Το νέο μέτωπο στη Μέση Ανατολή

Αρχίζοντας τη μάχη με τους Ισλαμιστές μαχητές του Isis στη Συρία, ο Μπαράκ Ομπάμα άνοιξε ένα νέο, μεγάλο μέτωπο στη Μέση Ανατολή - και άρχισε κάτι που, κατά δική του παραδοχή, δεν μπορεί να τελειώσει. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ προειδοποίησε αυτόν τον μήνα ότι η δέσμευσή του να «υποβαθμίσει και να καταστρέψει» το Isis θα χρειαστεί χρόνια για να επιτευχθεί. Ο διάδοχος του Ομπάμα στο Λευκό Οίκο είναι πλέον πιθανό να κληρονομήσει,

Η παρέμβαση είναι σημαντική και από άλλες απόψεις. Ο Ομπάμα ενεπλάκη στη μέση του εμφυλίου πολέμου στη Συρία μετά από τρία χρόνια κατά τα οποία αποφασιστικά προσπαθούσε να απέχει. Οι πιθανές συνέπειες αυτής της μεταστροφής είναι ανεξιχνίαστες. Η κλίμακα της επίθεσης της Τρίτης, που περιλαμβάνει βομβαρδιστικά μαχητικά, drones και πυραύλους Τόμαχοκ, ήταν μια μεγάλη κλιμάκωση σε σχέση με τις πιο περιορισμένες επιχειρήσεις για το Isis στο Ιράκ, από τον περασμένο Αύγουστο. Η δράση του Ομπάμα πυροδοτήθηκε από τους φόβους για επικείμενη σφαγή των Κούρδων της Συρίας, οι οποίοι κατέφυγαν μαζικά στα τουρκικά σύνορα το περασμένο Σαββατοκύριακο, εν όψει των επιθέσεων του Isis.

Είναι σαφές ότι ο κοινός στρατιωτικός σχεδιασμός με τους Άραβες συμμάχους έχει αρχίσει εδώ και αρκετό καιρό. Ο Τζον Κέρι, υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, επισκέφθηκε τον Κόλπο στις αρχές του μήνα για να συντονίσει τις προετοιμασίες. Η άμεση συμμετοχή των Σουνιτών Μουσουλμάνων στη Σαουδική Αραβία, την Ιορδανία, το Μπαχρέιν, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ενάντια στους σιίτες μουσουλμάνους του Ιράν και των σύριων συμμάχων τους, ενδεχομένως να διευρύνει τη σύγκρουση στη Συρία και το Ιράκ, οδηγώντας σε έναν πόλεμο σε όλη την περιφέρεια.

Οι καθοδηγούμενες από τις ΗΠΑ αεροπορικές επιδρομές στη Συρία εγείρουν και άλλα βασικά ερωτήματα:

Νομιμότητα

Η νομιμότητα οποιασδήποτε δυτικής ή ξένης στρατιωτικής επέμβασης στη Συρία, στο παρόν και το μέλλον, είναι υψίστης σημασίας λόγω της ιστορίας της επέμβασης στο Ιράκ το 2003, όταν οι ΗΠΑ και η Βρετανία ενήργησαν χωρίς την έγκριση του ΟΗΕ. Σε αντίθεση με την ιρακινή κυβέρνηση, ο πρόεδρος της Συρίας, Μπασάρ αλ-Άσαντ, δεν έχει ζητήσει εξωτερική βοήθεια για την καταπολέμηση του Isis. Αμερικανοί αξιωματούχοι παραδέχονται ότι δεν ζητήθηκε άδεια από τον Άσαντ, παρόλο που το καθεστώς είχε ενημερωθεί για τις αεροπορικές επιδρομές. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ δεν έχει επιβάλλει κυρώσεις στη στρατιωτική δράση, ούτε, δεδομένης της εχθρότητας της Ρωσίας, είναι πιθανό να το πράξει.

Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, τα μέλη των Ηνωμένων Εθνών έχουν την ευθύνη για την προστασία των ομάδων πολιτών όπως οι Κούρδοι της Συρίας, όταν οι ζωές τους απειλούνται. Οι ΗΠΑ θεωρούν ότι ο Άσαντ δεν είναι πλέον ένας νόμιμος ηγέτης μετά από την εικαζόμενη χρήση χημικών όπλων εναντίον αμάχων, μια θέση που επανέλαβε και ο Ντέιβιντ Κάμερον. Αλλά αυτή η άποψη παραμένει νομικά αμφίβολη.

Αποτελεσματικότητα

Το Πεντάγωνο είπε ότι είχε επιτεθεί σε 22 στόχους στη βόρεια και ανατολική Συρία στην αρχική φάση την Τρίτη, κυρίως σε κέντρα ελέγχου, σε αποθήκες όπλων και σε στρατώνες που χρησιμοποιήθηκαν από το Isis και από μια θυγατρική της Αλ Κάιντα. Βασικός στόχος ήταν η πόλη Ράκα της βορειοανατολικής Συρία, η οποία έχει γίνει ένα ασφαλές καταφύγιο για ομάδες του Isis που αγωνίζονται πέρα από τα σύνορα του Ιράκ. Μπορούμε να αναμένουμε και περεταίρω αεροπορικές επιδρομές.

Ένα πιθανό πρόβλημα είναι τα θύματα μεταξύ των αμάχων, κάτι που έγινε μεγάλο θέμα κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν. Ένα άλλο είναι το κατά πόσον οι αεροπορικές επιδρομές έχουν διαρκή οφέλη. Ο στρατηγός Martin Dempsey, επικεφαλής των Ενόπλων Δυνάμεων των Ηνωμένων Πολιτειών, και άλλοι ανώτεροι στρατιωτικοί στις ΗΠΑ και τη Βρετανία, έχουν προειδοποιήσει ότι οι εναέριες δυνάμεις δεν αρκούν για να νικηθεί το Isis. Παρά το γεγονός ότι οι ΗΠΑ έχουν σχέδια για την εκπαίδευση των τοπικών επίγειων δυνάμεων, επί του παρόντος, ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός και οι Κούρδοι πεσμεργκά δεν έχουν τη δύναμη, τους πόρους ή τη δυνατότητα να καταλάβουν και να κρατήσουν τις περιοχές που έχουν απελευθερωθεί από τον έλεγχο του Isis από τις αεροπορικές επιθέσεις. Έτσι, οποιαδήποτε κέρδη μπορεί να αποδειχθούν προσωρινά.

Το καθεστώς Άσαντ

Όπως και η Βρετανία, η κυβέρνηση Ομπάμα έχει επανειλημμένα ζητήσει την παραίτηση του Άσαντ και ελεύθερες εκλογές για τη δημιουργία μιας δημοκρατικής, χωρίς αποκλεισμούς κυβέρνησης στη Συρία. Όμως, η δραματική αύξηση του Isis, με την ακραία ισλαμιστική ιδεολογία και τις βίαιες μεθόδους, έχει καταλήξει να θεωρείται ως μεγαλύτερη απειλή για τα δυτικά συμφέροντα από τον Άσαντ. Το καθεστώς της Δαμασκού, που υποστηριζόταν από τους Ρώσους συμμάχους του, προειδοποίησε τον περασμένο μήνα ότι μη εξουσιοδοτημένες επιθέσεις στην κυρίαρχη επικράτειά του θα συνιστούν επίθεση. Αλλά στην πραγματικότητα, ο Άσαντ μπορεί να καλωσορίσει σιωπηλά την δράση του Ομπάμα, δεδομένου ότι ενισχύει τη θέση του απέναντι σε έναν κοινό εχθρό. Η απειλή του Isis έχει επίσης ως αποτέλεσμα την εκτροπή της εχθρότητας των γειτονικών χωρών, όπως η Τουρκία, η οποία είναι τώρα απασχολημένη με την ασφάλεια και την κρίση των προσφύγων κατά μήκος των κοινών συνόρων τους. Παρ 'όλα αυτά, οι συνεχόμενοι αμερικανικοί και αραβικοί βομβαρδισμοί θα μπορούσαν να οδηγήσουν τις ΗΠΑ και τους συμμάχους της σε άμεση αντιπαράθεση με τις κυβερνητικές δυνάμεις της Συρίας.

Ο αραβικός κόσμος

Η συμμετοχή της Σαουδικής Αραβίας και τεσσάρων ακόμα αραβικών χωρών στις στρατιωτικές επιθέσεις είναι μια σημαντική εξέλιξη στην ιστορία Ιράκ-Συρίας μετά το 2003. Η επακόλουθη απειλή από έναν εκπρόσωπο του Isis, για απροσδιόριστα, βίαια αντίποινα εναντίον τους, υπογράμμισε την έκταση στην οποία ο συριακός εμφύλιος πόλεμος μπορεί να τροφοδοτεί μια σύγκρουση σε όλη την περιφέρεια. Η συμμετοχή αυτών των «μετριοπαθών» σουνιτικών μουσουλμανικών καθεστώτων σε επιθέσεις σουνιτών εξτρεμιστών υπογραμμίζει επίσης το υποτιθέμενο διευρυνόμενο σχίσμα με τον σιιτκό μουσουλμανικό κόσμο, όπως εκπροσωπείται από το Ιράν και τους Αλεβίτες συμμάχους του στη Δαμασκό.

Η Τεχεράνη συναίνεσε στις αμερικανικές επιθέσεις ενάντια στο Isis στο Ιράκ, αλλά είναι αντίθετη με παρόμοια δράση στο εσωτερικό της Συρίας. Αυτό που θα κάνει το Ιράν στο μέλλον μπορεί να εξαρτάται σε κάποιο βαθμό από την έκβαση των μακροχρόνιων πυρηνικών διαπραγματεύσεων με τη Δύση. Ο Ντέιβιντ Κάμερον, ο οποίος θα συναντηθεί με τον Ιρανό πρόεδρο, Χασάν Ρουχανί, στη Νέα Υόρκη αυτή την εβδομάδα, έχει μια σπάνια ευκαιρία να επηρεάσει την ιρανική σκέψη.

Ο ρόλος της Βρετανίας

Μετά την ήττα του στην Βουλή των Κοινοτήτων ψηφοφορία για τη Συρία πέρυσι, ο Κάμερον υπήρξε εξαιρετικά προσεκτικός όσον αφορά την προσφορά άμεσης βρετανικής στρατιωτικής υποστήριξης στους Αμερικανούς στο Ιράκ και τη Συρία. Η Γαλλία ήταν πιο ενεργή, ξεκινώντας τις αεροπορικές επιθέσεις εναντίον του Isis στο Ιράκ. Αλλά η κυβέρνηση του προέδρου Φρανσουά Ολάντ λέει ότι δεν θα εμπλακεί στη Συρία. Τώρα που ο Ομπάμα έχει ρίξει τα ζάρια και ενεπλάκη στη Συρία, η Βρετανία θα νοιώσει αυξανόμενη πίεση για να κάνει περισσότερα για να βοηθήσει. Δεδομένου ότι ο Κάμερον έχει προσωπικά ορκιστεί να καταστρέψει το Isis και ότι η κοινή γνώμη έχει σκληρύνει μετά από τους αποκεφαλισμούς των βρετανών και αμερικανών ομήρων, φαίνεται πιθανό ότι θα επιδιώξει κοινοβουλευτική στήριξη για την ανάληψη στρατιωτικής δράσης στο Ιράκ - αλλά όχι στη Συρία.

www.theguardian.com

Διαβάστε περισσότερα