Το καπιταλιστικό δίκτυο που κυβερνά τον Κόσμο

Καθώς τα κινήματα διαμαρτυρίας εναντίον των οικονομικών συμφερόντων και δυνάμεων φουντώνουν σε ολόκληρο τον κόσμο, η επιστήμη έρχεται να επιβεβαιώσει τους χειρότερους φόβους των απανταχού διαμαρτυρόμενων.

Μια ανάλυση των σχέσεων 43.000 πολυεθνικών επιχειρήσεων, κατέληξε στο ότι ένας σχετικά μικρός αριθμός εταιριών, κυρίως τράπεζες, ελέγχουν την παγκόσμια οικονομία με μια δυσανάλογα μεγάλη επιρροή.

Τα συμπεράσματα

της μελέτης έχουν δεχτεί αρκετές κριτικές, αλλά οι αναλυτές σύνθετων συστημάτων επιμένουν πως πρόκειται για μια μοναδική απόπειρα να ξεκαθαριστεί η διανομή ισχύος της παγκόσμιας οικονομίας. Τέτοιες μέθοδοι, βοηθούν στο να γίνει ο καπιταλισμός πιο σταθερός, λένε.

Η ιδέα ότι κάποιοι τραπεζίτες ελέγχουν μεγάλο μέρος της παγκόσμιας οικονομίας μπορεί να μην εκπλήσσει αυτούς που συμμετέχουν στο κίνημα Occupy Wall Street, ή και άλλους διαδηλωτές αλλού, αλλά η συγκεκριμένη εργασία, που έγινε από τρεις θεωρητικούς πολύπλοκων συστημάτων του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Ζυρίχης, είναι η πρώτη που πάει πέρα από τη θεωρία και την ιδεολογία, εξετάζοντας εμπειρικά το δίκτυο της εξουσίας. Συνδυάζει τα μαθηματικά που χρησιμοποιούνται για μοντέλα φυσικών συστημάτων, με εταιρικά στοιχεία που χαρτογραφούν το ιδιοκτησιακό καθεστώς   των πολυεθνικών επιχειρήσεων του κόσμου.

Όπως λέει ο James Glattfelder, της επιστημονικής ομάδας που πραγματοποίησε την εργασία, «η πραγματικότητα είναι τόσο σύνθετη, που πρέπει να ξεφύγουμε από το δόγμα, είτε αυτό αφορά τις θεωρίες συνομωσίας είτε αφορά  την ελεύθερη αγορά… η ανάλυσή μας βασίζεται στην πραγματικότητα».

Η εν λόγω εργασία, που θα δημοσιευτεί στο PloS One, αποκαλύπτει έναν πυρήνα 1318 εταιριών με αλληλοσυνδεόμενες ιδιοκτησίες. Η κάθε μία είχε δεσμούς με δυο ή περισσότερες άλλες, και κατά μέσο όρο, η κάθε μια συνδεόταν με άλλες είκοσι. Επιπλέον, αν και αυτές αντιπροσωπεύουν το 20% των παγκόσμιων εσόδων, οι 1318 επιχειρήσεις φαίνονται να κατέχουν συλλογικά, μέσω των μετοχών τους, την πλειοψηφία των μεγαλύτερων blue chip και κατασκευαστικών εταιριών του κόσμου, δηλαδή την πραγματική οικονομία, που αντιπροσωπεύει το 60% των παγκόσμιων εσόδων.

Όσο πιο πολύ η ομάδα επιστημόνων ξετύλιγε το κουβάρι του ιδιοκτησιακού καθεστώτος, τόσο «εύρισκε» ότι όλα οδηγούσαν σε μια «υπέρ οντότητα» 147 «σφιχτοδεμένων» επιχειρήσεων, των οποίων την ιδιοκτησία κατέχουν άλλα μέλη της οντότητας, που ελέγχουν το 40% του συνολικού πλούτου του δικτύου.

«Στην ουσία, λιγότερο από το 1% των επιχειρήσεων μπορούσαν να ελέγχουν το 40% ολόκληρου του δικτύου», λέει ο Glattfelder. Οι περισσότερες είναι χρηματοπιστωτικές  εταιρίες, μεταξύ των οποίων οι Barclays Bank, JPMorgan Chase & Co, και η   Goldman Sachs Group.

Ο ειδικός της μακροοικονομίας του University of London John Driffil, επισημαίνει πως η αξία της ανάλυσης δεν έγκειται στη διαπίστωση ότι ένας μικρός αριθμός ανθρώπων ελέγχουν την παγκόσμια οικονομία, αλλά στην εμβάθυνση που κάνει στην οικονομική σταθερότητα.

Όπως αναφέρει η επιστημονική ομ