόν 100 κορυφαίων επιχειρηματιών και πολιτικών.

Μέχρι αυτή την εβδομάδα, ο 76χρονος Τεμέρ είχε αποφύγει την άμεση εμπλοκή στο Lava Jato (και ένα σχετικό σκάνδαλο στην κατασκευαστική εταιρεία Odebrecht, που το αμερικανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης έχει ονομάσει τη "μεγαλύτερη περίπτωση ξένης δωροδοκίας στην ιστορία"). Η ικανότητά του να αποφεύγει προβλήματα μερικές φορές φαινόταν πολύ καλή για να είναι αληθινή. Το ένα τρίτο του υπουργικού συμβουλίου του βρίσκεται υπό έρευνα. Έτσι αποδείχθηκε. Το Ανώτατο Δικαστήριο ενέκρινε έρευνα σχετικά με την υπόθεση του Τεμέρ.

Μετά την αποπομπή της προέδρου πέρυσι, η Βραζιλία έχει εισέλθει σε αχαρτογράφητα νερά. Υπάρχουν πολλά σενάρια, αλλά το βασικό υποκείμενο ερώτημα είναι πότε θα τελειώσει αυτή η οξεία αβεβαιότητα και όχι πώς. Το καλύτερο αποτέλεσμα θα ήταν η ταχεία και πειστική άρνηση των κατηγοριών. Πράγματι, σε ένα αυθαίρετο εθνικό διάγγελμα, ο Τεμέρ υποστήριξε την αθωότητά του, επέμεινε ότι δεν παραιτήθηκε και ζήτησε την ταχεία διερεύνηση.

Προς όφελός του, οι μυστικές ηχογραφήσεις που κυκλοφόρησαν αργότερα δεν περιείχαν σαφώς αποδεικτικά στοιχεία. Ο Τεμέρ μπορεί ακόμη να επιβιώσει και η χώρα θα μπορούσε να φτάσει, όπως-όπως, ως τις προεδρικές εκλογές του 2018. Οι μεταρρυθμίσεις στο συνταξιοδοτικό και το εργατικό σύστημα θα μπορούσαν να περάσουν στο Κογκρέσο. Και ο κίνδυνος η Βραζιλία να καταρρεύσει θα ξεπερνιόταν και πάλι, ενισχύοντας τις αγορές και την πραγματική οικονομία. Παρ' όλα αυτά, ο Τεμέρ εξακολουθεί να διακινδυνεύει. Η πίεση -στους δρόμους, στη δικαιοσύνη, στο Κογκρέσο - θα μπορούσε να τον εξαναγκάσει σε παραίτηση. Εάν συμβεί αυτό, το Κογκρέσο θα επιλέξει έναν προσωρινό πρόεδρο (η εναλλακτική λύση, η επίσπευση των εκλογών του 2018, απαιτεί μια δύσκολη συνταγματική μεταρρύθμιση). Οι φημολογούμενοι υποψήφιοι είναι ο Φερνάντο Ενρίκε Καρντόσο, πρώην πρόεδρος, ο Ροντρίγκο Μάια, επικεφαλής του Κογκρέσου, ή ακόμα και η Κάρμεν Λουσία, επικεφαλής του Ανωτάτου Δικαστηρίου.

Όλοι μπορούν να διατηρήσουν τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Αλλά δεν θα είχαν εντολή. Θα ήταν υπεύθυνοι κατ' όνομα και πράξη. Το πιο ακραίο σενάριο είναι η μομφή. Οι πολιτικοί της αντιπολίτευσης έχουν ήδη καταθέσει διαδικασίες. Αυτή είναι η πιο αποσταθεροποιητική προοπτική, διότι η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει ένα χρόνο. Επιπλέον, η Βραζιλία έχει ήδη υποστεί μία μομφή μέσα σε δύο χρόνια. Πόση ζημιά θα μπορούσε να γίνει με μία δεύτερη; Είναι μια ζοφερή κατάσταση, αλλά όχι και τόσο άσχημη. Οι εισαγγελείς διαφθοράς της Βραζιλίας συμβάλλουν στην αναγκαία εκκαθάριση του πολιτικού συστήματος. Ο πληθωρισμός μειώθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο μέσα σε μια δεκαετία. Τα μειωμένα επιτόκια βοηθούν την ανάκαμψη. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις είναι σε άνοδο. Είναι αλήθεια ότι η χώρα έχει μη βιώσιμο χρέος και δημοσιονομικό έλλειμμα (εξ' ου και η σημασία της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης). Αλλά η Βραζιλία δεν αντιμετωπίζει άμεση οικονομική κρίση. Αυτή είναι σημαντική πρόοδος. Μπορεί να είναι μόνο μια μικρή ελπίδα, αλλά οι ευρύτερες ζημιές από τις υποτιθέμενες κασέτες με το "αντίτιμο σιωπής" του Τεμέρ θα μπορούσαν να περιοριστούν.

ft.com

Διαβάστε περισσότερα