Πως η Γερμανία επιβάλλει την επιρροή της στις Βρυξέλλες

Η Γερμανία ετοιμάζει παρασκηνιακά μια τευτονική Ένωση, γράφει σε σχόλιό του ο Economist.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, λέγεται συχνά, επί μεγάλο χρονικό διάστημα χρησίμευσε για να συγκαλύψει τόσο την γαλλική αδυναμία όσο και τη γερμανική δύναμη. Μεγέθυνε την απροκάλυπτη επιδίωξη της Γαλλίας για τα εθνικά της συμφέροντα και επέτρεψε στη Γερμανία να προσποιείται ότι δεν έχει τέτοια συμφέροντα. Αλλά η κρίση του ευρώ έχει μετατοπίσει

τη δύναμη αποφασιστικά προς την Γερμανία της Άνγκελα Μέρκελ, διαλύοντας την ψευδαίσθηση. Η πρόσφατη κατανομή των κορυφαίων θέσεων εργασίας μπορεί και να τη σκότωσε.

Αυτό δεν είναι εμφανές με την πρώτη ματιά. Κανένας Γερμανός δεν έχει εξασφαλίσει ένα σημαντικό πόστο (με εξαίρεση τον Μάρτιν Σουλτς, ο οποίος παραμένει πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου). Αυτή την εβδομάδα, ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ο νέος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μοίρασε διάφορες δουλειές στα άτομα που διορίζονται από τις εθνικές κυβερνήσεις τους. Ο Γερμανός Γκύντερ Έτινγκερ, τέθηκε επικεφαλής της «ψηφιακής οικονομίας και της κοινωνίας»: όχι και ένα τόσο λαμπρό χαρτοφυλάκιο για έναν άνθρωπο από το μεγαλύτερο και πλουσιότερο μέλος της ένωσης (αν και, φυσικά, ο Γιούνκερ επιμένει ότι οι επίτροποι άφησαν τα διαβατήριά τους στην πόρτα). Το έργο του Έτινγκερ θα εποπτεύεται επίσης από έναν αντιπρόεδρο: τον Άντρους Άνσιπ, από την μικροσκοπική Εσθονία.

Αλλά η γερμανική επιρροή μπορεί να ανιχνευθεί με πιο διακριτική μορφή. Το καλύτερο παράδειγμα είναι ο επίτροπος οικονομικών και χρηματοδοτικών υποθέσεων. Από όταν ξέσπασε η κρίση του ευρώ, αυτό το πρόσωπο ενεργεί ως δημοσιονομικός φύλακας, «μαλώνοντας» τις χώρες της ευρωζώνης που αδυνατούν να τηρήσουν τις δεσμεύσεις του προϋπολογισμού τους. Η δουλειά έχει γίνει με κέφι από δύο λιτούς Φινλανδούς που κατείχαν το αξίωμα από το 2010, ενεργώντας, όπως λέει χαρακτηριστικά ένας αξιωματούχος, «ως υποκατάστατο των Γερμανών».

Φέτος, η γαλλική κυβέρνηση, που δεν είναι φίλος της λιτότητας, πίεσε σκληρά για να πάρει τη θέση ο Πιερ Μοσκοβισί, ο οποίος διετέλεσε υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας μεταξύ των ετών 2012 και 2014. Η Μέρκελ ήταν τρομοκρατημένη από την ιδέα να βάλει μια αλεπού να φυλάει τις κότες. Αλλά μετά από πολύ σπρώξιμο, ο Μοσκοβισί πήρε τη δουλειά, μόνο και μόνο για να διαπιστώσει ότι το έργο του θα πρέπει να επιβλέπεται από δύο επιθετικούς αντιπροέδρους, ένας εκ των οποίων είναι και ο ένας από τους προκατόχους του, ο Φινλανδός Γίρκι Κατάινεν. Ο Μοσκοβισί τα πάει καλά με τον Γιούνκερ και μένει να δούμε αν η νέα δομή θα λειτουργήσει. Αλλά θα πρέπει να επιδείξει μια, μέχρι τώρα αθέατη, πανουργία αν λειτουργήσει ανεξάρτητα. Ένα από τα πρώτα τεστ θα είναι στην χώρα του, η οποία λίγες ώρες πριν από την ανακοίνωση του Γιούνκερ δήλωσε ότι θα απέχει πολύ από τους στόχους για το έλλειμμα του προϋπολογισμού που είχαν συμφωνηθεί με την Επιτροπή.

Ο Γιούνκερ, ο οποίος έχει πολλούς επικριτές, κατέστησε σαφές αυτή την εβδομάδα ότι θα είναι ο δικός του άνθρωπος. Οι τοποθετήσεις του περιείχαν αρκετές εκπλήξεις. Υποσχέθηκε να «ταρακουνήσει τα πράγματα» και αποκάλυψε μια νέα δομή που πλησιάζει στο να εξαλείψει τη φαντασίωση ότι και οι 28 Επίτροποι (και χώρες) είναι ίσοι. Οι επτά αντιπρόεδροι έχουν ανεξάρτητους ρόλους στη διασφάλιση του συντονισμού των πολιτικών. Ένας από αυτούς, ο Ολλανδός Φρανς Τίμερμανς, θα είναι «πρώτος μεταξύ ίσων» και έχει αναλάβει επίσης την εξασφάλιση ότι η Επιτροπή δεν θα παρεμβαίνει στις υποθέσεις που είναι καλύτερο να χειριστούν οι εθνικές κυβερνήσεις. Δεν είναι όλες οι αλλαγές του γούστου της κυρίας Μέρκελ. Σίγουρα όμως η ευρύτερη εικόνα είναι φιλογερμανική. Η Επιτροπή έχει σαφώς πιο φιλελεύθερη κλίση από την προηγούμενη, με τους Νορβηγούς να είναι υπεύθυνοι για σημαντικά χαρτοφυλάκια, όπως το εμπόριο και ο ανταγωνισμός. Η απόφαση να τοποθετηθεί ο Τζόναθαν Χιλ, ο βρετανός επίτροπος, αρμόδιος για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, έχει εξοργίσει κάποιους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αλλά θα περιορίσει τα σκαμπανεβάσματα της ζώνης του ευρώ και θα ενισχύσει εκείνους στη βρετανική κυβέρνηση που θέλουν την παραμονή στην ΕΕ, παρά το διαχωρισμό από το νόμισμα. Και οι δύο διορισμοί θα ευχαριστήσουν τη Μέρκελ.

Οι Γερμανοί τα πήγαν επίσης καλά, και αλλού. Κατά τη σύνοδο κορυφής της ΕΕ στις 30 Αυγούστου, ο Ντόναλντ Τουσκ, πρωθυπουργός της Πολωνίας και σταθερός σύμμαχος της Μέρκελ, έγινε πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. (Μιλάει άπταιστα γερμανικά, αλλά όχι γαλλικά). Ο διορισμός, κατά την ίδια συνεδρίαση, της Φεντερίκα Μογκερίνι, της άπειρης ιταλίδας υπουργού Εξωτερικών, ως ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική, δεν αποτελεί πραγματική απειλή για τα γερμανικά συμφέροντα. Η Μέρκελ προώθησε την επιλογή του Λουίς ντε Γκίντος, του Ισπανού υπουργού Οικονομικών, στη θέση του προέδρου του eurogroup, όπου συναντώνται οι υπουργοί οικονομικών από τις χώρες του ευρώ.

Ίσως το πιο εντυπωσιακό είναι ότι οι Γερμανοί έχουν καταλάβει ότι είναι καλύτερες οι θέσεις χαμηλού προφίλ, αλλά με μεγάλο αντίκτυπο στις Βρυξέλλες. Μέσα από το ολοένα και πιο διεκδικητικό Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο Γενικός Γραμματέας Κλάους Βέλε έχει αναδειχθεί σε μια ισχυρή προσωπικότητα. Όπως και ο Μάρτιν Ζιλμάγιερ, επικεφαλής προσωπικού του Γιούνκερ, που ανήκει στην Χριστιανοδημοκρατική Ένωση της Μέρκελ (CDU). Σύμφωνα με κάποιες μαρτυρίες, μία από τις πλέον ακανθώδεις εργασίες για την ομάδα του Γιούνκερ ήταν να διασφαλιστεί ότι αρκετά πόστα στα γραφεία των Επιτρόπων (τα ιδιωτικά γραφεία) θα μοιραστούν σε μέλη του CDU και των συμμάχων του.

Η Μέρκελ συχνά έχει βοηθηθεί από τα στραβοπατήματα των άλλων μεγάλων χωρών της Ευρώπης. Η πτώση της δημοτικότητας του Ολάντ στη Γαλλία επιτάχυνε την παρακμή της γαλλικής επιρροής στις Βρυξέλλες, ακόμη και αν ξεκίνησε πολύ πριν αναλάβει τα καθήκοντά του. Η Βρετανία, όπου επικεφαλής είναι ένας ευρωσκεπτικιστικής πρωθυπουργός, το κόμμα του οποίου παίζει με την ιδέα της εξόδου από την ΕΕ γενικά, είναι μια πολύ πιο αδύναμη φωνή. Ο πρωθυπουργός της Ιταλίας, Ματεό Ρέντσι, δαπάνησε τεράστια ποσά του πολιτικού του κεφαλαίου (και εκνεύρισε αρκετούς συναδέλφους του) για να διασφαλίσει τη θέση της Μογκερίνι, χωρίς κανένα προφανές ιταλικό πλεονέκτημα.

Δεν θα κερδηθεί κάθε μάχη μέσα σε μία πολύπλοκη γραφειοκρατία 28 χωρών. Αλλά η γερμανική διπλωματία στην Ευρώπη καθοδηγείται από ένα πρωταρχικό μέλημα: να διατηρηθεί η δημοσιονομική γραμμή, ενάντια στις εκκλήσεις για μια πιο ευρεία προσέγγιση. Η μουρμούρα της αντιπολίτευσης αυξάνεται σε όλη την ήπειρο. Αν η Γαλλία ή η Ιταλία πάρουν ποτέ στα σοβαρά τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, η γενικότερη άποψη μπορεί να αρχίσει να στρέφεται εναντίον της Μέρκελ. Ωστόσο, μετά τις εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων, θα βρει τον μηχανισμό των Βρυξελλών τουλάχιστον πιο φιλικό από ποτέ.

http://www.economist.com/

Διαβάστε περισσότερα