Τα όνειρα του Βερολίνου και της Μόσχας για αγωγό

Το Βερολίνο βοηθά τη Μόσχα να δημιουργήσει μια "γραμμή" αερίου που θα σφίξει τον κλοιό του Κρεμλίνου στην Ευρώπη, γράφει ο John Vinocur.

Όταν ρωσικά αεριωθούμενα επιτέθηκαν σε αμάχους στη Συρία την περασμένη εβδομάδα, η Γερμανίδα Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ είπε πόσο "είμαστε φοβισμένοι από τη φρίκη". Όπως συμβαίνει σήμερα στη Δύση, όσον αφορά την οργή για τη Ρωσία, η κυρία Μέρκελ

Είχε επίσης την ευκαιρία να εκφράσει την αποστροφή της πριν από δύο εβδομάδες σε σχέση με το πού έχουν οδηγηθεί οι σχέσεις της Γερμανίας με τη Ρωσία, και για μια φορά με τη δυνατότητα του άμεσου αποτελέσματος. Αφορμή ήταν μια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τους κινδύνους του Nord Stream 2, ενός δεύτερου αγωγού φυσικού αερίου που θα κατασκευαστεί από τη Ρωσία στη Γερμανία μέσω της Βαλτικής Θάλασσας, παρακάμπτοντας χώρες όπως η Πολωνία και η Ουκρανία. Υπήρχε η ίδια σιωπή από την Μέρκελ.

Οι επικριτές έχουν ήδη υποστηρίξει ότι ο νέος αγωγός είναι παράλογος, ενώ ο Nord Stream 1 λειτουργεί πολύ κάτω από την πλήρη δυναμικότητά του. Χωρίς να έχει κανένα σαφές εμπορικό ενδιαφέρον, λένε, ο νέος αγωγός μπορεί να ειδωθεί μόνο σε πολιτικό επίπεδο: μία αύξηση της κυριαρχίας της Ρωσίας σε τμήματα της παροχής φυσικού αερίου στην Ευρώπη και μία απειλή για την ασφάλεια των γειτόνων της.

Το όραμα της Επιτροπής ήταν έντονο, επειδή έβαζε αριθμούς στην εξάρτηση που δημιουργείται από τον προβλεπόμενο αγωγό. Αξιωματούχοι των Βρυξελλών δήλωσαν ότι το 80% των προμηθειών του ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη θα συγκεντρωνόταν στην αποκλειστική διαδρομή της Ρωσίας με τη Γερμανία. Η εξάρτηση της Γερμανίας από το φυσικό αέριο του αγωγού -της βασικής πηγής θέρμανσης και της χημικής βιομηχανίας- θα αυξηθεί κατά τη διαδικασία στο 60%.

"Είναι ένα σκάνδαλο" σχολιάζει ο François Heisbourg, ειδικός σύμβουλος του Ιδρύματος Στρατηγικών Ερευνών της Γαλλίας. "Δεν υπάρχει καμία σίγουρη βάση ενέργειας για τον Nord Stream 2 και έρχεται σε μια στιγμή που ο πρωθυπουργός Ντμίτρι Μεντβέντεφ έχει δηλώσει ότι η Ρωσία έχει εμπλακεί σε έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο με τη Δύση". Η συμφωνία του φυσικού αερίου είναι μία τρομακτική, επαίσχυντη επιχείρηση. Μέχρι στιγμής, αυτό που δήλωσε η Μέρκελ είναι ότι η συμφωνία είναι ένα εμπορικό ζήτημα που αφορά τις ιδιωτικές εταιρείες -μαζί με την Gazprom, τη Royal Dutch Shell και τις γερμανικές E.ON και BASF, την αυστριακή OMV της Αυστρίας και τη γαλλική Engie.

Στην πραγματικότητα, και αναμφίβολα, η συμφωνία αποτελεί επέκταση μιας σημαντικής στρατηγικής παραχώρησης από τη Γερμανία σε μια όλο και πιο επιθετική Ρωσία. Η υπόθεση πηγαίνει πίσω στην αρχική σύμβαση του Nord Stream που ολοκληρώθηκε το 2005 από τον τότε Σοσιαλδημοκρατικού καγκελάριο, Γκέρχαρντ Σρέντερ, ο οποίος είχε προσληφθεί από την Gazprom (και παραμένει σύμβουλός της ως σήμερα), μόλις εβδομάδες αφού η Μέρκελ τον νίκησε σε ειδικές εκλογές, στις οποίες για πολύ λίγο εξέφρασε την αντίθεσή της στον Nord Stream 1.

Πρόσφατα, ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν εξήγησε την προέλευση του Nord Stream. Σύμφωνα με ένα αναπάντεχο, αλλά σχεδόν απαρατήρητο ρεπορτάζ στη γερμανική γλώσσα, από τις 20 Δεκέμβρη, στο υπό κυβερνητικό έλεγχο ρωσικό κανάλι Sputnik, ο Πούτιν, περιέγραψε τον ρόλο του Σρέντερ ως εξής: "Πάρτε τον Nord Stream. Έμεινα έκπληκτος από το πόσο πάλεψε για αυτό το έργο, το οποίο ο ίδιος, στην πραγματικότητα, ξεκίνησε. Ήταν η γερμανική πλευρά που το ξεκίνησε, με πρακτικούς όρους. Ναι, εμείς του υποστηρίξαμε ενεργά. Στη συνέχεια αγωνίστηκε για την υλοποίησή του".

Η εκδοχή των γεγονότων από τον Πούτιν παραπέμπει σε μια απεχθή ευθύνη για την Γερμανίδα καγκελάριο. Η Μέρκελ θα μπορούσε να είχε "σκοτώσει" τον Nord Steam 2-κατανοώντας την λάθος απήχησή του, έτσι όπως ήθελαν οι κοντινοί σύμβουλοί της- αλλά προσχώρησε στην επιμονή των Σοσιαλδημοκρατών εταίρων της στον συνασπισμό, να προχωρήσει με ένα έργο που είχε προκαλέσει σοβαρή δυσπιστία της Γερμανίας μεταξύ μερικών Συμμάχων.

Η αποδοχή δύο πολιτικοποιημένων προσφορών για την ενεργειακή ασφάλεια με τη Ρωσία σε μια περίοδο 11 ετών και η κλονισμένη εμπιστοσύνη είναι σοβαρά θέματα. Εξάλλου, οι Ρώσοι ανέφεραν ότι ο Σοσιαλδημοκράτης αντικαγκελάριος Ζίγκμαρ Γκάμπριελ τους υποσχέθηκε ότι θα αποκρούσει οποιαδήποτε "εξωτερική παρέμβαση" στο νέο έργο του αγωγού.

Τώρα, κι ενώ ο Χριστιανοδημοκράτης εκπρόσωπος σε θέματα άμυνας Χένινγκ Ότε υποστηρίζει ότι η Ρωσία δοκιμάζει έναν "υβριδικό πόλεμο" κατά της Γερμανίας, η Μέρκελ φαίνεται αδύναμη. Μπορεί μόνο να ελπίζει ότι θα ξεφύγει από το στίγμα του Nord Stream 2 μέσω μιας ενδεχόμενης απόφασης αποκλεισμού από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σε μια παράλληλη αδυναμία, δεν υπάρχει κάποιος από την κυβέρνηση Ομπάμα που να πολεμά τον Nord Stream 2. Στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, αμέσως μετά τις καταγγελίες του συμφώνου στο ίδιο βάθρο με τους αρχηγούς του κράτους της Ουκρανίας και της Πολωνίας, ο υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι δεν αναφέρθηκε στο θέμα στην ομιλία του.

Βέβαια, ο Amos Hochstein, αμερικανός αξιωματούχος σε θέματα ενέργειας, δήλωσε πέρυσι ότι όσον αφορά τον Nord Stream 2, η "πρωταρχική πολιτική ατζέντα είναι να απαλλαγούμε από την Ουκρανία ως χώρα διέλευσης". Αλλά αυτό ήταν ένα σημείο της ομιλίας και όχι μια ολοκληρωμένη πολιτική. Προηγούμενα: Στο Μόναχο τον Ιανουάριο του 2009, ο αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν ανέφερε ότι το ΝΑΤΟ "πρέπει να επεκτείνει την εντολή της ενεργειακής ασφάλειας", ενώ η Χίλαρι Κλίντον, η οποία τότε επρόκειτο να γίνει υπουργός Εξωτερικών, προειδοποίησε ότι η ρωσική συμπεριφορά όσον αφορά τον ενεργειακό εφοδιασμό ήταν μια "πρόκληση που αγνοούμε, εις βάρος μας". Δεν είναι αξιοσημείωτο το πόσο συμβιωτική έχει γίνει η γερμανο-αμερικανική εγγύτητα τα τελευταία λαμπρά χρόνια της σθεναρότητας Μέρκελ-Ομπάμα, που υπόσχονται την πίεση και την καταστολή του Βλαντιμίρ Πούτιν; Εμπρός μαρς!

wsj.com

Διαβάστε περισσότερα