«Πώς δεν πρέπει να αντιδράσουμε στις τρομοκρατικές επιθέσεις»

Η απειλή των Βρυξελλών δεν βρίσκεται στην τρομοκρατία, αλλά στην αντίδραση στην τρομοκρατία, σχολιάζει ο Simon Jenkins.

Παρανοϊκοί πολιτικοί, συγκλονισμένοι δημοσιογράφοι: οι στρατολόγοι του Isis θα ενθουσιαστούν με το πώς εξελίχθηκαν τα πράγματα μετά από την θηριωδία τους στο Βέλγιο. Σκεφτείτε όπως ο εχθρός. Ας υποθέσουμε ότι είμαι ένας τρομοκράτης του Ισλαμικού Κράτους. Δεν φτιάχνω βόμβες ή σφαίρες. Αφήνω τη βρώμικη δουλειά στους τρελούς στο υπόγειο. Η δουλειά μου είναι το τι θα συμβεί στη συνέχεια. Είναι να μετατρέψω

το μακελειό σε συνέπειες, τα διαμελισμένα σώματα σε πολιτική. Είμαι σύμβουλος-τρομοκράτης. Φοράω κοστούμι και όχι εκρηκτικά. Μια αιματοβαμμένη συνάθροιση είναι ένα μέσο για ένα σκοπό. Ο σκοπός είναι δύναμη.

Αυτή την εβδομάδα είχα άλλη μια επιτυχία. Μετέτρεψα μία άθλια ψυχοπαθολογική πράξη σε μια έκκληση για πόλεμο, κάτι που τρόμαξε τον πληθυσμό, ένα γεγονός που επιφέρει πολιτική αλλαγή. Σόκαρα μια ήπειρο. Διάσημοι πολιτικοί είπαν άπειρα κλισέ για μένα. Εστεμμένοι με κατέκλυσαν με ένδοξες ωδές. Μετρώ την επιτυχία μου σε ίντσες στήλης και τηλεοπτικές ώρες, στους προϋπολογισμούς της ασφάλειας στις πτήσεις, στις σφαγιασμένες ελευθερίες, στους νόμους που άλλαξαν και - απώτερος στόχος μου- στους μουσουλμάνους που διώκονται και θα ενταχθούν στον αγώνα μας. Δεν ασχολούμαι με τις δράσεις, αλλά με τις αντιδράσεις. Είμαι ένας χειριστής της πολιτικής. Δουλεύω μέσω της ηλιθιότητας των δήθεν εχθρών μου.

Συγγράμματα για την τρομοκρατία καθορίζουν τις επιπτώσεις της σε τέσσερα στάδια: πρώτα η φρίκη, στη συνέχεια, η δημοσιότητα, μετά η πολιτική προσοχή και, τέλος, η κλιμακούμενη αλλαγή στην πολιτική. Η αρχική πράξη είναι κοινότυπη. Οι θηριωδίες στις Βρυξέλλες συμβαίνουν σχεδόν καθημερινά στους δρόμους της Βαγδάτης, στο Χαλέπι και στη Δαμασκό. Δυτικοί πύραυλοι και βόμβες του Isis σκοτώνουν περισσότερους αθώους σε μια εβδομάδα από όσους πεθαίνουν στην Ευρώπη σε ένα χρόνο. Η διαφορά είναι η αντίδραση στα μέσα ενημέρωσης. Ένας νεκρός μουσουλμάνος είναι ένας άτυχος κοπρίτης σε λάθος μέρος, τη λάθος στιγμή. Ένας νεκρός Ευρωπαίος είναι πρωτοσέλιδο.

Έτσι, την Τρίτη τα κανάλια ειδήσεων στην τηλεόραση συμπεριφέρθηκαν σαν στρατολόγοι του Isis. Η καλυμμένη υπερβολή τους δεν έδειξε την παραμικρή συγκράτηση (και το ίδιο συνέβη και με τις περισσότερες εφημερίδες). Το BBC έστειλε τον Huw Edwards στις Βρυξέλλες. Έσπερνε τον τρόμο στα ραδιοκύματα συνεχώς επί 24 ώρες, χρησιμοποιώντας λέξεις όπως "πανικός", "απειλή" και "τρομοκρατία". Η κοινή γνώμη βουτήχτηκε στα αίματα. Ένας δημοσιογράφος κατέβαινε σε κάτι κυλιόμενες σκάλες στο Λονδίνο δείχνοντας πιθανούς μελλοντικούς στόχους, για να τρομάξει τους περαστικούς. Ήταν το πιο άγριο όνειρο ενός τρομοκράτη.

Και καθώς το έδαφος προετοιμάστηκε, μπήκαν και οι πολιτικοί στο σύνθημα. Ο γάλλος πρόεδρος Ολάντ δήλωσε: "Όλη η Ευρώπη έχει πληγεί", διαλαλώντας το έγκλημα του Isis. Αμέσως, τα ποσοστά του αυξήθηκαν. Ο Ντέιβιντ Κάμερον βούτηξε στην Cobra, στο καταφύγιό του, και ανακοίνωσε πως το Ηνωμένο Βασίλειο "αντιμετωπίζει μια πολύ πραγματική απειλή της τρομοκρατίας". Μια επίθεση είναι πλέον "πολύ πιθανή", σύμφωνα με τις υπηρεσίες ασφαλείας. Σημαίες κυματίζουν μεσίστιες. Ο Πύργος του Άιφελ φωτίστηκε στα βελγικά χρώματα. Ο Πρόεδρος Ομπάμα διέκοψε την επίσκεψή του στην Κούβα για να δείξει "αλληλεγγύη στο Βέλγιο". Ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι "το Βέλγιο και η Γαλλία έχουν κυριολεκτικά αποσυντεθεί". Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τι θα μπορούσε να προωθήσει πιο αποτελεσματικά το σκοπό του Isis.

Ο Οσάμα Μπιν Λάντεν άρχισε από την 11η Σεπτεμβρίου να απεικονίζει τα δυτικά έθνη ως αβάσιμα και παρανοϊκά, και τον φιλελευθερισμό τους σαν μια επιφανειακή παρωδία που εύκολα διαπερνάται. Μερικές εκρήξεις και οι φιλοδοξίες τους θα μαραθούν και θα κατασταλούν, όπως σε κάθε μουσουλμανικό κράτος. Από το βράδυ της Τρίτης, ένα τέτοιος τροφοδοτούμενος παροξυσμός ήταν σε πλήρη άνθιση, ενώ το λόμπι της ασφάλειας συγκεντρωνόταν. Το καταστατικό παρακολουθήσεων του Κάμερον (ή το "νομοσχέδιο για εξουσίες έρευνας") προβαλλόταν ως ζωτικής σημασίας για την εθνική ασφάλεια. Και αυτό παρά τη συνεχή αντιπολίτευση, τόσο στο κοινοβούλιο όσο και από εμπειρογνώμονες των υπηρεσιών πληροφοριών. Αυτό το μήνα στους Times, ο πρώην τεχνικός διευθυντής της NSA, Bill Binney, γελοιοποίησε τις "απίστευτα ενοχλητικές" εξουσίες άστοχης υποκλοπής του νομοσχεδίου. Το ιστορικό περιήγησης του κάθε πολίτη θα είναι σύντομα στην κατοχή της κυβέρνησης, ευάλωτο στο hacking από κάθε έμπορο και εκβιαστή στη γη.

Στο πλαίσιο της στρατηγικής της κυβέρνησης για την πρόληψη, τα πανεπιστήμια και τα σχολεία πρέπει να αναπτύξουν προγράμματα για την καταπολέμηση του "μη-βίαιου εξτρεμισμού, η οποία μπορεί να δημιουργήσει ένα κλίμα ευνοϊκό για την τρομοκρατία". Η γραφειοκρατία θα είναι φοβερή. Δημοτικά σχολεία φέρεται να ζητούν από τα παιδιά να κατασκοπεύουν το ένα στο άλλο για να ελέγξουν την "ύποπτη συμπεριφορά". Το ίδιο ζητήθηκε να κάνουν και οι επιβάτες της Virgin Trains, μετά από κάθε σταθμό. Η Αγγλία γίνεται η παλιά Ανατολική Γερμανία.

Το στρατόπεδο του Brexit, στο πρόσωπο του Νάιτζελ Φάρατζ του UKIP, ισχυρίζεται ότι οι Βρυξέλλες αποδεικνύουν την ανάγκη να εγκαταλείψουμε την Ευρώπη. Η υπουργός Εσωτερικών, Τερέζα Μέι, υποστηρίζει το αντίθετο. Οι τρομοκράτες θα περιφέρονται ελεύθερα, λέει, δεδομένου ότι θα χρειαζόταν 143 ημέρες για να επεξεργαστούν τα δείγματα DNA των τρομοκρατών, ενώ τώρα χρειάζονται 15 λεπτά εντός της ΕΕ.

Η διαφορετική αντίδραση στις τρομοκρατικές επιθέσεις, με τρόπους που δεν θα εκμεταλλεύεται η τρομοκρατία, ενδέχεται να φαίνεται δύσκολη. Ένα ελεύθερο μέσο ενημέρωσης αισθάνεται την υποχρέωση να αναφέρει τα γεγονότα, όπως οι πολιτικοί αισθάνονται την υποχρέωση να αποδείξουν ότι μπορούν να προστατεύσουν το λαό. Το ότι είναι δύσκολο να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση δεν αποτελεί δικαιολογία για την ενεργό προώθηση της τρομοκρατίας. Όλοι όσοι συμμετέχουν στην αντίδραση αυτής της εβδομάδας, από τους δημοσιογράφους ως τους πολιτικούς και τους λομπίστες της ασφάλειας, έχουν ένα συμφέρον στην τρομοκρατία. Υπάρχουν χρήματα, πολλά χρήματα, που θα βγουν -και όσο πιο τρομακτικό παρουσιάζεται το γεγονός, τόσο περισσότερα χρήματα.

Μπορούμε να ανταποκριθούμε στα γεγονότα στις Βρυξέλλες με μια ήσυχη και αξιοπρεπή συμπάθεια, με κεριά και σιωπές. Το να υποβαθμίσεις κάτι δεν σημαίνει ότι το αγνοείς. Οι τρομοκράτες έχουν συγκεκριμένους στόχους, εκτελώντας τις θηριωδίες τους για έναν πολιτικό σκοπό. Δεν υπάρχει καμία λογική άμυνας σε μια ελεύθερη κοινωνία εναντίον της θηριωδίας. Αλλά υπάρχει μια άμυνα εναντίον του σκοπού της. Είναι να αποφευχθεί η υστερία, να δείξουμε σύνεση και το μέτρο του θάρρους, και να μην παρασυρθούμε όπως ο Κάμερον στο δημόσιο φόβο. Δεν είναι να αλλάξουμε τους νόμους, να μην παραβιάζουμε τις ελευθερίες, να μην καταδιώκουμε τους μουσουλμάνους.

Κατά τη διάρκεια των πιο επικίνδυνων και τακτικών βομβιστικών επιθέσεων του IRA στις δεκαετίες του 1970 και του 1980, κυβερνήσεις Εργατικών και Συντηρητικών επέμειναν στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας ως εγκληματική και όχι πολιτική. Στηρίχθηκαν στις υπηρεσίες της αστυνομίας και της ασφάλειας για προστασία ενάντια σε μια απειλή που ποτέ δεν θα μπορούσε να εξαλειφθεί, αλλά μόνο να μειωθεί. Συνολικά αυτό είχε αποτέλεσμα και χωρίς αδικαιολόγητη βλάβη στις πολιτικές ελευθερίες.

Εκείνοι που ζουν υπό την ελευθερία ξέρουν ότι απαιτείται ένα τίμημα, το οποίο είναι ένας βαθμός κινδύνου. Πληρώνουμε το κράτος για να μας προστατεύει - αλλά ήρεμα, χωρίς σταθερή προβολή της κινδυνολογίας. Γνωρίζουμε ότι, στην πραγματικότητα, η ζωή στη Βρετανία δεν ήταν ποτέ πιο ασφαλής. Το ότι ταιριάζει σε κάποιους ανθρώπους να ισχυριστούν το αντίθετο δεν αλλάζει το γεγονός.

Στο αξιοθαύμαστο εγχειρίδιό του "Τρομοκρατία: Πώς να απαντήσουμε", ο ακαδημαϊκός του Μπέλφαστ Ρίτσαρντ Ίνγκλις ορίζει την απειλή για τη δημοκρατία όχι ως τον "περιορισμένο κίνδυνο" του θανάτου και της καταστροφής. Είναι ο κίνδυνος "της πρόκλησης απερίσκεπτων, εξωφρενικών και αντιπαραγωγικών κρατικών απαντήσεων". Η απειλή των Βρυξελλών δεν βρίσκεται στην τρομοκρατία, αλλά στην αντίδραση στην τρομοκρατία. Την αντίδραση αυτή θα πρέπει να φοβόμαστε. Αλλά η ελευθερία δεν προκύπτει ποτέ από ένα καταφύγιο Cobra.

theguardian.com

Διαβάστε περισσότερα