Πως οι Σκωτσέζοι εμπνέουν τους αποσχιστές, από το Κουρδιστάν ως το Τέξας

Για τον Κουρτ Ράιον, δήμαρχο του Στινοκεραζέελ, ενός φλαμανδικού χωριού που βρίσκεται 10 μίλια βορειοανατολικά των Βρυξελλών, η εκστρατεία για την ανεξαρτησία της Σκωτίας τις τελευταίες μέρες πριν από το δημοψήφισμα είναι σαν να παρακολουθεί έναν καλό αγώνα ποδοσφαίρου. «Έχαναν στο πρώτο ημίχρονο και στο μεγαλύτερο μέρος του δευτέρου ημιχρόνου» είπε, «αλλά τώρα είμαστε στο 85ο λεπτό και μπορεί να κερδίσουν».

Ο Ράιον, ο οποίος θέλει οι Φλαμανδοί να χωρίσουν από το Βέλγιο,

υποστηρίζει ότι η Σκωτία πρέπει να κάνει το ίδιο από τη Μεγάλη Βρετανία και σαν πιστός οπαδός του ποδοσφαίρου έχει όλα τα αξεσουάρ: ένα T-shirt υπέρ της ανεξαρτησίας της Σκωτίας, μια συλλογή από κονκάρδες με «ναι» στο τζιν μπουφάν του και άφθονες ποσότητες μπύρας που παράγεται ειδικά από Φλαμανδούς εθνικιστές για να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους. Η ετικέτα γράφει «Ja!» (ναι) δίπλα σε μια σκωτσέζικη σημαία.

Από την Καταλονία ως το Κουρδιστάν και το Κεμπέκ, εθνικιστικά και αυτονομιστικά κινήματα στην Ευρώπη και πέρα από αυτήν παρακολουθούν με ενδιαφέρον το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας - μερικές φορές περισσότερο ακόμα και από τους ίδιους τους Βρετανούς, οι οποίοι φαίνεται ότι μόλις ξύπνησαν στο ενδεχόμενο η Σκωτία να δώσει ένα τέλος την ερχόμενη Πέμπτη στην ένωση των 307 ετών. Μια περίεργη συλλογή από αριστερούς και δεξιούς, πλούσιους και φτωχούς, περιθωριακούς και mainstream, τα κινήματα αυτά ενώνονται με την ελπίδα ότι η κοινή φιλοδοξία τους για περισσότερη αυτοδιάθεση θα προωθηθεί μετά από μια ανεξάρτητη Σκωτία.

Στη Χώρα των Βάσκων, μια αυτόνομη κοινότητα στη βόρεια Ισπανία, ο ηγέτης του κυβερνώντος εθνικιστικού κόμματος συνηθίζει να φορά μια σκωτσέζικη φούστα και να αστειεύεται ότι οι Βάσκοι θα προτιμούσαν μάλλον να ήταν μέρος μιας ανεξάρτητης Σκωτίας, παρά να συνεχίσουν να αποτελούν μέρος της Ισπανίας, η οποία έχει αποκλείσει οποιαδήποτε ψηφοφορία. Στο Βενέτο, μια περιοχή της βόρειας Ιταλίας, εθνικιστές πραγματοποίησαν ένα online δημοψήφισμα εμπνευσμένο από τους Σκωτσέζους και τώρα υποστηρίζουν ότι εννέα στους 10 κατοίκους θέλουν αυτονομία.

Χιλιάδες Καταλανοί, Νότιο- Τυρολέζοι, Κορσικανοί, Βρετόνοι, Φρισλανδοί και «Φινλανδοί-Σουηδοί» κατευθύνονται προς τη Σκωτία για να παρακολουθήσουν την ψηφοφορία. Ακόμα και η Βαυαρία (η οποία αυτοαποκαλείται «έβδομη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης») έστειλε αντιπροσωπεία. «Θα δημιουργήσει ένα πολύ σημαντικό προηγούμενο», δήλωσε ο Naif Bezwan του Πανεπιστημίου Mardin Artuklu στο κουρδικό τμήμα της Τουρκίας. Πέρα από τα σύνορα με το Ιράκ («τα κουρδικά-κουρδικά σύνορα», όπως το θέτει ο Bezwan), όπου η συμβολή του πολέμου, οι διαφορές για το πετρέλαιο και η πολιτική αναταραχή έχουν ανανεώσει τη συζήτηση σχετικά με την απόσχιση, οι Κούρδοι ανυπομονούν για μια διάσπαση σε στυλ Σκωτίας.

Η ιστορία προσφέρει ελάχιστα παραδείγματα εθνών που έχουν χωριστεί με συναινετικό τρόπο. Το βελούδινο διαζύγιο μεταξύ των Τσέχων και των Σλοβάκων το 1993 είναι ένα από αυτά και το νορβηγικό δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία από τη Σουηδία το 1905 ένα ακόμα. Αλλά ως επί το πλείστον, τα εθνικά κράτη πολεμούν για τα σύνορά τους. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έκαναν έναν εμφύλιο πόλεμο για να διατηρηθεί η ένωση. Η Τουρκία πολεμούσε τους Κούρδους εθνικιστές για δεκαετίες και εξακολουθεί να τους αρνείται το δικαίωμα στην κουρδική γλώσσα και την εκπαίδευση. Το Κοσσυφοπέδιο διακήρυξε την ανεξαρτησία του από τη Σερβία μόνο μετά από έναν πόλεμο στη δεκαετία του 1990.

Ο ρωσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος προσάρτησε την Κριμαία μετά από μία δόλια εισβολή και ένα δημοψήφισμα εκεί, και ο οποίος έχει κατηγορηθεί ότι βοηθά τους αυτονομιστές στην ανατολική Ουκρανία, στήριξε με χαρά την προσφορά της ανεξαρτησίας της Σκωτίας. Όμως η προσκόλλησή του στην αυτοδιάθεση είναι επιλεκτική: στις ρωσικές δημοκρατίες της Τσετσενίας και του Νταγκεστάν έχει αναπτύξει ισχυρές δυνάμεις για να συντρίψει τους μουσουλμάνους αυτονομιστές.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, το δημοψήφισμα στη Σκωτία τροφοδοτεί νέες ελπίδες, όσο απίθανες κι αν είναι, σε αυτονομιστικές περιθωριακές ομάδες. Όταν ο πρόεδρος του Εθνικιστικού Κινήματος του Τέξας, Daniel Miller, επισκέφθηκε φέτος το Πανεπιστήμιο του Stirling στη Σκωτία, είπε ότι οι Σκωτσέζοι ανοίγουν το δρόμο για ένα ανεξάρτητο Τέξας. Σε άλλες περιπτώσεις, η ψηφοφορία επανενεργοποιεί συζητήσεις με μεγάλη γεωπολιτική σημασία.

Στην Ταϊβάν, την οποία η Κίνα διεκδικεί ως μέρος του εδάφους της, έστω κι αν η Ταϊβάν είναι ουσιαστικά ανεξάρτητη με δικό της νόμισμα, στρατό και δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση, κάποιοι ελπίζουν ότι το «ναι» των Σκωτσέζων θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια πιο προσεκτική συζήτηση για το μέλλον του νησιού.

Στην Ευρώπη όμως το σκωτσέζικο «ναι» θα μπορούσε πιθανότατα να δημιουργήσει τις μεγαλύτερες αναταράξεις. Θα είναι η πρώτη φορά που ένα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης αντιμετωπίζει την απόσχιση από μια περιοχή που ήθελε να γίνει μέλος της. Αν η Σκωτία καταφέρει να διαπραγματευθεί την ίδια την ένταξή της στο μπλοκ, ξαφνικά η προοπτική της ανεξαρτησίας θα φαίνεται ασφαλέστερη και πιο ελκυστική και αλλού στην Ευρώπη, δήλωσε ο George Robertson, πρώην γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ. «Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος ενός ντόμινο», σχολιάζει ο Robertson, ο οποίος είναι Σκωτσέζος και ενάντια στην ανεξαρτησία. Μια ψήφος «ναι», προειδοποίησε, θα μπορούσε να προκαλέσει «τη βαλκανοποίηση της Ευρώπης».

Οι εθνικιστές, ωστόσο, λένε ότι λίγη βαλκανοποίηση μπορεί να είναι ακριβώς αυτό που χρειάζεται η Ευρώπη. Σε ένα ελαφρώς ερειπωμένο γραφείο στις Βρυξέλλες, της Ευρωπαϊκής Ελεύθερης Συμμαχίας, η οποία συγκεντρώνει 40 κόμματα που εκπροσωπούν «έθνη χωρίς κράτος» της Ευρώπης, ένας χάρτης δείχνει πως θα έμοιαζε η Ευρώπη αν όλα αυτά τα έθνη γινόταν ανεξάρτητα. Ο François Alfonsi, ο πρόεδρος της συμμαχίας και υπερήφανος Κορσικανός, παραδέχεται ότι θα υπήρχε «μπέρδεμα», αλλά «η δημοκρατία είναι μπερδεμένη και η δημοκρατία είναι αυτό που χρειάζεται η Ευρώπη». Η εθνική αυτοδιάθεση, είπε, «αφορά το να φέρουμε την πολιτική πιο κοντά στους ανθρώπους».

Στην πόλη, ο Mark Demesmaeker, Φλαμανδός και μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που έχει διακοσμήσει το γραφείο του με μια σημαία της Σκωτίας, κάνει λόγο για «αποτυχημένα εθνικά κράτη». Κατά την άποψή του, η Βρετανία απέτυχε να δώσει τους Σκωτσέζους και τους Ουαλούς σωστή εκπροσώπηση στο Κοινοβούλιο και η Ισπανία απέτυχε να παραδώσει τη δημοκρατία σε Καταλανούς και Βάσκους που ανυπομονούν να γίνουν ανεξάρτητοι.Άλλες χώρες, όπως η Γαλλία και η Ιταλία, έχουν βυθιστεί σε πολιτικό και οικονομικό μαρασμό. Και η ίδια η χώρα του Demesmaeker, το Βέλγιο, δεν μπορεί να σχηματίσει ακόμα κυβέρνηση. Τα φιλοευρωπαϊκά εθνικά κινήματα όπως το δικό του, η Νέα Φλαμανδική Συμμαχία - πλέον το μεγαλύτερο κόμμα όχι μόνο στη Φλάνδρα, αλλά και σε όλο το Βέλγιο - είναι το καλύτερο αντίδοτο στην ακροδεξιά, τα αντι-ευρωπαϊκά και τα αντι-μεταναστευτικά εθνικιστικά κινήματα που τα πήγαν τόσο καλά στις τελευταίες ευρωπαϊκές εκλογές, είπε. «Αν η Σκωτία ψηφίσει ‘ναι’, αυτό θα ανοίξει το δρόμο για πολλούς ανθρώπους» δήλωσε ο Demesmaeker. «Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι η μοίρα μας είναι μέρος του Βελγίου. Αλλά η Φλάνδρα θα μπορούσε να είναι μια ευημερούσα χώρα. Είναι μια δημοκρατική εξέλιξη που συμβαίνει σε διάφορες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τελικά θέλουμε η Φλάνδρα να πάρει τη θέση της στην ΕΕ».

Μπορεί οι ευρωπαίοι εθνικιστές να εκφράζουν την αλληλεγγύη τους στη Σκωτία, αλλά δεν συμβαίνει και το αντίθετο. Το σκωτσέζικο δημοψήφισμα γίνεται λίγες μόλις ημέρες πριν η περιφερειακή κυβέρνηση της Καταλονίας επιβεβαιώσει ότι θα διεξάγει μια ανεξάρτητη ψηφοφορία στις 9 Νοεμβρίου, η οποία θα υπερισχύει των νομικών και πολιτικών αντιρρήσεων από τη Μαδρίτη. Ο Alfred Bosch, Καταλανός βουλευτής, είπε ότι οι ομόλογοί του στη Σκωτία είχαν δείξει ελάχιστο ενδιαφέρον για τα γεγονότα στην Καταλονία. Οι Σκωτσέζοι «πιθανώς θέλουν να αποστασιοποιηθούν από οτιδήποτε θεωρούν ανώριμο ή ίσως όχι και τόσο ώριμο όσο η δική τους διαδικασία» είπε ο Bosch. «Δεν θέλουν να δημιουργήσουν καμία εχθρότητα με την Ισπανία ή άλλες χώρες που θα μπορούσαν επίσης να έχουν κινήματα υπέρ της ανεξαρτησίας, αν μη τι άλλο επειδή οι κυβερνήσεις θα πρέπει να αναγνωρίσουν μια ανεξάρτητη Σκωτία και να εξετάσουν την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση». Όποια και αν είναι η έκβαση του δημοψηφίσματος, πολλοί εθνικιστές λένε ότι η Σκωτία έχει ήδη κερδίσει. «Έχουν τουλάχιστον τη δυνατότητα να αποφασίσουν για το μέλλον τους», δήλωσε ο Andoni Ortuzar, πρόεδρος του κυβερνώντος Εθνικιστικού Κόμματος των Βάσκων.

http://www.nytimes.com/2014/09/11/world/europe/separatists-around-the-world-draw-inspiration-from-scotland.html?_r=0

Διαβάστε περισσότερα