Το Μαρόκο, μία νέα πηγή προβλημάτων για την τρομοκρατία στην Ευρώπη

Ο φόβος της Ευρώπης είναι ότι η παράνομη μετανάστευση θα συνυπάρξει με την αστάθεια του Μαρόκου, γράφει ο Tony Barber.

Η τρομοκρατική επίθεση της Πέμπτης στη Βαρκελώνη έφερε προφανείς ομοιότητες με τις φρικαλεότητες τα τελευταία δύο χρόνια στο Βέλγιο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Παρ' όλα αυτά, υπάρχει μια ξεχωριστή ισπανική και βορειοαφρικανική διάσταση σε αυτή την τελευταία περίπτωση.

Λίγες ώρες μετά την επίθεση στη Βαρκελώνη, το Isis,

η μαχητική ισλαμική οργάνωση, έσπευσε να αναλάβει την ευθύνη. Σε μερικές περιπτώσεις, όμως, το Isis έχει κάνει αβάσιμες διεκδικήσεις ευθύνης. Η προσοχή είναι απαραίτητη προτού περάσουμε σε συμπεράσματα σχετικά με μια υποτιθέμενη διεθνοποιημένη οργή σε μια από τις πιο αγαπημένες πόλεις της Ευρώπης.

Αυτό ήταν το μάθημα από την έρευνα για τις βομβιστικές επιθέσεις του τρένου στη Μαδρίτη το Μάρτιο του 2004 που σκότωσε 191 άτομα και τραυμάτισε πάνω από 1.800. Αρχικά, το ισραηλινό κυβερνών κόμμα προσπάθησε να ρίξει την ευθύνη στην Eta, τους Βάσκους αυτονομιστές -ένας άγριος ισχυρισμός για τον οποίο δεν υπήρχε ίχνος απόδειξης. Στη συνέχεια, οι έρευνες επικεντρώθηκαν στην Αλ Κάιντα, την ομάδα πίσω από τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου στις ΗΠΑ πριν από δυόμισι χρόνια. Σε δίκη που έληξε τον Οκτώβριο του 2007, αυτοί που καταδικάστηκαν για τις βομβιστικές επιθέσεις στη Μαδρίτη ήταν μια ομάδα νεαρών ανδρών, κυρίως Βορειοαφρικανών, τους οποίους οι εισαγγελείς εντόπισαν ως θύλακα ισλαμιστών. Αλλά δεν υπήρξε κανένα άμεσο ίχνος από την ίδια την Αλ Κάιντα. Ωστόσο, είναι σαφές ότι ισλαμιστές μαχητές με ρίζες στη Βόρεια Αφρική, συμπεριλαμβανομένων των Μαροκινών και Ευρωπαίων με μαροκινή προέλευση, από το 2004 αποτελούν απειλή για την Ισπανία. Τον περασμένο Νοέμβριο, η ισπανική αστυνομία συνέλαβε έναν μαροκινό που ζει κοντά στη Μαδρίτη με την υποψία ότι σχεδιάζει μια επίθεση ως "μοναχικός λύκος".

Οι ρίζες αυτού του προβλήματος βρίσκονται στην ιστορία, τη μεσαιωνική και τη σύγχρονη, της Ισπανίας και της βόρειας Αφρικής. Για τους ισλαμιστές εξτρεμιστές, η Ισπανία είναι η Αλ-Άνταλους, η χώρα που κατέκτησε το Ισλάμ το 711, από την οποία αποσπάστηκε αργά μέχρι την πλήρη δημιουργία της ως πολιτική οντότητα το 1492, κάτι που αποτελεί θεμιτό στόχο για εκδίκηση ή ανακατάληψη. Όπως πολλοί τζιχαντιστικοί ιστότοποι, αυτός που κατέλαβε το μυαλό των βομβιστών της Μαδρίτης προέτρεψε επιθέσεις στην Ισπανία.

Στη σύγχρονη εποχή, το μεγαλύτερο μέρος του Μαρόκου έπεσε υπό γαλλικό έλεγχο στις αρχές του 20ού αιώνα, αλλά μέρος του σουλτανάτου έγινε ισπανικό προτεκτοράτο. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920, οι ένοπλες δυνάμεις της Ισπανίας χρησιμοποίησαν χημικά όπλα για να εξουδετερώσουν μια εξέγερση στην περιοχή Rif του βόρειου Μαρόκου. Όπως και με παρεμφερή μεσογειακά επεισόδια που περιλαμβάνουν βρετανικά και ιταλικά αποικιακά στρατεύματα, η Ισπανία κάλυψε τον χημικό της πόλεμο εδώ και δεκαετίες. Η Ισπανία, όπως και η Γαλλία, έφυγε από το Μαρόκο το 1956.

Αλλά προς εκνευρισμό του Ραμπάτ, η Ισπανία εξακολουθεί να διαθέτει δύο θύλακες στις ακτές του Μαρόκου, τη Θέουτα και τη Μελίλια. Οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών είναι σωστές μάλλον και όχι θερμές. Η Ισπανία, όπως και άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, εκτιμά το μετριοπαθές Ισλάμ που ο βασιλιάς Μοχάμετ VI, ηγεμόνας του Μαρόκου, προωθεί στον λαό του.

Ωστόσο, η επίθεση στη Βαρκελώνη συνέβη σε μια ευαίσθητη στιγμή, τόσο όσον αφορά την κρίση των μεταναστών και των προσφύγων στην Ευρώπη όσο και τις εσωτερικές συνθήκες στο Μαρόκο. Οι πιέσεις που ασκούνται στην Ευρώπη από την παράνομη μετανάστευση στη Μεσόγειο μετατοπίζονται από το πέρασμα της Λιβύης-Ιταλίας στη βραχύτερη διαδρομή από το Μαρόκο στην Ισπανία. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, περίπου 11.849 παράνομοι μετανάστες έφθασαν στην Ισπανία μεταξύ 1 Ιανουαρίου και 16 Αυγούστου, οι περισσότεροι από αυτούς διά θαλάσσης, αλλά μερικοί με διαφορετικές μεθόδους, όπως η παραβίαση των ελέγχων ασφαλείας στη Θέουτα. Τα στοιχεία αυτά υποδηλώνουν ότι μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους ο συνολικός αριθμός των παράνομων μεταναστών που εισέρχονται στην Ισπανία θα είναι σημαντικά υψηλότερος από τους 13.246 του προηγούμενου έτους.

Η Ισπανία αναμένεται να δει περισσότερες αφίξεις σε μεγάλο βαθμό λόγω της χρόνιας ανασφάλειας στις υποσαχάριες χώρες όπως το Μάλι, η Νιγηρία και το Σουδάν. Ωστόσο, ένας άλλος παράγοντας είναι η ενισχυμένη χρηματοδοτική στήριξη της ΕΕ στην κυβέρνηση του Νίγηρα. Αυτό βοήθησε στο να εμποδιστούν οι λαθρομεταφορές που περνούν από τον βόρειο Νίγηρα και την έρημο της Λιβύης στις ακτές της Λιβύης. Μαζί με την απαγόρευση των φιλανθρωπικών οργανώσεων της Ιταλίας που εκτελούν αποστολές διάσωσης στην κεντρική Μεσόγειο, αυτές οι πιέσεις προκαλούν τις εγκληματικές συμμορίες να επικεντρωθούν στην ισπανική διαδρομή.

Από ορισμένες απόψεις, αυτή είναι μια γνωστή πρόκληση για την Ισπανία, η οποία έλαβε σχεδόν 40.000 παράνομους μετανάστες το 2006. Την εποχή εκείνη η Ισπανία συνεργάστηκε με το Μαρόκο και τις υποσαχάριες χώρες για να μειώσει τη ροή των ανθρώπων. Σε γενικές γραμμές, αυτό λειτούργησε. Μέσα σε μια δεκαετία, το πλαίσιο άλλαξε ριζικά ως αποτέλεσμα της αραβικής άνοιξης, της καταστροφής της Λιβύης και των πολιτικών αναταραχών που έπληξαν το Μαρόκο από τον περασμένο Οκτώβριο.

Ο εφιάλτης της Ευρώπης είναι ότι η παράνομη μετανάστευση στην Ισπανία θα γίνει αλληλένδετη με την αστάθεια στο Μαρόκο, ακριβώς όπως ο εμφύλιος πόλεμος της Συρίας προκάλεσε ροές προσφύγων στην Ελλάδα και όπως και η αναρχική βία επέκτεινε τον ρόλο της Λιβύης ως μια διαδρομή για τη μετάβαση των μεταναστών στην Ιταλία. Η επίθεση στη Βαρκελώνη υπογραμμίζει την ανάγκη τόσο για μεταρρύθμιση στο Μαρόκο όσο και για ενέργειες σε επίπεδο ΕΕ σχετικά με την εν εξελίξει μεταναστευτική κρίση στην Ισπανία.

ft.com

Διαβάστε περισσότερα