Τα καλά νέα από τη μαζική φοροδιαφυγή των ελίτ

Ο Peter Eavis εξηγεί γιατί οι τελευταίες αποκαλύψεις για τη μαζική φοροδιαφυγή μπορεί να οδηγήσουν μελλοντικά στην καλύτερη αντιμετώπισή της παγκοσμίως.

Ο πόλεμος στην ανεξέλεγκτη φοροδιαφυγή μπορεί να μην είναι άσκοπος τελικά. Μπορεί να μην φαίνεται αυτό μετά από την τεράστια διαρροή εγγράφων από μια νομική εταιρεία του Παναμά, που δείχνει ότι εξέχουσες προσωπικότητες σε όλο τον κόσμο έχουν χρησιμοποιήσει υπεράκτιες εταιρείες για να κρύψουν δισεκατομμύρια δολάρια. Τα "Panama Papers", όπως είναι γνωστά, φάνηκε

να υπογραμμίζουν πόσο δύσκολο είναι για τις εθνικές κυβερνήσεις να συλλέγουν τους φόρους που τους οφείλουν. Λίγο μετά την οικονομική κρίση του 2008, οι κυβερνήσεις συμφώνησαν να κάνουν περισσότερα για να πατάξουν τους φοροφυγάδες των offshore. Τα τρανταχτά άρθρα αυτής της εβδομάδας - όπως ένα ρεπορτάζ που συνδέει έναν μουσικό, φίλο του Βλαντιμίρ Πούτιν με υπεράκτιες εταιρείες- συνεπάγονται ότι οι χώρες εξακολουθούν να προσπαθούν να ανταπεξέλθουν. Είναι απίθανο οποιαδήποτε μορφή διεθνούς συνεργασίας να μπορεί να πατάξει τη φοροδιαφυγή σε χώρες όπου η διαφθορά είναι εδραιωμένη και οι ηγέτες χρειάζονται τρόπους να κρύψουν τον πλούτο τους. Επιπλέον, ο χρηματοπιστωτικός κλάδος ασκείται καλά στο να εφευρίσκει τρόπους γύρω από τους νέους κανόνες.

Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις προόδου. Και με μια πιο σκληρή νομική γραμμή, αλλά και την εισαγωγή το επόμενο έτος των νέων διεθνών μέτρων ανταλλαγής δεδομένων από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, οι αρχές υπολογίζουν σε διαρκείς νίκες έναντι της βιομηχανίας της φοροδιαφυγής.

Ο Pascal Saint-Amans, διευθυντής του Κέντρου Φορολογικής Πολιτικής του ΟΟΣΑ, είπε ότι ήταν σημαντικό το γεγονός ότι τα έγγραφα προέρχονται από τη Mossack Fonseca, ένα δικηγορικό γραφείο που βοηθά τα άτομα που έχει συστήσει υπεράκτιες εταιρείες με έδρα τον Παναμά. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, ο Παναμάς δεν έχει εκπληρώσει τις συστάσεις για διαφάνεια, κάτι που τον καθιστά ελκυστικό για τους ανθρώπους που επέλεξαν να φύγουν από χώρες οι οποίες επέλεξαν να συμμορφωθούν με τα μέτρα του ΟΟΣΑ σχετικά με τις υπεράκτιες εταιρείες. "Έχουμε μια πτώση σε υπεράκτιες επιχειρήσεις, αλλά μια συγκέντρωση κακών επιχειρήσεων στον Παναμά", δήλωσε ο Saint-Amans. Πρόσθεσε ότι, από το 2011, περίπου 20 κυβερνήσεις έχουν συλλέξει περίπου 50 δις δολ. πρόσθετους φόρους, ως αποτέλεσμα των προσπαθειών καταπολέμησης της φοροδιαφυγής. Ακόμα και τα έγγραφα της Mossack Fonseca έδειξαν μια μείωση του αριθμού των υπεράκτιων εταιρειών που έχουν συσταθεί από την εταιρεία. Πριν από δέκα χρόνια, ο αριθμός ήταν περίπου 13.200. Το 2015 ήταν μόλις πάνω από 4.300.

Ο Gabriel Zucman, επίκουρος καθηγητής Οικονομικών στο Μπέρκλεϊ, εφιστά την προσοχή σχετικά με τυχόν ισχυρά συμπεράσματα από την πτώση στις εταιρείες της Mossack Fonseca. "Αυτή είναι μόνο μία χώρα", δήλωσε ο Zucman, συγγραφέας του "Ο κρυμμένος πλούτος των εθνών", που διερευνά το πώς τα υπεράκτια κέντρα έχουν ενεργοποιήσει τη φοροδιαφυγή και την φοροαποφυγή. Το βιβλίο του Zucman, που δημοσιεύθηκε το περασμένο έτος, ισχυρίζεται ότι η Ελβετία και το Λουξεμβούργο παραμένουν ισχυροί πόλοι έλξης των χρημάτων που επιδιώκουν την ανωνυμία. Και υποστηρίζει ότι οι προσπάθειες που βασίζονται σε υποβολή στοιχείων από τραπεζίτες, όπως η προσέγγιση της οδηγίας του ΟΟΣΑ, είναι πιθανό να υπολείπονται.

Αλλά αναγνωρίζει ότι έχει σημειωθεί πρόοδος. Το 2010, το Κογκρέσο ψήφισε το νόμο περί φορολογίας Εξωτερικής Συμμόρφωσης, που απαιτεί από τις ξένες τράπεζες την ανταλλαγή πληροφοριών με την υπηρεσία εσωτερικού εισοδήματος για τους λογαριασμούς των πολιτών των Ηνωμένων Πολιτειών και επιβάλλει οικονομικές κυρώσεις αν δεν το κάνουν. Ο Zucman έχει πει ότι ο νόμος φαίνεται να ήταν ένας αποτρεπτικός παράγοντας, υποστηρίζοντας, ωστόσο, ότι οι χώρες που συνεχίζουν να δρουν παράνομα μπορεί να χρειαστεί να αντιμετωπίσουν πολύ πιο σκληρά μέτρα, όπως δασμούς.

Ο ΟΟΣΑ, από την πλευρά του, υποστηρίζει ότι η πρωτοβουλία για επιμερισμό των στοιχείων, όταν οργανωθεί και λειτουργήσει, θα είναι αποτελεσματική. Το πρόγραμμα ζητά από τις τράπεζες να μοιράζονται δεδομένα σχετικά με τους ξένους πελάτες, επιτρέποντας θεωρητικά στις φορολογικές αρχές να προσδιορίζουν το πραγματικό πρόσωπο χρησιμοποιώντας έναν υπεράκτιο λογαριασμό ή εταιρεία. Ο Zucman αμφιβάλει αν οι τραπεζίτες θα συμμορφωθούν επαρκώς. "Ήδη υπηρετούν εγκληματίες και φοροφυγάδες - και το κάνουν εδώ και δεκαετίες", είπε.

Αλλά η ουσία της νέας στρατηγικής είναι ότι η ευθύνη για την ανίχνευση όσων φοροαποφεύγουν θα πέσει στις ίδιες τις κυβερνήσεις -οι οποίες θα πρέπει στη συνέχεια να έχουν περισσότερες πληροφορίες και πιθανώς να έχουν το μεγαλύτερο κίνητρο για να διεκδικήσουν τους φόρους που χάνουν. Εάν σε μελλοντικές περιπτώσεις οι κυβερνήσεις ανακαλύψουν ότι οι τράπεζες καθυστερούν τις πληροφορίες, οι αρχές θα μπορούσαν να αποφασίσουν ότι είναι λογικό να είναι πιο σκληρές από ό,τι ήταν στις πρόσφατες υποθέσεις κατά των τραπεζών που βοήθησαν τη φοροδιαφυγή. Το 2014, οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλλαν ποινική καταδίκη εις βάρος της Credit Suisse, η οποία ομολόγησε την ενοχή της για την υποβοήθηση φοροδιαφυγής και κατέβαλε 2,6 δις δολ. πρόστιμα. Ακούγονται πολλά. Ωστόσο, ο διευθύνων σύμβουλος της τράπεζας, δήλωσε κατά τη χρονική στιγμή που η τιμωρία δεν είχε "καμία σημαντική επίπτωση στις λειτουργικές ή επιχειρησιακές μας δυνατότητες".

nytimes.com

Διαβάστε περισσότερα