Τι απέμεινε από την κυρίαρχη κεντροαριστερά στην Ευρώπη;

Τι απέμεινε στην κυρίαρχη κεντροαριστερά στην Ευρώπη; Τα σοσιαλιστικά και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα που διαμόρφωσαν το προστατευτικό ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο και κυβερνούσαν το μεγαλύτερο μέρος της ηπείρου πριν από μια δεκαετία ήταν από τα κύρια πολιτικά θύματα της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης, από το 2008, σχολιάζει ο Paul Taylor στο Reuters.

Περισσότερο από ένας φαύλος κύκλος, αυτό μπορεί να είναι

μια πιο μακροπρόθεσμη μείωση, επειδή η αριστερά έχει χάσει την πολιτική της αφήγηση. Πολλοί νέοι και ψηφοφόροι από την εργατική τάξη, εξοργισμένοι από τη μαζική ανεργία και τις περικοπές των δαπανών, την εγκατέλειψαν χάριν των κομμάτων διαμαρτυρίας της σκληροπυρηνικής αντι – καπιταλιστικής αριστεράς ή της ευρωσκεπτικιστικής και κατά των μεταναστών ακροδεξιάς, έτσι όπως χωρίζεται το πολιτικό τοπίο, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις.
Άλλοι εμπιστεύονται τους μετριοπαθείς συντηρητικούς, όπως τη Γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ, περισσότερο από την αριστερά, για να διαχειριστούν την οικονομία σε δύσκολους καιρούς. Και μερικοί έχουν απλώς σταματήσει να ψηφίζουν από απογοήτευση.
Το πιο ανησυχητικό για ένα κίνημα που γεννήθηκε τον 19ο αιώνα από τον αγώνα της οργανωμένης εργατικής τάξης για καλύτερες συνθήκες εργασίας και βιοτικό επίπεδο, είναι ότι η πίστη στην συλλογική κοινωνική πρόοδο έχει χάσει μεγάλο μέρος της αξιοπιστίας της στις ώριμες προηγμένες οικονομίες.
Η εισοδηματική ανισότητα έχει αυξηθεί σε ολόκληρη την βιομηχανοποιημένη Δύση από την έναρξη της κρίσης, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, διευρύνοντας το κοινωνικό χάσμα που η αριστερά ήθελε να κλείσει. «Η σοσιαλδημοκρατία σήμερα ουσιαστικά ισοδυναμεί με την υπεράσπιση του status quo και την πρόληψη του χειρότερου», λέει ο Olaf Cramme, Διευθυντής του Policy Network, ένα think -tank για την προοδευτική πολιτική της κεντροαριστεράς. Η αντιπολίτευση των Σοσιαλδημοκρατών της Γερμανίας (SPD) μόλις κατέγραψε το δεύτερο χειρότερο εκλογικό αποτέλεσμα από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αντιμετωπίζει πλέον ένα άσχημο τρίλημμα: την ένταξη σε έναν «μεγάλο συνασπισμό» υπό τη Μέρκελ με άνισους όρους, το να μείνει έξω και να την δει να συνεργάζεται ενδεχομένως με τους Πράσινους, φυσικό εταίρο του SPD, ή το να τιμωρηθεί από τους ψηφοφόρους σε επαναληπτικές εκλογές.
Σοσιαλιστές ή σοσιαλδημοκράτες παραμένουν επικεφαλής σε 13 από τις 28 κυβερνήσεις της ΕΕ και είναι σε συνασπισμό σε άλλες πέντε, αλλά συχνά οδηγούνται στο να ακολουθήσουν αντιλαϊκή πολιτική που πλήττει τα συμφέροντα των δικών τους ψηφοφόρων. «Πρόκειται για μια εξαιρετικά δύσκολη ισορροπία», είπε πρόσφατα σε συνέντευξή της η Χέλε Τόρνινγκ-Σμιτ, σοσιαλδημοκράτης Πρωθυπουργός της Δανίας. «Κάναμε κάποιες μεταρρυθμίσεις που έχουν θεωρηθεί αρκετά σκληρές, αλλά ήταν επίσης αναγκαίες. Νομίζω ότι έχουμε βρει τη σωστή φόρμουλα: να μην είμαστε δημοφιλείς, διότι δεν έχουμε πραγματικά φτάσει σε αυτό ακόμα, αλλά να κάνουμε το σωστό για τη χώρα», είπε.

Οι Σοσιαλιστές της Αυστρίας έχασαν ψήφους τον περασμένο μήνα, αν και παραμένουν το μεγαλύτερο κόμμα. Το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα της Ιταλίας, το οποίο ηγείται τώρα ενός ασταθούς συνασπισμού αριστεράς-δεξιάς, έχασε ψήφους από το αντικαθεστωτικό κίνημα διαμαρτυρίας των 5 Αστέρων στις εκλογές του Φεβρουαρίου και κλυδωνίζεται από τις αντιπαραθέσεις των φατριών. Στην Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Ισπανία, τα κεντροαριστερά κόμματα πληρώνουν ένα υψηλό εκλογικό τίμημα επειδή υποστήριξαν δημόσια τις περικοπές μισθών και συντάξεων που απαιτούνται από τους διεθνείς πιστωτές.
Λιγότερα μέλη, λιγότερα χρήματα
Στη Βρετανία, το Εργατικό κόμμα της αντιπολίτευσης δεν έχει κερδίσει ακόμα την εμπιστοσύνη, διότι προήδρευσε σε μια απελευθερωμένη χρηματοπιστωτική αγορά που έληξε με το κραχ του 2008, καταστρέφοντας τη φήμη για οικονομική υπευθυνότητα που έχτισαν ο Τόνι Μπλερ και ο Γκόρντον Μπράουν. Στη Γαλλία, μία από τις λίγες χώρες με μια απόλυτη κεντροαριστερή κοινοβουλευτική πλειοψηφία, ο Πρόεδρος των Σοσιαλιστών Φρανσουά Ολάντ είναι εξαιρετικά αντιδημοφιλής, καθώς η κυβέρνησή του αναμειγνύει την πολιτικές παλαιού τύπου στη φορολογία με «μισές» πολιτικές κοινωνικής πρόνοιας και μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας που δεν ικανοποιούν κανέναν.
Με την μείωση στα μέλη και τη χρηματοδότηση των μεγάλων κομμάτων σε πολλές χώρες, η κεντροαριστερά δεν συμβαδίζει με τους νέους φορείς πολιτικής δράσης, όπως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι λαϊκές πρωτοβουλίες. Μερικά από τα δεινά της κεντροαριστεράς μπορεί να είναι προσωρινά. Όταν οι ψηφοφόροι κουράζονται από την εφαρμογή των πολιτικών λιτότητας και τα σκάνδαλα και τη φθορά των κεντροδεξιών κυβερνήσεων, το εκκρεμές μπορεί να ταλαντεύεται προς την επικρατούσα τάση της αντιπολίτευσης. Όμως, η κεντροαριστερά δεν μπορεί πλέον να προσφέρει την προοπτική ενός ρόδινου μέλλοντος μέσω της κρατικής παρέμβασης.
Υπάρχουν λιγότεροι καρποί της οικονομικής ανάπτυξης για να αναδιανεμηθούν, η παγκοσμιοποίηση συνεχίζει να ασκεί καθοδική πίεση στους μισθούς και τις συνθήκες εργασίας στις ανεπτυγμένες χώρες και τα δημογραφικά στοιχεία της γήρανσης των κοινωνιών με τη συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού κάνουν τις κοινωνικές παροχές και συντάξεις όλο και πιο δύσκολο να διατηρηθούν.

Επιδεινώνοντας τα προβλήματα της αριστεράς, μερικοί συντηρητικοί ηγέτες, όπως η Μέρκελ και ο Σουηδός πρωθυπουργός Φρέντρικ Ράινφελντ έχουν καταλάβει με επιτυχία τη μέση οδό. «Η Μέρκελ έχει απομακρύνει κάθε πολιτική πόλωση, αντιστρέφοντας τη σοσιαλδημοκρατική στρατηγική του Τρίτου Δρόμου» σχολιάζει ο Henning Meyer , συντάκτης της Social Europe Journal. «Παρόμοια με αυτό που έκαναν ο Τόνι Μπλερ και ο Γκέρχαρντ Σρέντερ στη δεκαετία του 1990 και του 2000, έχει υιοθετήσει τις πιο δημοφιλείς πολιτικές των αντιπάλων της – τουλάχιστον θεωρητικά». Η Μέρκελ υιοθέτησε τη σταδιακή κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας, την αύξηση των δημοσίων δαπανών για την φροντίδα των παιδιών και τις οικογενειακές παροχές και πρόσφερε μια αποδυναμωμένη μορφή του κατώτατου μισθού για να εξουδετερώσει την κεντροαριστερά.
Μια στροφή προς τα αριστερά δεν βοήθησε το SPD να ανακτήσει πολύ έδαφος, καθώς οι βασικοί του ψηφοφόροι είναι ακόμα θυμωμένοι για τις επώδυνες μεταρρυθμίσεις κατά την τελευταία δεκαετία, όσον αφορά τις περικοπές των επιδομάτων ανεργίας και την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, παρότι σήμερα τους πιστώνουν την αποκατάσταση της γερμανικής ανταγωνιστικότητας.
Αξιόπιστη κοινωνική δικαιοσύνη;
Το δίλημμα της πολιτικής που αντιμετωπίζει η ευρωπαϊκή αριστερά είναι το πώς να προσφέρει ένα αξιόπιστο, σύγχρονο όραμα κοινωνικής δικαιοσύνης. Οι μεταρρυθμιστές, όπως ο Cramme, υποστηρίζουν ότι η μόνη σωτηρία έγκειται στην έμφαση στην «προ-διανομή» μέσω των επενδύσεων στην φροντίδα παιδιών, την εκπαίδευση και την εργασία, και όχι διαιωνίζοντας καλυμμένες απολαβές κοινωνικής πρόνοιας. «Η υπεράσπιση των κεκτημένων δικαιωμάτων μπορεί να είναι νόμιμη, αλλά δεν σας κάνει πλέον ένα λαϊκό κόμμα» λέει ο Cramme. «Αν θέλετε να είστε ένα κόμμα με ευρεία αποδοχή και πάλι, θα πρέπει να συνδυάσετε τα μεταρρυθμιστικά στοιχεία με την κοινωνική προστασία».
Αυτό αφήνει την κεντροαριστερά με αδέξιες επιλογές. Μεγάλα τμήματα των υποστηρικτών της τείνουν να είναι μεταξύ των δημοσίων υπαλλήλων και συνδικαλιστών σε βιομηχανίες με ισχυρή προστασία των εργασιακών θέσεων και ασφαλείς συντάξεις που φοβούνται την ιδιωτικοποίηση και αντιστέκονται στους πιο ευέλικτους κανονισμούς προσλήψεων, απολύσεων και συνταξιοδότησης σε μεγαλύτερη ηλικία. Σε ορισμένες χώρες της βόρειας Ευρώπης, όπως η Δανία, τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα έχουν εναποθέσει την τύχη τους στην υιοθέτηση μιας ανοικτής, παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και στην πιο επιλεκτική κοινωνική προστασία. «Προσπαθούμε να κάνουμε τέσσερα πράγματα ταυτόχρονα» δήλωσε η Τόρνινγκ-Σμιτ σε συνέντευξή της, σχεδιάζοντας τέσσερα σημεία σε ένα κομμάτι χαρτί. «Δημοσιονομικούς περιορισμούς – το αποκαλούν και λιτότητα – και από την άλλη μέτρα ανάπτυξης. Κατόπιν κοινωνική πρόνοια για όσους έχουν μεγαλύτερη ανάγκη και αναδιάρθρωση του μοντέλου ευημερίας μας».

Το Ολλανδικό Εργατικό Κόμμα είναι το τελευταίο που διακινδυνεύει την οργή των ψηφοφόρων του, ​​υιοθετώντας μια μακροπρόθεσμη αλλαγή από ένα γενναιόδωρο κράτος πρόνοιας σε μια «συμμετοχική κοινωνία» στην οποία οι άνθρωποι παρέχουν περισσότερα για τους ίδιους, όπως περιέγραψε στην ομιλία στο κοινοβούλιο ο βασιλιάς, τον περασμένο μήνα. Η πικρή εμπειρία του SPD που «γδάρθηκε» στις κάλπες για τις μεταρρυθμίσεις του Σρέντερ μπορεί να εξηγήσει γιατί ο Ολάντ στη Γαλλίας και ο ηγέτης του βρετανικού Εργατικού Κόμματος Εντ Μίλιμπαντ ενστερνίζονται μια πιο παραδοσιακή αριστερή πλατφόρμα, παρά τη συμβατική σοφία ότι οι εκλογές κερδίζονται στο κέντρο.

http://www.reuters.com/article/2013/10/14/us-europe-left-analysis-idUSBRE99D02V20131014